Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Biljana Nastasić, advokat iz ..., protiv tužene Opšte bolnice „Dr Radivoj Simonović“ Sombor, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3361/21 od 27.04.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 28.09.2023. godine doneo je

R E Š E NJ E

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3361/21 od 27.04.2022. godine, u stavu prvom izreke i predmet VRAĆA tom sudu na ponovno odlučivanje o žalbi tužene.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Somboru P1 860/18 od 02.07.2021. godine, odbačena je tužba tužilje za obračun i isplatu pripadajućih poreza na isplaćene iznose (stav prvi izreke). Usvojen je tužbeni zahtev tužilje (stav drugi izreke). Obavezana je tužena da tužilji isplati: 1. na ime troškova prevoza za period od 01.11.2015. godine do 30.09.2018. godine ukupan iznos od 117.920,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom obračunatoj na pojedinačne mesečne novčane iznose do isplate; 2. na ime neisplaćenih dnevnica za period od 01.11.2015. godine do 30.09.2018. godine iznos od 98.548,35 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 22.12.2020. godine do konačne isplate, kao i iznos od 30.558,08 dinara na ime zakonske zatezne kamate računate od 01.11.2015. godine do 21.12.2020. godine; 3. na ime zarade za period od 01.11.2015. godine do 30.09.2018. godine na ime glavnog duga iznos od 356.502,32 dinara sa zakonskom zateznom kamatom obračunatom na pojedinačne mesečne novčane iznose, od dospelosti do isplate, kao i pripadajuće doprinose nadležnim fondovima određene zakonom (stav treći izreke). Obavezana je tužena da tužilji nadoknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 137.775,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate (stav četvrti izreke).

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3361/21 od 27.04.2022. godine, delimično je preinačena prvostepena presuda u usvajajućem delu i odbijen zahtev tužilje za naknadu troškova prevoza za period od 01.11.2015. godine do 30.09.2018. godine u ukupnom iznosu od 117.920,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom obračunatoj na pojedinačne mesečne novčane iznose do isplate, za isplatu razlike zarade od 01.11.2015. godine do 30.09.2018. godine na ime glavnog duga preko iznosa od 33.439,32 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na tražene mesečne iznose od dospelosti do isplate sa pripadajućim doprinosima za obavezno socijalno osiguranje i naknadu troškova postupka preko iznosa od 50.108,32 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate (stav prvi izreke). U preostalom delu odbijena je žalba i potvrđena presuda u preostalom usvajajućem delu (stav drugi izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju u delu u kojem je preinačena prvostepena presuda, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 87/18 – u daljem tekstu ZPP) Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija tužilje osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U postupku pred drugostepenim sudom učinjena je bitna povreda postupka iz člana 374.stav 1.u vezi člana 396.stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u radnom odnosu kod tužene na odeljenju za ... na radnom mestu „...“. Prema Pravilniku o organizaciji i sistematizaciji poslova kod tuženog medicinska sestra tehničar odeljenja raspoređuje se na rad u prijemnoj ambulanti i trijaži i između ostalog učestvuje u organizaciji i sprovođenju transporta unutar ustanove i ustanovu višeg ranga, čime obavlja i vanhospitalni rad. Rad tužilje organizovan je u smenama i to 12 sati rada od 07,00 do 19,00 časova, 12 sati rada noću od 19,00 do 07,00 časova, permanencija 24 sata i slobodan dan 24 sata. Sravnjenjem dostavljenih izveštaja hitnog bolničnog transporta za tužilju po pitanju datuma, lokacije i vremena provedenog na putu u periodu od novembra 2015. godine do septembra 2018. godine utvrđuje se da je tužilja u tom periodu provela na putu u pratnji bolesnika ukupno 1359,5 časova i da je u tom periodu ostvarila pravo na ukupno 64,5 dnevnica, te da je za ostvarenje tog rada morala da dođe na rad ukupno 134 puta. Za period od decembra 2017. godine od strane tuženog su dostavljeni podaci o isplaćenim dnevnicama koje su vršene po odluci direktora. Prema tim podacima i podacima ostvarenim dnevnicama tužilji za period od novembra 2015. do septembra 2018. godine ima isplatiti ostvarenih 64,5 dnevnica čija vrednost računata u visini 5% prosečne mesečne zarade po zaposlenom u republici, čija ukupna vrednost iznosi 157.403,80 dinara. Kada se od ovog iznosa oduzme iznos uplaćenih dnevnica od 70.000,00 dinara, dobija se neisplaćena razlika od 98.548,35 dinara. Ukupno obrčaunata zatezna kamata od dospeća svakog pojedinačnog iznosa do dana izrade nalaza 21.12.2020. godine iznosi 30.558,08 dinara, što zajedno sa dugovanom razlikom daje ukupan iznos duga na taj dan od 129.106,43 dinara. Utvrđeno je i da broj prekovremenih sati rada za period od novembra 2015. godine do septembra 2018. godine iznosi 1.395,50 dinara i da tužilji po ovom osnovu pripada ukupno 508.562,51 dinar bruto, odnosno 356.502,32 dinara neto, što je utvrđeno po mesecima spornog perioda. Razlika neto zarade za period od 01.05.2018. do 01.09.2018. godine utvrđena je u iznosima od 0,00 dinara za maj, 11.086,12 dinara za jun, 2.574,05 dinara za jul, 9.711,75 dinara za avgust, 10.067,40 dinara za septembar 2018. godine.

Tužilja ima prebivalište u ..., a posao obavlja u ... . Utvrđeno je da za period od novembra 2015. do septembra 2018. godine na bazi cena prevoza prevoznika „Severtrans“ AD Sombor pojedinačna cena karte na relaciji ... – lokal i ... – lokal iznosi 70,00 dinara, a na relaciji ... – ... 300,00 dinara, odnosno na relaciji ... – ... – ... ukupno 440,00 dinara. Tužilja je imala 134 dodatna dolaska na rad i odlaska sa rada radi obavljanja hitnog prevoza bolesnika za koje je imala troškove u ukupnom iznosu od 117.920,00 dinara.

Iz ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužilje u celosti.

Drugostepeni sud je delimično preinačio presudu prvostepenog suda u usvajajućem delu i odbio tužbeni zahtev za naknadu troškova prevoza za period od 01.11.2015. godine do 30.09.2018. godine, kao neosnovan, jer su ti iznosi obuhvaćeni u ceni mesečne karte u javnom prevozu, a za razliku zarade za period od 01.11.2015. do 30.04.2018. godine preko iznosa od 33.439,32 dinara tužbeni zahtev je odbijen, jer je usvojen prigovor zastarelosti.

Po stanovištu Vrhovnog suda drugostepeni sud je o zahtevu tužilje za isplatu razlike zarade u periodu od 01.11.2015. godine do 30.04.2018. godine na ime glavnog duga preko iznosa od 33.439,32 dinara odlučio uz pogrešnu primenu materijalnog prava i bitnu povredu postupka iz člana 374. stav 1. u vezi 396. stav 1. ZPP. Drugostepeni sud je pogrešnom primenom odredbe člana 196. Zakona o radu odlučivao o zastarelosti potraživanja tužilje, iako ni u podnesku od 01.07.2021. godine, ni u toku prvostepenog postupka nije istaknut prigovor zastarelosti, pa kako je smatrao da je potraživanje tužilje zastarelo i iz tog razloga je tužbeni zahtev odbio, drugostepeni sud je propustio da oceni ostale, odlučne, iznete žalbene navode na šta ga obavezuje odredba člana 396. stav 1. ZPP.

Po stavnovištu Vrhovnog suda zbog pogrešne primene materijalnog prava nepotpuno je utvrđeno činjenično stanje vezano za troškove prevoza za period od 01.11.2015. do 30.09.2018. godine u iznosu od 117.920,00 dinar.

Odredbom člana 102. Posebnog kolektivnog ugovora za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave, predviđeno je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju, ako poslodavac nije obezbedio sopstveni prevoz, u skladu sa kolektivnim ugovorom kod poslodavca , Pravilnikom o radu i ugovorom o radu. Kolektivni ugovor tuženog od 17.07.2015. godine u članu 103.reguliše pitanje troškove dolaska i odlaska sa rada na isti način kao i član 102. Posebnog kolektivnog ugovora za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave,.

Vrhovni sud smatra da je preuranjen zaključak drugostepenog suda da troškovi prevoza ne pripadaju tužilji za dane kada je imala obavezu pratnje bolesnika u druge ustanove (nezavisno od broja dnevnih dolazaka i odlazaka sa rada). Po stanovištu Vrhovnog suda, pogrešno je drugostepeni sud pošao od pretpostavke da se mesečna karta kupuje za neograničen broj dolazaka i odlazaka sa posla, da bi uz tu pretpostavku na tužilji bio teret dokazivanja činjenice da je imala troškove vanrednog dolaska na posao. Radi pravilne primene materijalnog prava ostalo je neraspravnjeno činjenično utvrđenje da li se prevozna karta u javnom saobraćaju na relaciji ... – ... kupuje za jednu dnevnu vožnju ili neograničen broj vožnji.

U ponovnom postupku sud će uzeti u obzir ukazane primedbe i o žalbi tuženog odlučiti na zakonit način.

Iz svega iznetog odlučeno je kao u izreci na osnovu odrebe člana 415. stav 1. i 416. stav 2. ZPP.

Predsednik veća-sudija

Vesna Subić s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić