Tužilja je dala odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11, 18/20) i utvrdio da je revizija osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je vlasnik stana, koji se nalazi u ..., u Ulici ... broj .., na ... spratu, koji je površine 89 m2, koji stan je tužilja dobila na poklon od svog oca 1973. godine. Otac tužilje, VV je, kao vlasnik predmetnog stana sa ocem tuženog, GG, kao nosiocem stanarskog prava 30.05.1967. godine zaključio ugovor o korišćenju predmetnog stana, u kom ugovoru su kao članovi domaćinstva navedeni DD, supruga, ĐĐ i EE, sinovi. Nakon smrti GG, pravnosnažnim rešenjem Trećeg opštinskog suda u Beogradu od 15.04.1976. godine, za nosioca stanarskog prava na predmetnom stanu određena je DD. Tuženi je nakon smrti majke, DD, koja je preminula 2008. godine, podneo predlog radi donošenja rešenja koje zamenjuje ugovor o zakupu predmetnog stana na neodređeno vreme, u kom postupku je doneto rešenje kojim je tužilja upućena na parnicu, radi utvrđenja da tuženi nema pravo zakupa na predmetnom stanu. Tuženi od 1963. godine ima prijavljeno prebivalište na adresi predmetnog stana, a u predmetnom stanu sigurno živi od 1967. godine. Brat tuženog se iz predmetnog stana iselio nakon ženidbe. Tuženi je u ... 23.10.1974. godine zaključio brak sa ŽŽ, a brak je razveden pravnosnažnom presudom Okružnog suda u Beogradu od 19.11.1975. godine. Tuženi je sa ZZ zaključio brak 1993. godine, sa kojom ima kćerku, koja je rođena 1993. godine. U vreme zaključenja braka, supruga tuženog je bila vlasnik stana broj .., koji se nalazi u ..., na teritoriji opštine ..., u stambenom naselju „...“, u Ulici .. broj .., na ... spratu, koji je površine 55,51 m2, koji stan je poklonila tuženom 27.04.1995. godine. Tuženi je, istog dana taj stan razmenio za garsonjeru u ..., u Ulici ... broj .., u visokom prizemlju, površine 34 m2, koju garsonjeru je koristio kao atelje, radi obavljanja svoje delatnosti, a koju garsonjeru je 2016. godine poklonio svojoj kćerci. Supruga tuženog je od zasnivanja zajednice sa tuženim živela u predmetnom stanu i bila prijavljena na adresi predmetnog stana, osim u periodu od 1996. godine do 1999. godine, kada je sa kćerkom bila prijavljena na adresi kod njene majke, jer je njena majka bila bolesna, zbog čega je želela da živi blizu majke, a tražila je i od tuženog da pređe kod njene majke, što je tuženi odbio i zbog čega su jedno vreme njihovi odnosi zahladneli i zbog čega se supruga tuženog odjavila sa adrese predmetnog stana, ali se nakon toga vratila i ponovo prijavila na adresi predmetnog stana.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odbio, kao neosnovan zahtev tužilje, primenom člana 34. Zakona o stanovanju („Službeni glasnik RS“ broj 50 od 25.07.1992. godine, sa kasnijim izmenama i dopunama), jer je smatrao da tuženi ima pravo da nastavi sa korišćenjem predmetnog stana u svojstvu zakupca na neodređeno vreme, kao preostali član porodičnog domaćinstva svoje majke, pokojne DD, koja je bila nosilac stanarskog prava na predmetnom stanu, budući da je tuženi status člana porodičnog domaćinstva nosioca stanarskog prava na predmetnom stanu stekao još kao član porodičnog domaćinstva svog oca i održao ga neprekidnim korišćenjem predmetnog stana do smrti svoje majke. Prvostepeni sud je smatrao da tuženi nije rešio svoju stambenu potrebu i stambenu potrebu članova svog porodičnog domaćinstva sticanjem prava svojine na garsonjeri, koja se nalazi u Ulici ... broj .., jer to nije stan koji bi rešio stambenu potrebu porodičnog domaćinstva tuženog, s obzirom na površinu i strukturu, kao i činjenicu da je odmah prijavljen kao poslovni prostor za obavljanje poslovne delatnosti tuženog. Osim toga, prvostepeni sud je smatrao da tuženi nije rešio svoju stambenu potrebu i stambenu potrebu članova svog porodičnog domaćinstva ni sticanjem prava svojine na stanu broj .., koji se nalazi u ..., na teritoriji opštine ..., u stambenom naselju „...“, u Ulici .. broj .., na ... spratu, koji je površine 55,51 m2, koji stan mu je poklonila supruga 27.04.1995. godine, jer taj stan nije bio odgovarajući za porodično domaćinstvo tuženog, koga su činili njegova supruga, kćerka i majka. Prvostepeni sud je smatrao da bi donošenjem drugačije odluke tuženom bilo povređeno pravo na dom i pravo na porodični život, koja prava su zajamčena članom 8. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Odlučujući o žalbi tužilje, drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i usvojio zahtev tužilje, primenom člana 33. stav 1. tačka 5, člana 34. stav 1. i člana 40. Zakona o stanovanju („Službeni glasnik RS“, br. 50/92...101/2005), jer je smatrao da iako je tuženi bio član porodičnog domaćinstva svoga oca, a zatim svoje majke od momenta kada se uselio u predmetni stan i sve do smrti svoje majke, da nije postao zakupac na predmetnom stanu, jer je svoju stambenu potrebu i stambenu potrebu članova svog porodičnog domaćinstva rešio zaključenjem braka sa ZZ, koja je u vreme zaključenja braka bila vlasnik stana broj .., koji se nalazi u ..., na teritoriji opštine ..., u stambenom naselju „...“, u Ulici ... broj .., na drugom spratu, koji je površine 55,51 m2, a koji stan je poklonila tuženom 27.04.1995. godine, jer je zaključio da je taj stan bio odgovarajući stan za porodično domaćinstvo tuženog i njegove supruge, a kasnije i kćerke i da je tuženi na taj način izgubio pravo zakupa na predmetnom stanu i da je u obavezi da se iz istog iseli.

Osnovano se revizijom tuženog pobija pravilnost odluke donete u drugom stepenu, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Radi ocene prava tuženog da nastavi sa korišćenjem predmetnog stana u svojstvu zakupca na neodređeno vreme, kao preostali član porodičnog domaćinstva svoje majke, pokojne DD, ranijeg nosioca stanarskog prava na predmetnom stanu merodavno pravo predstavljaju odredbe Zakona o stanovanju („Službeni glasnik RS“, br. 50/92...101/05), koji se primenjivao u vreme smrti majke tuženog, odnosno 2008. godine, kako su to pravilno zaključili nižestepeni sudovi. Članom 34. stavom 1. navedenog zakona, propisano je da u slučaju smrti zakupca ili njegovog iseljenja iz stana, zakupac na tom stanu postaje član porodičnog domaćinstva koji je nastavio da koristi taj stan, po sledećem redosledu: bračni drug, dete rođeno u braku, van braka, usvojeno i pastorče. Članom 40. stavom 1. istog zakona propisano je da nosilac stanarskog prava, odnosno zakupac stana na neodređeno vreme koji to pravo ima na stanu u svojini građana (u daljem tekstu: nosilac stanarskog prava na stanu u svojini građana), od dana stupanja na snagu ovog zakona nastavlja sa korišćenjem tog stana u skladu sa odredbama člana 30. do 39. ovog zakona, dok je stavom 2. istog člana propisano da vlasnik stana čiji se stan koristi pod uslovima iz stava 1. ovog člana (u daljem tekstu: vlasnik stana) ima prava i obaveze nosioca prava raspolaganja, u skladu sa odredbama ovog zakona, osim obaveze da omoguće otkup tog stana po odredbama ovog zakona.

Tužilja je vlasnik predmetnog stana, a, majka tuženog, DD, je bila nosilac stanarskog prava na predmetnom stanu i koristila ga je do 2008. godine, kada je preminula. Predmetni stan tuženi koristi od 1963. godine, odnosno 1967. godine. Tuženi je sa ZZ zaključio brak 1993.godine, koja je pre zaključenja braka sa tuženim kupila stan broj .., koji se nalazi u ..., na teritoriji opštine ..., u stambenom naselju „...“, u Ulici .. broj .., na ... spratu, koji je površine 55,51 m2, koji stan je poklonila tuženom 27.04.1995. godine, a koji stan je tuženi razmenio za garsonjeru u Ulici ... broj .. . Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i usvojio zahtev tužilje, jer je smatrao da iako je tuženi bio član porodičnog domaćinstva svoga oca, a zatim svoje majke, od momenta kada se uselio u predmetni stan, da nema pravo zakupa na predmetnom stanu, jer je svoju stambenu potrebu i stambenu potrebu članova svog porodičnog domaćinstva rešio zaključenjem braka sa ZZ, koja je u to vreme bila vlasnik stana, koji je kasnije i poklonila tuženom, i da je taj stan bio odgovarajući za porodično domaćinstvo tuženog i njegove supruge, a kasnije i kćerke. Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, kada se ima u vidu utvrđeno činjenično stanje, ne može se prihvatiti, kao pravilan zaključak drugostepenog suda da u ovom slučaju nema mesta primeni odredbe člana 34. stav 1. Zakona o stanovanju, odnosno da tuženi nema pravo zakupa na predmetnom stanu nakon smrti svoje majke, jer je ostalo sporno da li je tuženi rešio svoju stambenu potrebu i stambenu potrebu članova svog porodičnog domaćinstva preko svoje supruge, koja je u vreme zaključenja braka sa tuženim bila vlasnik stana broj .., koji se nalazi u ..., na teritoriji opštine ..., u stambenom naselju „...“, u Ulici .. broj .., na ... spratu, koji je površine 55,51 m2, a koji stan je kasnije i poklonila tuženom, odnosno da li je taj stan bio odgovarajući stan za tuženog i za članove njegovog porodičnog domaćinstva. Odgovarajući stan je pravni standard čije postojanje sud ceni u svakom konkretnom slučaju i koji zavisi od okolnosti koje ga opredeljuju, a koje se moraju ceniti prema momentu sticanja druge stambene jedinice, pri tome se pod odgovarajućim stanom ima smatrati stan, koji, uzimajući u obzir sve uslove stanovanja, a naročito površinu, udobnost i mesto na kome se nalazi, da bitno ne pogoršava uslove stanovanja lica koja bi taj stan koristila, odnosno tuženog i članova njegovog porodičnog domaćinstva. Osim toga, a stim u vezi, ostalo je neutvrđeno kada je stan koji je supruga tuženog kupila bio useljiv, jer se u to vreme ceni da li je taj stan bio odgovarajući stan za tuženog i za članove njegovog porodičnog domaćinstva.

S obzirom da je ostalo sporno da li je stan broj .., koji se nalazi u ..., na teritoriji opštine ..., u stambenom naselju „...“, u Ulici ... broj .., na ... spratu, koji je površine 55,51 m2, koji je bio svojina supruge tuženog u vreme zaključenja braka sa tuženim, a koji stan je kasnije i poklonila tuženom, bio odgovarajući stan, odnosno da li je tuženi preko svoje supruge, a kasnije i sticanjem svojine na tom stanu rešio svoju stambenu potrebu i stambenu potrebu članova svog porodičnog domaćinstva, a od čega zavisi pravo tuženog da nastavi sa korišćenjem predmetnog stana, kao preostali član porodičnog domaćinstva ranijeg nosioca prava zakupa na predmetnom stanu, to je drugostepena odluka morala da bude ukinuta.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će, imajući u vidu primedbe iznete u ovom rešenju, razjasniti sporne činjenice, od kojih zavisi rešenje spornog pravnog odnosa, koje je od značaja za pravilnu primenu materijalnog prava i o žalbi tužilje doneti novu i zakonitu odluku.

Sa napred navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 416. stav 2. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić