-čime bi izvršio krivično delo zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. KZ

Na osnovu člana 265. stav 1. ZKP troškovi krivičnog postupka padaju na teret budžetskih sredstava suda.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Novom Sadu, Posebno odeljenje za suzbijanje korupcije K.Po4 78/18 od 26.03.2021. godine, okrivljeni AA oglašen je krivim zbog izvršenja krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. KZ i osuđen na kaznu zatvora u trajanju od 1 godine i 3 meseca, u koju kaznu mu se uračunava vreme provedeno u pritvoru od 14.05.2018. godine do 11.06.2018. godine.

Navedenom presudom, na osnovu člana 85. KZ, prema okrivljenom AA izrečena je mera bezbednosti zabrane vršenja poziva i delatnosti fudbalskog sudije, kao i svih drugih delatnosti u Fudbalskom savezu Srbije u trajanju od 10 godina, računajući od dana pravnosnažnosti presude, s tim da se vreme provedeno u zatvoru ne uračunava u vreme trajanja ove mere.

Istom presudom na osnovu člana 264. stav 1. u vezi člana 261. stav 2. tačka 3) i 9) ZKP obavezan je okrivljeni AA da nadoknadi troškove krivičnog postupka koji se odnose na izdatke za dovođenje okrivljenog iz Okružnog zatvora u Novom Sadu u iznosu od 2.400,00 dinara koje je dužan da plati Višem javnom tužiocu u Novom Sadu POSK, kao i paušal u iznosu od 10.000,00 dinara koji je dužan da plati Višem sudu u Novom Sadu, POSK, a sve u roku od 15 dana od dana pravnosnažnosti presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Kž1 472/21 od 23.09.2021. godine, delimičnim usvajanjem žalbi branilaca okrivljenog AA preinačena je presuda Višeg suda u Novom Sadu, Posebno odeljenje za suzbijanje korupcije K.Po4 78/18 od 26.03.2021. godine, samo u pogledu odluke o kazni, tako što je Apelacioni sud u Novom Sadu okrivljenog AA, zbog krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. KZ, osudio na kaznu zatvora u trajanju od 1 godine, dok su u preostalom delu žalbe branilaca odbijene kao neosnovane, a prvostepena presuda u preostalom nepreinačenom delu potvrđena.

Protiv navedenih pravnosnažnih presuda zahteve za zaštitu zakonitosti podneli su:

- branilac okrivljenog AA, advokat Goran Karadarević, zbog povreda zakona iz člana 439. tačka 1) i 2) ZKP i bitne povrede odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 2. tačka 1) ZKP, sa predlogom da se pobijane presude ukinu i vrate na ponovno odučivanje ili preinače i okrivljeni oslobodi od optužbe;

- branilac okrivljenog AA, advokat Igor Petrović, zbog povreda zakona iz člana 439. tačka 1) i 2) ZKP, sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud pobijane presude ukine i predmet vrati na ponovno odučivanje prvostepenom sudu.

Nakon što je primerke zahteva za zaštitu zakonitosti, u smislu člana 488. stav 1. ZKP, dostavio Republičkom javnom tužiocu, Vrhovni kasacioni sud je održao sednicu veća, o kojoj, u smislu odredbe člana 488. stav 2. ZKP, nije obavestio javnog tužioca i branioce, jer veće nije našlo da bi njihovo prisustvo sednici bilo od značaja za donošenje odluke.

Na sednici veća, Vrhovni kasacioni sud je razmotrio spise predmeta sa presudama protiv kojih su zahtevi za za zaštitu zakonitosti podneti, pa je po oceni navoda u zahtevima našao:

Zahtevi za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog AA su osnovani.

Osnovano se zahtevima za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog AA, advokata Gorana Karadarevića i advokata Igora Petrovića, ukazuje da okrivljeni, postupajući kao fudbalski sudija na fudbalskoj utakmici, ne može imati svojstvo službenog lica u krivičnopravnom smislu.

Krivično delo zloupotreba službenog položaja iz člana 359. KZ propisana je u Glavi 33 Krivičnog zakonika, koja obuhvata krivična dela protiv službene dužnosti.

Odredbom člana 359. stav 1. KZ, propisano je da službeno lice koje iskorišćavanjem svog službenog položaja ili ovlašćenja, prekoračenjem granice svog službenog ovlašćenja ili nevršenjem svoje službene dužnosti, pribavi sebi ili drugom fizičkom ili pravnom licu kakvu korist, drugom nanese kakvu štetu ili teže povredi prava drugog, kazniće se zatvorom od 6 meseci do 5 godina.

Odredbom člana 112. stav 3. tačka 3. KZ, propisano je, da se službenim licem, smatra javni beležnik, javni izvršitelj i arbitrar, kao i lice u ustanovi, preduzeću ili drugom subjektu, kome je povereno vršenje javnih ovlašćenja, koje odlučuje o pravima, obavezama ili interesima fizičkih ili pravnih lica ili o javnom interesu.

Odredbom člana 1. stav 1. Zakona o javnim službama, propisano je da se javnom službom, u smislu ovog zakona, smatraju ustanove, preduzeća i drugi oblici organizovanja utvrđeni zakonom, koji obavljaju delatnosti odnosno poslove kojima se obezbeđuje ostvarivanje prava građana, odnosno zadovoljavanje potreba građana i organizacija, kao i ostvarivanje drugog zakonom utvrđenog interesa u određenim oblastima. Članom 3. stav 1. istog zakona, propisano je da radi obezbeđivanja ostvarivanja prava utvrđenih zakonom i ostvarivanja drugog zakonom utvrđenog interesa u oblasti: obrazovanja, nauke, kulture, fizičke kulture, učeničkog i studentskog standarda, zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, društvene brige o deci, socijalnog osiguranja, zdravstvene zaštite životinja osnivaju se ustanove, dok je stavom 2. istog člana propisano da se delatnosti, odnosno poslovi u oblastima iz stava 1. ovog člana kojima se ne obezbeđuje ostvarivanjem zakonom utvrđenih prava i ostvarivanje drugog zakonom utvrđenog interesa ne obavljaju kao javne službe u smislu ovog zakona.

Odredbom člana 4. Zakona o državnoj upravi, propisano je se pojedini poslovi državne uprave zakonom mogu poveriti autonomnim pokrajinama, opštinama, gradovima i gradu Beogradu, javnim preduzećima, ustanovama, javnim agencijama i drugim organizacijama (u daljem tekstu: imaoci javnih ovlašćenja).

Članom 1. stav 2. Statuta Fudbalskog saveza Srbije, propisano je da je Fudbalski savez Srbije nezavisna, dobrovoljna, nedobitna organizacija koja se može udruživati u skladu sa sportskim zakonodavstvom Republike Srbije.

Imajući u vidu citirane odredbe Zakona o javnim službama, Zakona o državnoj upravi, Statuta FSS i odredbe člana 112. stav 3. tačka 3. KZ i člana 359. stav 1. KZ, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, okrivljeni AA kao glavni fudbalski sudija na fudbalskoj utakmici nije imao svojstvo službenog lica.

Da bi se odredilo svojstvo fizičkog lica kao službenog, prema odredbi člana 112. stav 3. tačka 3. KZ, potrebno je da služba koju to lice vrši proističe iz javnog ovlašćenja poverenog pravnom subjektu u okviru koga to lice postupa i to tako da on pri tome odlučuje o pravima, obavezama ili interesima fizičkih ili pravnih lica, ili da odlučuje o javnom interesu.

Javna ovlašćenja predstavljaju jedan od oblika vršenja vlasti na način predviđen Ustavom i zakonom, te se ona mogu poveriti fizičkim licima isključivo zakonskim ili podzakonskim aktima. U tim slučajevima, vršenje javnih ovlašćenja predstavlja odlučivanje o pravima i obavezama pojedinaca ili pravnih lica, u smislu da odluke imaju značaja za ostvarivanje prava i obaveza utvrđenih zakonom.

Glavni fudbalski sudija na fudbalskoj utakmici je Pravilnikom o sudijama i suđenju FSS ovlašćen i obavezan da se stara o primeni pravila igre – što znači da njegovo ovlašćenje obuhvata regulisanje samo određenih situacija u okviru tačno određene igre i u odnosu na ograničena prava i dužnosti igrača i to samo u toj situaciji i samo prema igračima na terenu, pa zbog tako ograničenog dejstva, ne predstavlja vršenje javnih ovlašćenja.

Isto tako, odlučivanje o pravima i obavezama igrača u okviru konkretne fudbalske utakmice ne predstavlja ni odlučivanje u javnom interesu, jer javni interes predstavlja korist, odnosno dobrobit koju ostvaruju svi ili veliki deo građana, kao grupa u društvenoj zajednici, kroz delovanje određenih organa vlasti ili organizacija ovlašćenih za vršenje javnih ovlašćenja. Odlučivanje u okviru poštovanja pravila igre u usko ograničenom domenu fudbalske utakmice, stoga nema značaja za javni interes, pa zato i ne predstavlja odlučivanje o javnom interesu.

U konkretnom slučaju, okrivljeni AA u svojstvu fudbalskog sudije nije arbitar u smislu navedene zakonske odredbe – člana 112. stav 3. tačka 3. KZ, jer ne spada ni u krug lica koji mogu biti arbitri prema odredbama Zakona o arbitraži („Službeni glasnik RS“, br. 46/2006), kojim su određeni pojmovi i ovlašćenja arbitražnih institucija i arbitara.

Iz svih navedenih razloga, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda službeno postupanje glavnog fudbalskog sudije se ne može smatrati postupanjem u javnom interesu, niti se on može smatrati službenim licem u krivičnopravnom smislu.

Imajući u vidu sve napred navedeno, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, s obzirom da kao glavni fudbalski sudija okrivljeni AA nije imao svojstvo službenog lica u njegovim radnjama ne stiču se objektivni elementi krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. KZ, za koje je pravnosnažno oglašen krivim, pa je ovaj sud usvojio zahteve za zaštitu zakonitosti branilaca ovog okrivljenog, preinačio prvostepenu i drugostepenu presudu i okrivljenog AA oslobodio od optužbe, jer delo za koje je oglašen krivim nije krivično delo.

Na osnovu člana 265. stav 1. KZ, Vrhovni kasacioni sud je odlučio da troškovi krivičnog postupka padaju na teret budžetskih sredstava suda, s obzirom da je okrivljeni AA oslobođen od optužbe.

Iz napred navedenih razloga doneta je odluka kao u izreci na osnovu odredbe člana 492. stav 1. tačka 2) ZKP.

Zapisničar-savetnik,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  Predsednik veća-sudija,

Tatjana Milenković, s.r.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               Biljana Sinanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić