U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Milene Rašić, predsednika veća, Dubravke Damjanović, Gordane Kojić, Aleksandra Stepanovića i Tatjane Vuković, članova veća, sa savetnikom Vrhovnog suda Snežanom Lazin, kao zapisničarem, u krivičnom predmetu okrivljenog AA, zbog krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. Zakona o javnom redu i miru i dr, odlučujući o zahtevu za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA – advokata Andreja Milješića, podnetom protiv pravnosnažnih presuda Osnovnog suda u Bačkoj Palanci K-230/20 od 06.12.2022. godine i Višeg suda u Novom Sadu KŽ1 23/23 od 04.08.2023. godine, u sednici veća održanoj dana 16.10.2023. godine, jednoglasno, doneo je

P R E S U D U

USVAJA SE kao osnovan zahtev za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA – advokata Andreja Milješića, pa se PREINAČUJU pravnosnažne presude Osnovnog suda u Bačkoj Palanci K-230/20 od 06.12.2022. godine i Višeg suda u Novom Sadu KŽ1 23/23 od 04.08.2023. godine, tako što Vrhovni sud, na osnovu odredbe člana 422. tačka 2) Zakonika o krivičnom postupku, prema okrivljenom AA

ODBIJA OPTUŽBU

da je dana 30. novembra 2019. godine, oko 00,55 časova u ..., Trg ...., u ugostiteljskom objektu „...“, sposoban da shvati značaj svog dela i upravlja svojim postupcima, svestan svog dela i hteo njegovo izvršenje, napao službena lica MUP PS ... u vršenju službene dužnosti i to oštećenog BB i oštećenog VV, tako što je kada su policijski službenici PS ..., oštećeni BB, oštećeni VV, GG, DD i ĐĐ ušli u navedeni objekat radi vršenja kontrole, započeo sa narušavanjem javnog reda i mira, te je policijski službenik GG zatražio ličnu kartu radi provere identiteta okrivljenog, da bi okrivljeni ličnu kartu dao na uvid, ali je i dalje nastavio da remeti javni red i mir, te mu je oštećeni BB izdao usmeno naređenje da izađe van lokala, što je AA odbio, da bi nakon što je BB prišao i uhvatio ga za ruku kako bi ga izveo iz lokala odgurnuo rukama BB od sebe tako da je isti posrnuo nazad, a oštećenog VV, koji je pružao pomoć oštećenom BB, ogrebao noktima po vratu, usled čega je oštećeni VV zadobio laku telesnu povredu u vidu tri linearne paralelne ogrebotine dužine 7-8 cm, pri čemu je bio svestan zabranjenosti svog dela,

- čime bi izvršio krivično delo ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. Zakona o javnom redu i miru i krivično delo ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 1. Zakona o javnom redu i miru.

Troškovi krivičnog postupka padaju na teret budžetskih sredstava suda.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Bačkoj Palanci K-230/20 od 06.12.2022. godine okrivljeni AA je oglašen krivim zbog izvršenja krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. Zakona o javnom redu i miru i krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 1. Zakona o javnom redu i miru, pa su mu za navedena krivična dela prethodno utvrđene pojedinačne kazne zatvora u trajanju od po 4 meseca i zatim je okrivljenom izrečena uslovna osuda kojom mu je utvrđena kazna zatvora u jedinstvenom trajanju od 6 meseci i određeno je da se ista neće izvršiti ako okrivljeni za vreme proveravanja od 1 (jedne) godine po pravnosnažnosti presude ne učini novo krivično delo.

Istom presudom okrivljeni je obavezan da plati sudu na ime troškova krivičnog postupka ukupan iznos od 24.701,00 dinar i na ime sudskog paušala iznos od 5.000,00 dinara, a sve u roku od dva meseca po pravnosnažnosti presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Presudom Višeg suda u Novom Sadu KŽ1 23/23 od 04.08.2023. godine odbijena je žalba branioca okrivljenog AA i potvrđena je presuda Osnovnog suda u Bačkoj Palanci K-230/20 od 06.12.2022. godine.

Protiv navedenih pravnosnažnih presuda zahtev za zaštitu zakonitosti podneo je branilac okrivljenog AA - advokat Andrej Milješić, zbog bitne povrede odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP, sa predlogom da Vrhovni sud usvoji podneti zahtev, te da preinači pobijane presude tako što će okrivljenog osloboditi od odgovornosti ili da ukine u celosti pobijane presude i predmet vrati na ponovno odlučivanje.

Vrhovni sud je dostavio primerak zahteva za zaštitu zakonitosti Vrhovnom javnom tužilaštvu shodno odredbi člana 488. stav 1. Zakonika o krivičnom postupku, te je u sednici veća koju je održao u smislu člana 490. ZKP, bez obaveštavanja Vrhovnog javnog tužioca i branioca okrivljenog, smatrajući da njihovo prisustvo nije od značaja za donošenje odluke (član 488. stav 2. ZKP), razmotrio spise predmeta i pravnosnažne presude protiv kojih je zahtev za zaštitu zakonitosti podnet, pa je, po oceni navoda iznetih u zahtevu, našao:

Zahtev za zaštitu zakonitosti je osnovan.

Po nalaženju Vrhovnog suda osnovano branilac okrivljenog AA u podnetom zahtevu ističe da je donošenjem pobijane pravnosnažne presude, kojom je okrivljeni oglašen krivim zbog krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. Zakona o javnom redu i miru i krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 1. Zakona o javnom redu i miru, na štetu okrivljenog povređeno načelo „ne bis in idem“, čime je učinjena bitna povreda odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP. Naime, po stavu branioca okrivljenog, u konkretnom slučaju se radi o pravnosnažno presuđenoj stvari shodno odredbama člana 4. stav 1. ZKP, člana 34. stav 4. Ustava Republike Srbije i člana 4. stav 1. Protokola broj 7 Evropske konvencije za zaštitu ljudksih prava i osnovnih sloboda, obzirom da je povodom istog životnog događaja i zbog istih radnji okrivljenog prethodno vođen prekršajni postupak protiv okrivljenog u kome je on osuđen zbog učinjenog prekršaja, pri čemu činjenični opis predmetnih krivičnih dela u izreci pobijane pravnosnažne presude odgovara činjeničnom opisu prekršaja opisanom u pravnosnažnoj prekršajnoj presudi, pa su stoga nižestepeni sudovi bili dužni da prema okrivljenom odbiju optužbu za predmetna krivična dela.

Naime, iz spisa predmeta proizilazi da je pravnosnažnom presudom Prekršajnog suda u Bačkoj Palanci, Odeljenje u Baču 1-4PR.2065/19 od 25.12.2019. godine okrivljeni AA oglašen odgovornim zbog izvršenja prekršaja iz člana 8. stav 1. Zakona o javnom redu i miru i osuđen na novčanu kaznu u iznosu od 20.000,00 (dvadesethiljada) dinara koju je dužan da plati u roku od 15 dana od dana pravnosnažnosti presude, a ukoliko to ne učini sud će na osnovu člana 315. Zakona o prekršajima posebnim rešenjem odlučiti o načinu izvršenja neplaćene novčane kazne.

Prema činjeničnom opisu navedenog prekršaja, okrivljeni AA je dana 30.11.2019. godine, oko 00,55 časova u ..., u ulici ..., u ugostiteljskom objektu „...“, na javnom mestu, remetio javni red i mir, u alkoholisanom stanju, jer je imao 1,36 mg/ml alkohola u organizmu, tako što je glasno kazao policijskim službenicima: „Šta vi ovde radite“, a policijskom službeniku GG kojem je dao ličnu kartu na uvid, kazao: „Šta tražite od mene ličnu kartu, šta vi ovde radite“ i kasnije u Policijskoj stanici EE na pitanje kako je i ima li povreda kazao: „Šta misliš kako sam“ i takvim drskim i nepristojnim ponašanjem počinio prekršaj iz člana 8. stav 1. Zakona o javnom redu i miru.

Pobijanom presudom Osnovnog suda u Bačkoj Palanci K-230/20 od 06.12.2022. godine okrivljeni AA je oglašen krivim zbog izvršenja krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. ZJRM i krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 1. ZJRM, za koja dela mu je izrečena uslovna osuda, a kako je to bliže označeno u izreci presude. Navedena presuda je postala pravnosnažna dana 04.08.2023. godine kada je potvrđena presudom Višeg suda u Novom Sadu KŽ1 23/23.

Iz činjeničnog opisa radnji krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. ZJRM i krivičnog dela ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 1. ZJRM, zbog kojih je okrivljeni AA pobijanom pravnosnažnom presudom oglašen krivim, proizilazi da činjenični opis predmetnih krivičnih dela odgovara činjeničnom opisu prekršaja iz člana 8. stav 1. Zakona o javnom redu i miru, opisanom u pravnosnažnoj presudi Prekršajnog suda u Bačkoj Palanci, Odeljenje u Baču 1-4PR.2065/19 od 25.12.2019. godine. Ovo, imajući u vidu da se događaj opisan u toj presudi i događaj opisan u pobijanoj pravnosnažnoj presudi odnosi na istog okrivljenog, te da se događaj dogodio istog dana - 30.11.2019. godine, oko 00,55 časova, u istom mestu - u ugostiteljskom objektu „...“ u ..., Trg ..., pri čemu se događaj odnosi na suštinski bitno iste radnje okrivljenog AA, a koje radnje su opisane i u izreci pobijane pravnosnažne presude i u izreci pravnosnažne presude Prekršajnog suda u Bačkoj Palanci, Odeljenje u Baču1-4PR.2065/19 od 25.12.2019. godine.

Dakle, činjenice koje su obuhvaćene izrekom prekršajne presude, u suštini su bitno iste, u odnosu na činjenice koje su obuhvaćene izrekom pravnosnažne presude u krivičnom postupku u kojem je okrivljeni AA oglašen krivim, a nakon što je prekršajna presuda kojom je okrivljeni AA oglašen odgovornim za prekršaj iz člana 8. stav 1. ZJRM postala pravnosnažna.

Stoga, kako se činjenični opis napred navedenog prekršaja odnosi na istog okrivljenog, na isti životni događaj koji se desio u isto vreme, na istom mestu i sa bitno istovetnim inkriminisanim radnjama okrivljenog koje su neraskidivo povezane, to je, po oceni Vrhovnog suda, u konkretnom slučaju pobijanim presudama na štetu okrivljenog učinjena bitna povreda odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP, odnosno povređeno je načelo „ne bis in idem“, a na šta se osnovano ukazuje u zahtevu za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog.

Pri tome, okolnost da u činjeničnom opisu prekršaja iz člana 8. stav 1. ZJRM nisu konkretizovana imena oštećenih lica i nije sadržan opis lake telesne povrede koju je kritičnom prilikom zadobio oštećeni VV, a što je opisano u izreci pobijane pravnosnažne presude, po oceni Vrhovnog suda, u konkretnom slučaju događaj u celini ne čini suštinski drugačijim, pa stoga i ne utiče na ocenu suda da se radi o presuđenoj stvari, obzirom da nanošenje telesnih povreda nije bitan element prekršaja, a da činjenice u oba postupka vođena prema okrivljenom AA čine prostorno, vremensko i sadržajno neraskidivo jedinstvo, a zbog čega je sadržajno i ciljno jedinstvo radnji okrivljenog u ovom konkretnom slučaju ocenjeno kao isto delo.

Odredbom člana 4. stav 1. ZKP propisana je zabrana ponovnog suđenja u istoj stvari, odnosno zabrana gonjenja lica za krivično delo za koje je odlukom suda pravnosnažno oslobođen ili osuđen ili za koje je optužba pravnosnažno odbijena ili je postupak pravnosnažno obustavljen.

Pored toga, pravna sigurnost u kaznenom pravu garantovana je i Ustavom Republike Srbije koji u članu 34. stav 4. propisuje da niko ne može biti gonjen ni kažnjen za krivično delo za koje je pravnosnažnom presudom oslobođen ili osuđen ili za koje je optužba pravnosnažno odbijena ili postupak pravnosnažno obustavljen, niti sudska odluka može biti izmenjena na štetu okrivljenog u postupku po vanrednom pravnom leku, a kojim zabranama podleže i vođenje postupka za neko drugo kažnjivo delo.

Takođe, i odredba člana 4. stav 1. Protokola broj 7 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisuje da se nikome ne sme ponovo suditi, niti se može ponovo kazniti u krivičnom postupku u nadležnosti iste države za delo zbog koga je već bio pravnosnažno oslobođen ili osuđen u skladu sa zakonom i krivičnim postupkom te države.

Iz navedenih odredbi jasno proizilazi da je zabranjeno krivično gonjenje ili suđenje za kažnjivo delo, ukoliko ono proizilazi iz istih činjenica ili činjenica koje su u bitnom iste, a koje su predmet dela koje je već pravnosnažno presuđeno.

Konačno, Evropski sud za ljudska prava je kroz odluku Velikog veća u predmetu Zolotukhin v. Russia od 10.02.2009.godine (broj predstavke 14939/03) definitivno stao na stanovište da su činjenice jedini kriterijum za ocenu istovetnosti dela i da je metod primene činjenica kao kriterijuma, u odnosu na metod pravne kvalifikacije, sigurniji za pojedinca, a i u presudama Maresti protiv Hrvatske od 25.06.2009.godine (broj predstavke 55759/07), te Muslija protiv Bosne i Hercegovine od 14.01.2014.godine (broj predstavke 32042/11), je primenjivan činjenično utemeljeni pristup za razliku od pristupa utemeljenog na identitetu pravnih kvalifikacija dela ili identitetu zaštićenih dobara.

Imajući u vidu citirane zakonske, ustavne i konvencijske odredbe, kao i utvrđene kriterijume i ustanovljenu praksu Evropskog suda za ljudska prava, te činjenicu da radnje okrivljenog AA opisane u izreci pravnosnažne prekršajne presude Prekršajnog suda u Bačkoj Palanci, Odeljenje u Baču PR.2065/19 od 25.12.2019. godine kojom je okrivljeni oglašen odgovornim za prekršaj iz člana 8. stav 1. ZJRM i radnje zbog kojih je on kasnijom pobijanom pravnosnažnom presudom oglašen krivim, predstavljaju u biti činjenično jedan isti događaj, to je Vrhovni sud našao da se u konkretnom slučaju očigledno radi o pravnosnažno presuđenoj stvari koja trajno isključuje krivično gonjenje okrivljenog za krivično delo, te da su nižestepeni sudovi bili dužni da, pravilnom primenom zakona, prema okrivljenom na osnovu člana 422. tačka 2) ZKP odbiju optužbu za krivično delo ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. ZJRM i krivično delo ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 1. ZJRM. Kako prvostepeni i drugostepeni sud, suprotno zabrani gonjenja i kažnjavanja za isto delo, to nisu učinili, to je pobijanim pravnosnažnim presudama na štetu okrivljenog učinjena bitna povreda odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP, odnosno povreda načela „ne bis in idem“ propisana članom 4. ZKP.

Kako protiv istog učinioca za isto krivično delo nije moguće voditi dva krivična postupka, odnosno druge postupke za kažnjiva dela, to je Vrhovni sud usvojio kao osnovan zahtev za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog, te otklonio navedenu povredu zakona preinačenjem pravnosnažnih presuda Osnovnog suda u Bačkoj Palanci K-230/20 od 06.12.2022. godine i Višeg suda u Novom Sadu KŽ1 23/23 od 04.08.2023. godine, tako što je prema okrivljenom AA na osnovu člana 422. tačka 2) ZKP odbio optužbu za krivično delo ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 2. u vezi stava 1. ZJRM i krivično delo ometanje ovlašćenog službenog lica u vršenju službene dužnosti iz člana 23. stav 1. ZJRM, za koja je optužen i pravnosnažno oglašen krivim, jer se u konkretnom slučaju radi o stvari koja je već pravnosnažno presuđena, te se shodno ovoj odluci nije upuštao u razmatranje ostalih navoda u zahtevu branioca okrivljenog.

Na osnovu člana 265. stav 1. ZKP Vrhovni sud je odlučio da troškovi krivičnog postupka padaju na teret budžetskih sredstava suda.

Sa iznetih razloga, Vrhovni sud je na osnovu člana 492. stav 1. tačka 2) ZKP odlučio kao u izreci ove presude.

Zapisničar-savetnik                                                                                                                Predsednik veća-sudija

Snežana Lazin, s.r.                                                                                                                    Milena Rašić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić