-za mesec jun 2012. godine iznos od 8.066,71 dinar, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.07.2012. godine do isplate;

-za mesec jul 2012. godine iznos od 6.304,10 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.08.2012. godine do isplate;

-za mesec avgust 2012. godine iznos od 6.619,29 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.09.2012. godine do isplate;

-za mesec septembar 2012. godine iznos od 2.832,73 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.10.2012. godine do isplate;

-za mesec oktobar 2012. godine iznos od 6.610,65 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.11.2012. godine do isplate;

-za mesec novembar 2012. godine iznos od 7.010,08 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.12.2012. godine do isplate;

-za mesec decembar 2012. godine iznos od 6.641,56 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.01.2013. godine do isplate.

U preostalom delu kojim je odbijen tužbeni zahtev, revizija SE ODBIJA kao neosnovana.

OBAVEZUJE SE tuženi da tužiocu na ime troškova postupka isplati iznos od 255.050,00 dinara, u roku od 15 dana.

O b r a z l o ž e nj e

Pravnosnažnom presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3782/16 od 12.01.2017. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1505/14 od 08.06.2016. godine, kojom je odbijen tužbeni zahtev kojim je traženo da se obaveže tuženi da tužiocu na ime manje isplaćene zarade za period od septembra 2011. godine do aprila 2013. godine, isplati pojedinačne mesečne novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti do isplate, sve bliže određeno u izreci i da mu naknadi troškove parničnog postupka, sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate i obavezan tužilac da tuženom naknadi troškove postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je izjavio posebnu reviziju na osnovu člana 404. ZPP, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je doneo presudu Rev2 980/2017 od 14.12.2017. godine kojom je prihvatio odlučivanje o posebnoj reviziji tužioca, delimično preinačio nižestepene presude usvajajući tužbeni zahtev kao u izreci te presude i obavezujući tuženog da tužiocu naknadi troškove postupka.

Odlukom Ustavnog suda Už 3735/2018 od 21.03.2022. godine, donetoj na sednici veća dana 24.02.2022. godine, usvojena je ustavna žalba privrednog društva „NIS“ a.d. Novi Sad i utvrđeno da je presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev2 980/2017 od 14.12.2017. godine povređeno pravo podnosioca ustavne žalbe na pravično suđenje, iz člana 36. stav 1. Ustava Republike Srbije, poništena je presuda Vrhovnog kasacionog suda Rev2 980/2017 od 14.12.2017. godine i određeno da isti sud donese novu odluku o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3782/16 od 12.01.2017. godine.

Postupajući po navedenoj odluci, Vrhovni kasacioni sud je s obzirom na različitu sudsku praksu u istoj pravnoj situaciji, zaključio da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi iz člana 404. ZPP, da se revizija tužioca smatra izuzetno dozvoljenom, radi potrebe ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o reviziji na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“, br.72/2011 i 55/2014), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija tužioca delimično osnovana.

U postupku nije učinjena povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je kod tuženog bio u radnom odnosu na neodređeno vreme do zaključenja Sporazuma o prestanku radnog odnosa od 08.04.2013. godine. Vlada Republike Srbije, tuženi, reprezentativni sindikati kod tuženog i reprezentativni sindikati na nivou Republike Srbije su 17.06.2008. godine zaključili socijalni program za ''NIS'' AD. Članom 9. ovog Programa, tuženi se obavezao da odmah nakon preuzimanja ''NIS''-a AD izvrši jednokratno i trajno povećanje zarade zaposlenih u visini od 15% u odnosu na mesec koji je prethodio preuzimanju, uz obavezu da tako utvrđene zarade ubuduće usklađuje sa indeksom troškova života, uz realan rast u skladu sa rezultatima poslovanja i rastom bruto društvenog proizvoda u periodu važenja socijalnog programa (17.06.2008. do 31.12.2012. godine). Prema članu 10. navedenog sporazuma, tuženi se obavezao da se realna vrednost zarada zaposlenih koje su utvrđene članom 9. ne smanjuje. Preuzimanje ''NIS''-a izvršeno je 11.02.2009. godine. Tuženi je svim zaposlenima, osim menadžera I i II grupe isplatio jednokratni dodatak na zaradu od 15% za mesec april 2009. godine, na osnovu odluke od 30.04.2009. godine, kojom je predviđena navedena isplata utvrđena članom 42. kolektivnog ugovora tuženog. U daljem periodu tuženi je zaposlenima usklađivao zaradu sa indeksom troškova života i realnim rastom u skladu sa rezultatima poslovanja i rastom bruto društvenog proizvoda. U ovoj parnici tužilac potražuje razliku između zarade koja mu je isplaćena i zarade uvećane za 15% za traženi period, prema članu 9. socijalnog programa od 17.06.2008. godine. Veštačenjem je utvrđena visina razlike zarade koju tužilac potražuje.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je tužbeni zahtev neosnovan jer socijalni program nema značaj opšteg akta koji se neposredno primenjuje pošto ne uređuju prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih, već predstavlja akt poslovne politike, kojim se utvrđuje sistem mera i aktivnosti na obezbeđenju prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba.

Vrhovni kasacioni sud je, postupajući po odluci Ustavnog suda, ponovo razmotrio sve revizijske razloge i utvrdio da se revizijom osnovano ukazuje da su nižestepene presude zasnovane na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Saglasno nespornoj činjenici, Socijalni program za NIS AD Novi Sad je zaključen na osnovu Sporazuma između Vlade RS i Vlade Ruske Federacije o saradnji u oblasti naftne i gasne privrede, Protokola o osnovnim uslovima kupovine od strane OAO Gasprom Njeft akcija Kompanije naftne industrije Srbija AD Novi Sad, koji čine 51% osnivačkog kapitala, kao i Kolektivnog ugovora za NIS AD Novi Sad. Potpisnici akta su u ime Vlade Republike Srbije - Ministarstvo energetike RS; u ime Društva za istraživanje, proizvodnju, preradu, distribuciju i promet nafte i naftnih derivata, istraživanja i proizvodnje prirodnog gasa „Naftna industrija Srbije“ AD Novi Sad – predsednik Upravnog odbora i generalni direktor; reprezentativni sindikati kod poslodavca i to: Jedinstvena sindikalna organizacija NIS AD Novi Sad; Jedinstvena sindikalna organizacija NIS – Naftagas Novi Sad; reprezentativni sindikati na nivou RS i grane; Samostalni sindikat radnika energetike i petrohemije Srbije i Sindikat hemije, nemetala, energetike i rudarstva – UGS nezavisnost.

Socijalnim programom i navedenim aktima su uređena prava, obaveze i odgornosti zaposlenih i poslodavca. Ove akte su potpisali svi ovlašćeni predstavnici učesnika u njihovom donošenju. Na taj način konstituisana je i obaveza poslodavca propisana odredbom člana 9. Socijalnog programa, koja ima neposredno pravno dejstvo prema svim zaposlenima. S toga i predmetni Socijalni program, u konkretnom slučaju, saglasno obavezama i pravima koja se njime konstituišu ima pravnu prirodu ugovora u korist trećeg lica. Iz tog razloga i tužilac, kao zaposleno lice kod tuženog – poslodavca, ima neposredno pravo da zahteva ispunjenje poslodavčeve obaveze koja je konstituisana u korist svih zaposlenih po osnovu predmetnog socijalnog programa. Takvo pravo tužioca je utemeljeno u odredbi člana 149. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima.

Pravna validnost ovakvog stava Vrhovnog kasacionog suda se potvrđuje i radnjama tuženog preduzetim u cilju ispunjenja njegove obaveze ustavljene članom 9. Socijalnog programa. Tom odredbom je propisano povećanje zarade zaposlenih jednokratno i trajno. U skladu sa takvom obavezom tuženi je delimično i postupio. On je za prvi mesec poslovanja po potpisivanju socijalnog programa navedenu obavezu u celosti ispunio. Iz tog razloga, osnovan je i zahtev tužioca za isplatu neizmirene razlike u zaradi za preostali period važenja Socijalnog programa do 31.12.2012. godine. Zato je u tom delu tužbeni zahtev osnovan i preinačene nižestepene presude, a tužiocu dosuđen utuženi iznos razlike u zaradi do 31.12.2012. godine, dok je u odnosu na preostali deo tužbenog zahteva i traženu razliku u zaradi posle ovog perioda revizija odbijena kao neosnovana.

Ovo je odlučeno iz razloga što je Vrhovni kasacioni sud postupajući u skladu sa odlukom Ustavnog suda prihvatio stanovište da socijalni program nema karakter opšteg akta. Međutim, uprkos toj činjenici, Vrhovni kasacioni sud je ocenio da socijalni program ima pravnu prirodu ugovora u korist trećeg lica. Iz tog razloga tužilac je ovlašćen da po osnovu zaključenog socijalnog programa neposredno zahteva i ostvari sva prava koja su mu njime priznata. U tom kontekstu cenjena je i činjenica da je tuženi kao ugovorna strana nesporno prihvatio obavezu iz socijalnog programa. To se potvrđuje njegovim ponašenjem iskazanim u delimičnom ispunjenju obaveze koja mu je po tom osnovu konstituisana. Zato nema sumnje da je tuženi svestan preuzete obaveze po socijalnom programu preduzeo i neposrednu radnju izvršenja prava ustanovljenog u korist svih zaposlenih tako što je izvršio isplatu ugovorenog iznosa zarade svim zaposlenima za period od jednog meseca u odnosu na početak primene socijalnog programa. Sledom rečenog, a na temelju odredbe člana 277. stav 1. ZOO tužilac ima pravo i na isplatu zakonske zatezne kamate na dosuđene mesečne iznose počev od njihove dospelosti do konačne isplate.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. i 416. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu drugom i trećem izreke.

Odluka o troškovima, u stavu četvrtom izreke, je doneta na osnovu člana 153, 154. i 165. ZPP, pa su tužiocu priznati troškovi i to na ime sastava tužbe od strane advokata u iznosu od 6.000,00 dinara, dva obrazložena podneska 12.000,00 dinara, za zastupanje na tri održana ročišta 22.500,00 dinara, za zastupanje na tri odložena ročišta 13.500,00 dinara, na ime troškova prevoza sopstvenim vozilom na relaciji Šabac –Novi Sad – Šabac za šest dolazaka 35.280,00 dinara, za odsustvo iz kancelarije po tri sata za šest dolazaka 27.000,00 dinara, troškovi veštačenja od 16.000,00 dinara, takse na tužbu 4.780,00 dinara, za sastav žalbe 12.000,00 dinara i revizije 18.000,00 dinara; takse na prvostepenu presudu, žalbu i drugostepenu presudu po 12.570,00 dinara, reviziju i revizijsku odluku po 25.140,00 dinara, ukupno 255.050,00 dinara, sve prema važećoj AT i TT u vreme presuđenja.

Predsednik veća - sudija

Biserka Živanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić