Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Kž1 126/20 od 20.02.2020. godine odbijene su kao neosnovane žalbe Višeg javnog tužioca u Novom Sadu, branilaca okrivljenih AA i BB a presuda Višeg suda u Novom Sadu K-172/2018 od 08.10.2019. godine, ispravljena rešenjem Višeg suda u Novom Sadu K-172/18 od 25.11.2019. godine, potvrđena.

Protiv navedenih pravnosnažnih presuda zahtev za zaštitu zakonitosti podneo je branilac okrivljenog AA, advokat Miroslav Tresiglavić u smislu člana 485. stav 1. tačka 1) ZKP, sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud usvoji zahtev za zaštitu zakonitosti kao osnovan, pobijane presude ukine i predmet vrati na ponovno suđenje.

Vrhovni kasacioni sud dostavio je primerak zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog Republičkom javnom tužiocu, shodno odredbi člana 488. stav 1. ZKP i u sednici veća, koju je održao bez obaveštenja Republičkog javnog tužioca i branioca okrivljenog, smatrajući da njihovo prisustvo ne bi bilo od značaja za donošenje odluke (član 488. stav 2. ZKP), razmotrio spise predmeta sa pravnosnažnim presudama protiv kojih je podnet zahtev za zaštitu zakonitosti, pa je nakon ocene navoda iznetih u zahtevu, našao:

Zahtev za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA je neosnovan.

Branilac okrivljenog u podnetom zahtevu za zaštitu zakonitosti navodi da je pobijanim presudama učinjena povreda zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP, obzirom da su pobijane presude utemeljene na pravnoj kvalifikaciji krivičnog dela iz člana 344a. stav 1. KZ, opisanog u optužnom aktu, koji je Više javno tužilaštvo podnelo protiv AA i BB dana 14.11.2018. godine. Po stavu odbrane, lica koja po Statutu gradskog sportskog saveza imaju svojstvo obaveznog i dozvoljenog učesnika sportskog takmičenja i manifestacije, ne mogu biti izvršioci ovog krivičnog dela, a imajući u vidu Evropsku konvenciju o nasilju i nedoličnom ponašanju gledalaca na sportskim priredbama, posebno fudbalskim utakmicama, te Zakon o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama, kao i stav Apelacionog suda u Beogradu. Kako je, u konkretnom slučaju, došlo do fizičkog obračuna učesnika sportske priredbe i to na samom terenu, odnosno fudbalera međusobno i fudbalera i sudije, to se radnje za koje je prvostepeni sud oglasio okrivljenog krivim, a drugostepeni sud potvrdio, ne mogu pravno kvalifikovati kao radnje izvršenja krivičnog dela nasilničko ponašanje na sportskoj priredbi iz člana 344a stav 1. KZ, jer okrivljeni AA kao igrač fudbalskog tima ne može biti izvršilac ovog krivičnog dela.

Izneti navodi po stavu Vrhovnog kasacionog suda su neosnovani, a ovo iz sledećih razloga:

Odredbom člana 344a. stav 1. KZ („Službeni glasnik RS“ broj 111 od 29.12.2009. godine) propisano je više alternativnih načina izvršenja ovog krivičnog dela, bez ograničenja kruga lica koja mogu biti izvršioci propisanih radnji, pod uslovom da su prisutni na sportskoj priredbi. Prvi od zakonom propisanih alternativnih načina izvršenja ovog krivičnog dela, kao izvršioca označava onog „ko fizički napadne ili se fizički obračunava sa učesnicima sportske priredbe ili javnog skupa“, a upravo za taj način izvršenja predmetnog krivičnog dela - „fizički napao drugog učesnika sportske priredbe-igrača FK „TSK“ Temerin“ okrivljeni AA je prvostepenom presudom oglašen krivim. Odredbom člana 2. stav 5. Zakona o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama („Službeni glasnik RS“ broj 67/2003 ... 87/2018) učesnicima sportske priredbe smatraju se sva lica prisutna na sportskoj priredbi. Dakle, izvršilac krivičnog dela iz člana 344a. stav 1. KZ-a učinjenog na način utvrđen prvostepenom presudom (fizičkim napadom ili fizičkim obračunavanjem) može biti svako ko na sportskoj priredbi prema bilo kom prisutnom licu, odnosno učesniku te priredbe preduzme tu radnju izvršenja, bez obzira u kom svojstvu joj prisustvuje.

Shodno iznetom, igrači i sudije kao učesnici sportske priredbe mogu biti kako aktivni, tako i pasivni subjekti ovog krivičnog dela, jer iz zakonskog opisa bića krivičnog dela iz člana 344a. stav 1. KZ proizilazi da se i oni smatraju licima prisutnim na sportskoj priredbi.

Evropski sporazum o nasilju i nedoličnom ponašanju gledalaca na sportskim priredbama, posebno na fudbalskim utakmicama („Službeni list SFRJ“ – Međunarodni ugovori br. 9/90) na koji se branilac poziva, predstavlja pravni okvir kojim se obavezuju države potpisnice da u okviru svojih ustavnih odredbi, preduzmu odgovarajuće mere za sprovođenje odredbi sporazuma, s tim što se navedeni sporazum odnosi samo na jedan segment nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama – nasilje gledalaca. Zakon o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama („Službeni glasnik RS“ br. 67/2003... 87/2018), utvrđuje mere za sprečavanje nasilja i nedoličnog ponašanja svih lica prisutnih na sportskoj priredbi, dakle šire postavlja krug lica na koja se odnosi, što ovaj zakon ne čini suprotnim odredbama Evropskog sporazuma.

Imajući u vidu napred navedeno, proizilazi da odredbe Evropskog sporazuma kao i odredbe Zakona o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama ne isključuju primenu odredbe člana 344a. Krivičnog zakonika, na sva lica prisutna na sportskoj priredbi koja izvrše bilo koju od alternativno propisanih radnji izvršenja predmetnog krivičnog dela, zbog čega su neosnovani navodi zahteva za zaštitu zakonitosti, kojima se ukazuje na povredu zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP, odnosno kojima se iz kruga lica koja mogu biti izvršioci ovog krivičnog dela isključuju sva druga lica prisutna na sportskoj priredbi, osim gledalaca.

Branilac okrivljenog u podnetom zahtevu za zaštitu zakonitosti ističe i povredu zakona iz člana 438. stav 2. tačka 1) ZKP, navodima da se pobijane pravnosnažne presude zasnivaju na dokazima, na kojima se po odredbama ZKP ne mogu zasnivati i kao nezakonite dokaze označava: zapisnik o prepoznavanju lica dana 24.05.2018. godine i zapisnik o prepoznavanju lica od 20.09.2018. godine, u kome okrivljeni BB, odnosno svedok VV, prepoznaju okrivljenog AA kao lice koje je udarilo njihovog saigrača oštećenog GG, kao i zapisnik od 24.05.2018. godine, u kome AA prepoznaje BB. Kao razlog nezakonitosti ovih dokaza branilac navodi da dva od pomenuta tri zapisnika nisu potpisana ispod teksta svake stranice od strane lica koje prepoznaje, kao i da lica koja prepoznaju nisu pre radnje prepoznavanja opisali izgled i karakteristike okrivljenog, a što je u direktnoj suprotnosti sa odredbom člana 90. i člana 100. ZKP.

Izneti navodi zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog se, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, ne mogu prihvatiti kao osnovani.

Ovo sa razloga jer, iz spisa predmeta proizilazi i to iz: zapisnika o prepoznavanju lica MUP-PU Novi Sad, PI Petrovaradin od 24.05.2018. godine da je izvršena dokazna radnja prepoznavanja lica - okrivljenog AA od strane okrivljenog BB; zapisnika o prepoznavanju lica MUP-PU u Novom Sadu, PI Petrovaradin od 24.05.2018. godine da je izvršena dokazna radnja prepoznavanja lica - okrivljenog BB od strane AA i zapisnika o prepoznavanju lica MUP-PU u Novom Sadu, PI Petrovaradin od 10.09.2018. godine da je izvršena dokazna radnja prepoznavanja lica – okrivljenog AA od strane svedoka VV, kao i da su iste obavljene u svemu u skladu sa odredbama Zakonika o krivičnom postupku i to u skladu sa odredbama članova 100. i 90. ZKP, a na čije povrede branilac okrivljenog neosnovano ukazuje u zahtevu. Navedenim odredbama propisan je način na koji se vrši radnja prepoznavanja lica od strane svedoka, odnosno okrivljenog. Naime, iz navedenih zapisnika jasno proizilazi da su ovoj dokaznoj radnji prisustvovali javni tužilac, ovlašćeno službeno lice PI Petrovaradin i zapisničar, kao i branioci okrivljenog AA i okrivljenog BB, da je dokazna radnja izvršena u posebnoj prostoriji za prepoznavanje PI Petrovaradin, kao i da su zapisnici potpisani od strane zamenika višeg javnog tužioca, svedoka, ovlašćenog službenog lica, zapisničara i branilaca okrivljenih.

Odredbom člana 100. ZKP propisano je da ako je potrebno da se utvrdi da li svedok prepoznaje određeno lice ili predmet, odnosno njihove osobine koje je opisao, prepoznavanje će se obaviti u skladu sa članom 90. ovog zakonika, da će se prepoznavanje lica u predistražnom postupku i istrazi obaviti tako da lice koje je predmet prepoznavanja ne može da vidi svedoka niti svedok može da vidi to lice pre nego što pristupi prepoznavanju, te da će se u predistražnom postupku i istrazi prepoznavanje lica obaviti u prisustvu javnog tužioca.

Odredbom člana 90. propisani su uslovi prepoznavanja lica ili predmeta i navedeno je da ako je potrebno da se utvrdi da li okrivljeni prepoznaje određeno lice ili predmet, odnosno njegove osobine koje je opisao, pokazaće mu se to lice ili predmet zajedno sa drugim njemu nepoznatim licima ili predmetima čije su osnovne osobine slične onima kakve je opisao. Nakon toga će se od okrivljenog zatražiti da li je lice ili predmet može da prepozna sa sigurnošću ili sa određenim stepenom verovatnoće i da u slučaju potvrdnog odgovora na prepoznato lice ili predmet ukaže.

Imajući u vidu navedeno, neosnovani su navodi zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog kojima se ukazuje na bitnu povredu odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 2. tačka 1) ZKP, obzirom da je dokazna radnja – prepoznavanje lica, izvršena u skladu sa odredbama člana 90. i 100. ZKP, jer se navedenim odredbama ne traži, odnosno iste ne propisuju da, zapisnici o prepoznavanju lica budu potpisani na svakoj strani. Takođe, postupak prepoznavanja pretpostavlja da okrivljeni najpre opiše lice ili predmet, odnosno njegove osobine, nakon čega se prelazi na postupak prepoznavanja, ali ovaj korak nije nužan, niti utiče na zakonitost izvedenog dokaza ili njegovu dokaznu snagu.

Imajući u vidu navedeno, neosnovani su navodi zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA, kojim ukazuje na povredu zakona iz člana 438. stav 2. tačka 1) ZKP.

U preostalom delu zahteva za zaštitu zakonitosti, branilac okrivljenog navodi da izabrani markiranti, koji su bili u redu za prepoznavanje prilikom sačinjavanja zapisnika o prepoznavanju lica, ne odgovaraju građi, konstituciji i godinama okrivljenog, pogotovu kada je nesporno da je okrivljeni fudbaler i čiji opis odgovara specifičnoj građi i telesnoj konstituciji. Kako se, po stavu Vrhovnog kasacionog suda, napred iznetim navodima zahteva za zaštitu zakonitosti, ukazuje na povredu zakona iz člana 440. ZKP, to se ovaj sud nije upuštao u ocenu istih, jer pogrešno i nepotpuno utvrđeno stanje (član 440. ZKP) ne predstavlja zakonski razlog zbog koga okrivljeni i njegov branilac mogu podneti zahtev za zaštitu zakonitosti.

Sa iznetih razloga, nalazeći da pobijanim presudama nisu učinjene povrede zakona iz člana 438. stav 2. tačka 1) i člana 439. tačka 1) ZKP, na koje se neosnovano ukazuje zahtevom za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA, advokata Miroslava Tresiglavića, Vrhovni kasacioni sud je, na osnovu člana 491. stav 1. ZKP, doneo odluku kao u izreci ove presude.

Zapisničar – savetnik                                                                                            Predsednik veća – sudija

Irina Ristić, s.r.                                                                                                      Bata Cvetković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić