- čime bi izvršio krivično delo nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. Krivičnog zakonika.

Na osnovu člana 265. stav 1. Zakonika o krivičnom postupku, troškovi krivičnog postupka padaju na teret budžetskih sredstava suda.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Mladenovcu Spk 58/20 od 03.04.2020. godine na osnovu člana 317. ZKP, prihvaćen je sporazum o priznanju krivičnog dela Sk 54/20 od 03.04.2020. godine, zaključen između Osnovnog javnog tužioca u Mladenovcu i okrivljenog AA i okrivljeni oglašen krivim zbog krivičnog dela nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. Krivičnog zakonika i osuđen na kaznu zatvora u trajanju od 2 godine u koju mu se uračunava vreme za koje je okrivljeni zadržan od strane PS Barajevo, kao i vreme provedeno po meri zabrane napuštanja stana počev od 02.04.2020. godine pa nadalje.

Istom presudom obavezan je okrivljeni da OJT u Mladenovcu na ime troškova krivičnog postupka plati iznos od 9.000,00 dinara, a na ime paušala iznos od 5.000,00 dinara, sve u roku od 15 dana od dana pravnosnažnosti presude pod pretnjom prinudnog izvršenja, kao i troškove krivičnog postupka nastale pred Osnovnim sudom u Mladenovcu, o čijoj će visini biti odlučeno naknadno, posebnim rešenjem.

Rešenjem Višeg suda u Beogradu Kž1 262/20 od 25.09.2020. godine odbačena je kao nedozvoljena žalba branioca okrivljenog AA, izjavljena protiv prvostepene presude.

Protiv navedenih pravnosnažnih odluka zahtev za zaštitu zakonitosti blagovremeno je podneo branilac okrivljenog AA, advokat Aleksandar Kosović, zbog povrede zakona iz člana 485. stav 1. tačka 1) i 485. stav 4. ZKP sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud usvoji podneti zahtev i na osnovu člana 492. ZKP donese odluku kojom će ukinuti pravnosnažne nižestepene odluke i predmet vrati prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje ili da ukine u celosti drugostepeno rešenje i predmet vrati drugostepenom sudu na ponovno odlučivanje ili da ukine pravnosnažne nižestepene odluke i okrivljenog oslobodi od optužbe za krivično delo iz člana 248. ZKP i prema okrivljenom ukine meru iz člana 208. ZKP, kao i da se izvršenje pravnosnažne prvostepene presude odloži odnosno prekine.

Vrhovni kasacioni sud je dostavio primerak zahteva za zaštitu zakonitosti Republičkom javnom tužiocu shodno odredbi člana 488. stav 1. Zakonika o krivičnom postupku, te je u sednici veća koju je održao u smislu člana 490. ZKP, bez obaveštavanja Republičkog javnog tužioca i branioca okrivljenog, smatrajući da njihovo prisustvo nije od značaja za donošenje odluke (član 488. stav 2. ZKP), razmotrio spise predmeta i pravnosnažne odluke protiv kojih je zahtev za zaštitu zakonitosti podnet, pa je, po oceni navoda iznetih u zahtevu, našao:

Zahtev za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA, je osnovan.

Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se podnetim zahtevom za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog ukazuje da je pobijanim pravnosnažnim odlukama povređen zakon na štetu okrivljenog, jer je oglašen krivim zbog nepostupanja po Odluci Vlade Republike Srbije o izmenama odluke o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 („Službeni glasnik RS“ broj 30/20 od 15.03.2020. godine) i po Odluci Vlade Republike Srbije o dopunama odluke o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 („Službeni glasnik RS“ broj 45/20 od 28.03.2020. godine), pri čemu, okrivljenom nije uručena ili saopštena bilo kakva odluka nadležnog organa o produženju mere izolacije koja se odnosi na njega. S tim u vezi, branilac suštinski ističe da se u radnjama okrivljenog ne stiču elemenati krivičnog dela iz člana 248. Krivičnog zakonika, zbog čega delo za koje je okrivljeni oglašen krivim po zakonu nije krivično delo, čime osnovano ukazuje na povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP.

Iz spisa predmeta proizilazi da je okrivljeni AA sa OJT u Mladenovcu zaključio sporazum o priznanju krivičnog dela Sk 54/20 od 03.04.2020. godine kojim je priznao da je izvršio krivično delo nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. Krivičnog zakonika i saglasio se da ga sud oglasi krivim i osudi na kaznu zatvora u trajanju od 2 godine.

Nakon održanog ročišta povodom predmetnog sporazuma o priznanju krivičnog dela, sud je na osnovu člana 317. ZKP, isti prihvatio zaključivši da je okrivljeni svesno i dobrovoljno priznao krivično delo koje je predmet optužbe, da je svestan svih posledica zaključenja sporazuma, posebno da se odriče prava na suđenje i da prihvata ograničenje prava ulaganja žalbe protiv odluke suda donete na osnovu tog sporazuma, s tim što je sud u pravnoj pouci ostavio rok za izjavljivanje žalbe od 8 dana bez unetog ograničenja u smislu člana 319. stav 3. ZKP, a drugostepeni sud je izjavljenu žalbu branioca okrivljenog odbacio kao nedozvoljenu, zaključivši da je ista izjavljena van okvira tog ograničenja.

Krivično delo nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. Krivičnog zakonika čini onaj ko za vreme epidemije kakve opasne zarazne bolesti ne postupa po propisima, odlukama ili naredbama kojima se određuju mere za njeno suzbijanje ili sprečavanje.

Citiranom odredbom, inkriminisano je nepostupanje po propisima, odlukama i naredbama koje se odnose na suzbijanje ili sprečavanje epidemije. Radi se o krivičnom delu blanketne prirode - dakle, drugi relevantni propisi, čija sadržina mora biti određena s obzirom na odgovarajuće zdravstvene propise, naredbe koje su izdali državni organi ili druge odluke nadležnih organa, određuju koje činjenje ili nečinjenje je sankcionisano Krivičnim zakonikom.

Izrekom prvostepene presude okrivljeni AA oglašen je krivim što: „dana 02.04.2020. godine.... u ..., za vreme epidemije zarazne bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2....nije postupio po odredbi tačke 4a, Odluke Vlade Republike Srbije o izmenama odluke o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS- CoV-2 („Službeni glasnik RS“ broj 30/20 od 15.03.2020. godine), kojom odredbom se licima koja dolaze iz drugih država određuje mera stavljanjem pod zdravstveni nadzor na akutno respiratorno oboljenje izazvano novim Korona virusom SARS-CoV-2, u trajanju od 14 dana (izolacija u kućnim uslovima) i odredbi tačke 2. Odluke Vlade Republike Srbije o dopunama odluke o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 („Službeni glasnik RS“ broj 45/20 od 28.03.2020. godine), kojom odlukom se svim licima kojima do dana stupanja na snagu ove odluke nije istekla mera stavljanja pod zdravstveni nadzor na akutno respiratorno oboljenje izazvano novim Korona virusom SARS-CoV-2, u trajanju od 14 dana (izolacija u kućnim uslovima), trajanje te mere produžava za još 14 dana, računajući od dana isteka prethodno određene mere... iako mu je dana 16.03.2020. godine prilikom ulaska u Republiku Srbiju iz Republike Severne Makedonije naredbom nadležnog organa uredno određena mera izolacije u kućnim uslovima...“

Iz spisa predmeta i izreke pravnosnažne presude proizlazi da je okrivljenom AA dana 16.03.2020. godine, prilikom ulaska u Republiku Srbiju iz Republike Severne Makedonije naredbom nadležnog organa određena mera izolacije u kućnim uslovima u trajanju od 14 dana.

Ova naredba je doneta na osnovu odluke Vlade Republike Srbije o izmenama Odluke o proglašenju bolesti Kovid-19 izazvane virusom Sars KoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 30 od 15.03.2020. godine) kojom je propisano da se: „u Odluci o proglašenju bolesti Kovid-19 izazvane virusom Sars KoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 23/20, 24/20 i 27/20) tačka 4a menja i, pored ostalog, glasi da se: „Državljani Republike Srbije i lica iz tačke 4. stav 2. podtačka 8) Odluke, koji dolaze iz država, odnosno područja sa intenzivnom transmisijom bolesti Kovid-19, odnosno žarišta epidemije i to iz Švajcarske Konfederacije, Republike Italije, Islamske Republike Iran, Rumunije, Kraljevine Španije, Savezne Republike Nemačke, Francuske Republike, Republike Austrije, Republike Slovenije i Republike Grčke, upućuju u izolaciju u trajanju od 28 dana, a domaćim državljanima i licima iz tačke 4. stav 2. podtačka 7) Odluke, koji dolaze iz drugih država određuje se mera stavljanja pod zdravstveni nadzor na akutno respiratorno oboljenje izazvano novim Korona virusom (Sars KoV-2) u trajanju od 14 dana (izolacija u kućnim uslovima)“, koja Odluka je stupila na snagu danom objavljivanja u „Službenom glasniku RS“, odnosno 15.03.2020. godine“.

Odlukom Vlade Republike Srbije o dopunama Odluke o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 45/20 od 28.03.2020. godine) koja je stupila na snagu 28.03.2020. godine, u tački 2. propisano je da se svim licima kojima do stupanja na snagu ove odluke nije istekla mera stavljanja pod zdravstveni nadzor na akutno respiratorno oboljenje izazvano novim Korona virusom (Sars KoV-2) u trajanju od 14 dana (izolacija u kućnim uslovima), a koja im je određena pismenim ili usmenim rešenjem nadležnog sanitarnog inspektora u skladu sa Odlukom o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 23/20, 24/20, 27/20, 28/20, 30/20, 32/20, 35/20 i 37/20 ), trajanje te mere produžava za još 14 dana računajući od dana isteka prethodno određene mere.

Članom 29a stav 3. Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti propisano je da meru kućne izolacije nalaže doktor medicine specijalista za infektivne bolesti ili drugi doktor medicine u skladu sa naredbom ministra, o čemu obaveštava epidemiologa teritorijalno nadležnog instituta odnosno zavoda za javno zdravlje ili druge nadležne zdravstvene ustanove.

U pravnosnažnoj presudi nije navedena naredba kojom bi okrivljenom bilo produženo trajanje mere izolacije za još 14 dana, a iz spisa predmeta proizilazi da okrivljenom nije uručena ovakva odluka koja bi značila njegovu obavezu izolacije za još 14 dana po isteku prethodno određene mere, odnosno od 30.03.2020. godine.

Iz spisa predmeta, dakle, proizilazi - da je okrivljenom mera izolacije u kućnim uslovima u trajanju od 14 dana, određena naredbom nadležnog organa istekla dana 30.03.2020. godine, kao i da okrivljenom nisu saopštena ili uručena, pravno relevantna dokumenta kojima mu se trajanje te mere produžava za još 14 dana računajući od dana isteka prethodno određene mere.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da, kako se radi o krivičnom delu blanketnog karaktera, sa prilično ekstenzivnom zakonskom formulacijom, to je za utvrđivanje postojanja elemenata krivičnog dela iz člana 248. Krivičnog zakonika, odnosno radnje izvršenja, koja se sastoji u nepostupanju izvršioca po odgovarajućim propisima, pre svega od značaja postojanje pravno relevantnih propisa i pojedinačnih akata nadležnih organa. Samo propisi navedeni u izreci presude, a u odsustvu pojedinačnog akta nadležnog organa, u smislu citirane odredbe Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, kojom je propisana nadležnost doktora medicine za naredbu mere kućne izolacije, u konkretnom slučaju ukazuju da nisu ispunjeni uslovi za primenu blanketnih propisa koji nalažu određeno postupanje okrivljenog, odnosno produženje izolacije za još 14 dana nakon 30.03.2020. godine.

Po oceni ovoga suda, akt iz kojega proizilazi konkretna obaveza za okrivljenog, kao sastavni deo bića krivičnog dela nije naveden u sporazumu i izreci prvostepene presude, a za postojanje krivice učinioca potrebno je da je učinilac svestan kako postojanja epidemije tako i da postupa suprotno određenim konkretnim merama za njeno suzbijanje ili sprečavanje, a da to hoće ili da na to pristaje.

S toga, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, navođenje u činjeničnom opisu, opštih elemenata zakonskog opisa bića predmetnog krivičnog dela, te navođenje Odluka Vlade Republike Srbije o proglašenju bolesti Kovid-19 izazvane virusom Sars KoV-2 zaraznom bolešću, koje u konkretnom slučaju ne predstavljaju pravno releventan propis i pojedinačni akt nadležnih organa u smislu ispunjenosti uslova za primenu blanketnih propisa koji nalažu određeno postupanje okrivljenog, samo po sebi ne može biti dovoljno za postojanje predmetnog krivičnog dela, zbog čega u konkretnom slučaju nema ni radnje izvršenja krivičnog dela iz člana 248. Krivičnog zakonika.

Imajući u vidu sve navedeno, prvostepeni sud je oglašavajući okrivljenog krivim zbog krivičnog dela nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. Krivičnog zakonika, učinio povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP na štetu okrivljenog, a koju povredu nije otklonio drugostepeni sud donoseći pobijano drugostepeno rešenje u postupku po žalbi na prvostepenu presudu, iako je na ovu povredu krivičnog zakona u svojoj žalbi ukazivao branilac okrivljenog.

Shodno navedenom, Vrhovni kasacioni sud je usvojio kao osnovan zahtev za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA, te otklonio navedenu povredu krivičnog zakona, preinačenjem pobijanih pravnosnažnih odluka Osnovnog suda u Mladenovcu Spk 58/20 od 03.04.2020. godine i Višeg suda u Beogradu Kž1 262/20 od 25.09.2020. godine, tako što je okrivljenog na osnovu člana 423. tačka 1) ZKP oslobodio od optužbe da je izvršio krivično delo nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. Krivičnog zakonika, jer delo za koje je okrivljeni optužen i pravnosnažno oglašen krivim po zakonu nije krivično delo.

Vrhovni kasacioni sud je doneo odluku primenom člana 423. tačka 1) ZKP zbog povrede krivičnog zakona koju sud po pravilu otklanja presudom kojom okrivljenog oslobađa od optužbe, pri čemu je imao u vidu odredbe člana 318. ZKP, posebno stav 2. istog člana.

Na osnovu člana 265. stav 1. ZKP Vrhovni kasacioni sud je odlučio da troškovi krivičnog postupka padaju na teret budžetskih sredstava suda.

Shodno donetoj odluci, Vrhovni kasacioni sud se nije upuštao u razmatranje ostalih istaknutih povreda na koje se zahtevom branioca okrivljenog ukazuje.

Sa iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 492. stav 1. tačka 2) ZKP odlučio kao u izreci ove presude.

Zapisničar-savetnik                                                                                          Predsednik veća-sudija

Andrea Jakovljević,s.r.                                                                                      Radmila Dragičević Dičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić