Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužena je izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 399. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 125/04), pa je našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema činjeničnom stanju na kome je zasnovana pobijana odluka, tužilja je bila sudija Trgovinskog suda u Prištini, ali nakon napuštanja teritorije Kosova, tokom 1999. godine, nije bila radno angažovana. U periodu u kome nije bila angažovana kao sudija, isplaćivana joj je naknada zarade u visini od 80%, a kasnije minimalna zarada u visini utvrđenoj aktima Vlada Republike Srbije. Sudovi su utvrdili i da je tužilja, nakon izmeštanja Trgovinskog suda u Prištini, kontinuirano zahtevala da bude radno angažovana, a obraćala se i Visokom savetu pravosuđa i Ministarstvu pravde RS, zahtevom za raspoređivanje ili upućivanje, a više puta je i konkurisala na raspisane konkurse za izbor sudija u Republici Srbiji.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, sudovi su usvojili tužbeni zahtev, obavezivanjem tužene da isplati tužilji ukupno 1.884.773,03 dinara, sa pripadajućom zakonskom kamatom počev od dospeća svakog pojedinačnog mesečnog iznosa, do isplate, koji predstavlja razliku između iznosa koji su joj isplaćivani do iznosa koji bi primila da je obavljala sudijsku dužnost. Osnov odgovornosti tužene za štetu koju tužilja trpi zbog izostale zarade sudovi zasnivaju na nezakonitom postupanju tužene, uz pozivanje na odredbu člana 154. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano revizijom ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Naime, tužilja je bila sudija Trgovinskog suda u Prištini, pa iako nije razrešena sudijske dužnosti u periodu nakon napuštanja Kosova 1999. godine, ona nije bila radno angažovana. U tom periodu isplaćivana joj je naknada plate u iznosima nižim od plate sudije Trgovinskog suda, utvrđene Zakonom o sudijama i Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama.

Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ broj 34/01), uređen je način utvrđivanja plata, dodataka, naknada plata i ostalih primanja, između ostalih i lica zaposlenih u sudovima (član 1. ovog Zakona). Sudije, kao lica izabrana na javnu funkciju, imaju pravo na platu, naknadu plate i druga primanja u visini utvrđenoj aktom Vlade Republike Srbije, koji donosi na osnovu ovlašćenja iz člana 11. stav 1. ovog Zakona.

U konkretnom slučaju, tužilji je u spornom periodu i isplaćivana naknada plate u visini koja je bila utvrđena aktom Vlade Republike Srbije. Okolnost što tužilji nije prestala sudijska dužnost, sama po sebi ne podrazumeva da ona ima pravo na isplatu plate kao da obavlja sudijsku dužnost, bez obzira što se u tom periodu obraćala tuženoj zahtevom radi radnog angažovanja. Vlada Republike Srbije je, na osnovu svojih zakonskih ovlašćenja, odredila visinu naknade radno neangažovanim sudijama, raseljenim sa područja AP Kosova i Metohije, a naknada plate joj je isplaćena u utvrđenoj visini.

Naime, usled opštepoznatih, vanrednih okolnosti na teritoriji Kosova i Metohije, sud u kome je tužilja radila je izmešten, a zbog smanjenog obima posla, kao i nedostatka materijalnih i smeštajnih kapaciteta, zaposleni iz tog suda, među kojima i tužilja, nisu radno angažovani. Upravo ove, objektivne okolnosti dovele su do toga da je tužilji, u spornom periodu isplaćivana naknada plate u visini koja je utvrđena aktom nadležnog organa, saglasno članu 11. stav 1. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama. Imajući ovo u vidu, Vrhovni kasacioni sud nalazi da u radnjama organa tužene nema protivpravnosti, odnosno ne postoji nezakonito postupanje tužene, pa nema ni osnova za naknadu štete u smislu člana 154. i 172. Zakona o obligacionim odnosima, a što i tužbeni zahtev čini neosnovanim.

Imajući u vidu da su nižestepeni sudovi, pogrešnom primenom materijalnog prava usvojili tužbeni zahtev, Vrhovni kasacioni sud je, na osnovu člana 407. stav 1. ZPP, preinačio nižestepene presude, a tužbeni zahtev odbio kao neosnovan, odnosno odlučio kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o troškovima postupka, u smislu člana 161. stav 2. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud nalazi da tužena, koja je u postupku po reviziji uspela, ima pravo na troškove ovog postupka, ali joj isti nisu dosuđeni, s obzirom da iste nije tražila, niti bliže opredelila.

                                                                                                Predsednik veća                         

                                                                                                sudija Vesna Popović, s.r.