Istom presudom, od okrivljenog A.K. oduzeta je imovinska korist pribavljena krivičnim delom u iznosu od 526.300,00 dinara. Okrivljenom je izrečena i mera bezbednosti zabrane vršenja rukovodećih poziva u okviru građevinskih, proizvodnih i trgovinskih preduzeća u trajanju od 10 godina od dana pravnosnažnosti presude. Istovremeno, okrivljeni je obavezan da sudu na ime paušala plati iznos od 20.000,00 dinara, te da solidarno sa okrivljenim M.V. na ime troškova postupka plati iznos od 48.700,00 dinara, sve u roku od 15 dana od dana pravnosnažnosti presude pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Kž1 br.917/14 od 02.10.2014. godine, usvajanjem žalbe Višeg javnog tužioca u Prokuplju i branioca okrivljenog A.K., samo u delu pobijanja pravne kvalifikacije krivičnog dela i odluke o krivičnoj sankciji, presuda Višeg suda u Prokuplju K br.23/13 od 13.12.2013. godine je preinačena tako što su radnje okrivljenog A.K. opisane u stavu 1 – 1 i 1 – 2, za koje je prvostepenom presudom oglašen krivim, pravno kvalifikovane kao produženo krivično delo zloupotreba položaja odgovornog lica iz člana 234. stav 3. u vezi stava 1. u vezi sa članom 61. KZ, za koje delo mu je utvrđena kazna zatvora u trajanju od dve godine i šest meseci, dok su radnje okrivljenog opisane u stavu 2 izreke pravno kvalifikovane kao krivično delo falsifikovanje službene isprave iz člana 357. stav 3. u vezi stava 1. KZ, za koje delo mu je utvrđena kazna zatvora u trajanju od jedne godine, te je na osnovu člana 60. KZ okrivljeni A.K. osuđen na jedinstvenu kaznu zatvora u trajanju od tri godine, u koju kaznu mu je uračunato vreme provedeno u pritvoru od 18.03.2008. godine do 13.06.2008. godine.

Stavom II iste presude, usvajanjem žalbe branioca okrivljenog A.K., prvostepena presuda je prinačena u stavu 3 izreke presude u odnosu na okrivljenog A.K., tako što je na osnovu člana 422. tačka 3. ZKP prema okrivljenom odbijena optužba da je izvršio krivično delo posebni slučajevi falsifikovanje isprave iz člana 356. tačka 4. KZ. Istovremeno je određeno da troškovi krivičnog postupka u odnosu na ovo krivično delo padaju na teret budžetskih sredstava suda, dok je u ostalom delu žalba branioca okrivljenog odbijena kao neosnovana i u nepreinačenom delu prvostepena presuda potvrđena.

Protiv navedenih pravnosnažnih presuda, zahtev za zaštitu zakonitosti podneli su branioci okrivljenog A.K. – advokati I.M. i D.R., zbog povrede zakona (član 485. stav 1. tačka 1. ZKP), ne navodeći konkretno o kojim povredama se radi, s tim što iz obrazloženja proizilazi da branioci ukazuju na bitne povrede odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 9. ZKP, iz člana 438. stav 1. tačka 11. ZKP i iz člana 438. stav 2. tačka 2. ZKP, te na povrede krivičnog zakona iz člana 439. tač. 1. i 2. ZKP, sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud preinači pobijane presude tako što će okrivljenog A.K. osloboditi od optužbe ili da pobijane presude ukine i predmet vrati prvostepenom ili drugostepenom sudu na ponovno odlučivanje.

Vrhovni kasacioni sud dostavio je primerak zahteva za zaštitu zakonitosti Republičkom javnom tužiocu, shodno odredbe člana 488. stav 1. ZKP i u sednici veća koju je održao bez obaveštavanja Republičkog javnog tužioca i branilaca okrivljenog, smatrajući da njihovo prisustvo nije od značaja za donošenje odluke (član 488. stav 2. ZKP), razmotrio spise predmeta i pravnosnažne presude protiv kojih je zahtev za zaštitu zakonitosti podnet, pa je nakon ocene navoda u zahtevu, našao:

Zahtev je neosnovan u delu koji se odnosi na bitne povrede odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 9. ZKP i povrede krivičnog zakona iz člana 439. tač. 1. i 2. ZKP, dok je u ostalom delu nedozvoljen.

U zahtevu za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog A.K. u vezi sa bitnim povredama odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 9. ZKP, ističe se da je drugostepeni sud povredio identitet optužbe tako što je radnje okrivljenog opisane u stavu 1. tačka 1. i 2. izreke prvostepene presude, koje su pravno kvalifikovane kao produženo krivično delo zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 4. u vezi stava 3. i stava 1. KZ u vezi sa članom 61. KZ, pravno kvalifikovao kao produženo krivično delo zloupotreba položaja odgovornog lica iz člana 234. stav 3. u vezi stava 1. u vezi sa članom 61. KZ, obzirom da od strane tužilaštva nije izmenjena optužnica u tom delu.

U vezi sa tim, u zahtevu se ističe i da je bitno obeležje bića krivičnog dela zloupotreba položaja odgovornog lica iz člana 234. KZ protivpravna imovinska korist, dok kod krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. KZ pribavljena imovinska korist ne mora biti protivpravna, te da su radnje okrivljenog pravno kvalifikovane kao krivično delo zloupotreba položaja odgovornog lica iz člana 234. stav 3. u vezi stava 1. u vezi sa članom 61. KZ i pored toga što činjenični opis ovog dela sadrži manjkavosti, jer radnja okrivljenog predstavlja radnje prekoračenja položaja odgovornog lica a ne radnju iskorišćavanja službenog položaja i radnju prekoračenja granica službenog ovlašćenja.

Suprotno iznetim navodima zahteva, po oceni ovoga suda, drugostepeni sud nije učinio navedene bitne povrede odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 9. ZKP.

Naime, odredbom člana 359. stav 1. KZ, propisano je da izvršilac krivičnog dela zloupotreba službenog položaja može biti službeno ili odgovorno lice, koje iskorišćavanjem svog službenog položaja ili ovlašćenja, prekoračenjem granice svog službenog ovlašćenja ili nevršenjem svoje službene dužnosti, pribavi sebi ili drugom fizičkom ili pravnom licu kakvu korist, drugom nanese kakvu štetu ili težu povredu prava drugog, iz čega proizilazi da učinilac krivičnog dela iz člana 359. KZ može imati svojstvo službenog ili svojstvo odgovornog lica.

Kako je izmenama i dopunama Krivičnog zakonika od 24.12.2012. godine, krivično delo zloupotreba službenog položaja iz člana 359. KZ izmenjeno samo utoliko što su u delu odredbe stava 1. brisane reči ''ili odgovorno'', te od ovih izmena izvršilac krivičnog dela iz člana 359. KZ može biti samo službeno lice, dok su odredbe koje se odnose na zloupotrebu položaja i krivicu odgovornog lica izdvojene u posebno krivično delo – krivično delo zloupotreba položaja odgovornog lica iz člana 234. KZ, pri čemu je radnja krivičnog dela ostala neizmenjena, to po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, drugostepeni sud nije ni bio u obavezi da saglasno izvršenoj prekvalifikaciji radnji okrivljenog, izmeni i činjenični opis ovog krivičnog dela u odnosu na činjenični opis iz dispozitiva optužnice. Ovo stoga što je izmenama Krivičnog zakonika od 24.12.2012. godine krivično delo zloupotreba položaja odgovornog lica iz člana 234. KZ zadržalo jasan kontinuitet sa krivičnim delom zloupotreba službenog položaja iz člana 359. KZ u slučaju da se kao izvršilac javlja odgovorno lice, pa kako ova dva krivična dela u svom zakonskom opisu imaju ista obeležja, a pre svega radnju izvršenja, to u konkretnom slučaju drugostepeni sud nije bio u obavezi da izmeni činjenični opis predmetnog krivičnog dela.

Neosnovani su i navodi zahteva kojima se ukazuje da je za postojanje krivičnog dela iz člana 234. KZ nužno da je pribavljena imovinska korist protivpravna, dok za postojanje krivičnog dela iz člana 359. KZ protivpravnost pribavljanja imovinske koristi nije potrebna, imajući u vidu da je protivpravnost obeležje opšteg pojma krivičnog dela, te je, dakle, i pre izmena Krivičnog zakonika imovinska korist kod krivičnog dela iz člana 359. KZ morala biti protivpravna.

Iz navedenih razloga, zahtev za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog, u delu u kojem se ukazuje na postojanje bitnih povreda odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 9. ZKP, ocenjen je neosnovanim.

Neosnovani su i navodi zahteva za zaštitu zakonitosti u delu u kojem se ističe da drugostepeni sud nije mogao radnje okrivljenog, opisane u stavu 2 izreke prvostepene presude, pravno kvalifikovati kao krivično delo falsfikovanje službene isprave iz člana 357. stav 3. u vezi stava 1. KZ, jer su prvostepenom presudom ove radnje okrivljenog pravno kvalifikovane kao krivično delo zloupotreba ovlašćenja u privredi iz člana 238. stav 1. tačka 4. KZ. Ovu povredu, branioci okrivljenog pogrešno označavaju kao bitnu povredu iz člana 438. stav 1. tačka 9. ZKP, navodeći da je na taj način ''narušen identitet optužbe'', jer se ovim navodima ukazuje na povredu zakona iz člana 439. tačka 2. ZKP, odnosno da je u konkretnom slučaju, u pogledu krivičnog dela koje je predmet optužbe, primenjen zakon koji se ne može primeniti. Istovremeno, branioci ukazuju, u odnosu na ovo krivično delo, da se iz činjeničnog opisa ne vidi o kojoj se radnji falsifikovanja službene isprave radi te se, dakle, ukazuje da nema jednog od bitnih elemenata ovog krivičnog dela, odnosno na povredu zakona iz člana 439. tačka 1. ZKP.

Po oceni ovoga suda, izloženi navodi zahteva nisu osnovani.

Naime, iz činjeničnog opisa dispozitiva optužbe i izreke prvostepene presude ne proizilaze obeležja krivičnog dela zloupotreba ovlašćenja u privredi iz člana 238. stav 1. tačka 4. KZ, već elementi krivičnog dela falsifikovanje službene isprave iz člana 357. stav 3. u vezi stava 1. KZ, a kako to pravilno zaključuje i drugostepeni sud u pobijanoj odluci.

Imajući u vidu činjenicu da krivično delo falsifikovanje službene isprave iz člana 357. stav 3. u vezi stava 1. KZ čini službeno lice koje u službenu ispravu, knjigu ili spis unese neistinite podatke ili ne unese važan podatak ili svojim potpisom, odnosno službenim pečatom overi službenu ispravu, knjigu ili spis sa neistinitom sadržinom ili koje svojim potpisom, odnosno službenim pečatom omogući pravljenje službene isprave, knjige ili spisa sa neistinitom sadržinom, te da je odredbom stava 3. istog člana propisano da će se za to krivično delo kazniti i odgovorno lice u preduzeću, ustanovi ili drugom subjektu koji učini delo iz stava prvog, te da je okrivljeni A.K., prema dispozitivu optužnog akta i izreci prvostepene presude kao odgovorno lice – direktor u Preduzeću B. m.–i. doo P., naredio blagajniku – okrivljenom M.V. da sačini fiktivne priznanice o deponovanju sredstava za licitante u iznosu od 897.963,80 dinara, što je okrivljeni M.V. po njegovom nalogu i učinio, te sačinio fiktivne priznanice o deponovanju sredstava za licitante u iznosu od 897.963,80 dinara, organizujući postupak licitacije na nezakonit način, a kod činjenice da je u toku postupka utvrđeno da se radi o fiktivnim priznanicama, te da ove priznanice sadrže neistinitu konstataciju da su licitanti deponovali sredstva to je, po oceni ovoga suda, drugostepeni sud navedene radnje okrivljenog A.K., opisane u stavu dva izreke prvostepene presude, pravilno pravno kvalifikovao kao krivično delo falsifikovanje službene isprave iz člana 357. stav 3. u vezi stava 1. KZ.

Iz iznetih razloga, navodi zahteva za zaštitu zakonitosti, u delu u kojem se pravnosnažna presuda pobija zbog povrede zakona iz člana 439. tač. 1. i 2. ZKP, ocenjeni su neosnovanim.

Ostalim navodima zahteva za zaštitu zakonitosti, ukazuje se na povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 3. ZKP, ukazivanjem da odluka prvostepenog i drugostepenog suda u delu koji se odnosi na oduzimanje imovinske koristi, izricanje mere bezbednosti zabrane vršenja rukovodećih poslova, te paušalu i troškovima krivičnog postupka, nije pravilna. Međutim, u obrazloženju se ne navodi u čemu se ove povrede sastoje, pa kako shodno odredbi člana 489. stav 1. ZKP Vrhovni kasacioni sud pravnosnažnu odluku ili postupak koji je prethodio njenom donošenju ispituje samo u okviru razloga, dela i pravca pobijanja istaknutim u zahtevu za zaštitu zakonitosti, to ovaj sud nije mogao po službenoj dužnosti ispitivati navedene povrede zakona, već je zahtev u ovom delu odbacio.

Najzad, zahtev za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog, i u delu kojim se ističe da odlučne činjenice u vezi sa krivičnim delom iz člana 357. stav 3. u vezi stava 1. KZ nisu utvrđene, te da razlozi izneti na strani 7 u drugom pasusu drugostepene presude nisu jasni u odnosu na okrivljenog A.K., obzirom da se navodi lice pod imenom S.C., koje se ne pojavljuje u postupku koji je vođen protiv okrivljenog, odbačen je kao nedozvoljen, obzirom da se ovim navodima ukazuje na bitne povrede iz člana 438. stav 1. tačka 11. ZKP i iz člana 438. stav 2. tačka 2. ZKP, zbog kojih povreda podnošenje zahteva za zaštitu zakonitosti u smislu odredbe člana 485. stav 4. ZKP nije dozvoljeno okrivljenima i njihovim braniocima.

Naime, okrivljeni preko svog branioca zahtev može podneti samo iz razloga propisanih odredbom člana 485. stav 4. ZKP, dakle zbog taksativno navedenih povreda u ovom članu (povrede člana 74, člana 438. stav 1. tač. 1. i 4. i tačka 7. do 10. i stav 2. tačka 1, član 439. tačka 1. do 3. i član 441. st. 3. i 4. ZKP), pa kako zahtev u ostalom delu nije podnet zbog taksativno nabrojanih povreda iz člana 485. stav 4. ZKP, to je u ovom delu zahtev odbačen na osnovu člana 487. stav 1. tačka 2. ZKP.

Sa svega izloženog, a na osnovu odredbe člana 491. stav 1. ZKP u delu u kojem je zahtev odbijen kao neosnovan, te na osnovu člana 487. stav 1. tačka 2. ZKP u vezi sa članom 485. stav 4. ZKP, u delu kojim je zahtev odbačen, doneta je odluka kao u izreci.

Zapisničar-savetnik                                                                                                   Za Predsednika veća-sudija

Snežana Medenica, s.r.                                                                                              Vesko Krstajić, s.r.