Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2031/16 od 11.10.2016. godine, stavom prvim izreke odlučeno je da se drugostepeni postupak koji je bio u prekidu zbog smrti tuženog VV nastavi, jer je zakonski naslednik BB preuzela postupak. Drugim stavom izreke, preinačena je prvostepena presuda tako što je odbijen tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se izmesti pravac stvarne službenosti prolaza pešice, zapregom i motornim vozilima sa poslužnog dobra tužioca k.p. br. ... u korist povlasnog dobra tužene BB, kao zakonskog naslednika pok. VV, a na način odnosno u merama i granicama opisanim u izreci presude, kao i zahtev da se naloži tuženoj da radi privođenja nameni već izgrađenog puta na k.p. broj ... i ... KO ... izvede opisane radove ili da se tužilac ovlasti da o svom trošku sam ili preko drugog lica, ove radove izvede. U pogledu troškova postupka, tužilac je obavezan da tuženoj po tom osnovu isplati 449.250,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nema bitne povrede iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ukazuje na povrede postupka koje saglasno članu 407. stav 1. istog zakona, ne mogu biti revizijski razlog.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac inače rođeni brat sada pok. VV je od oca, ugovorom o poklonu dobio k.p. br. ..., a sad pok. VV parcelu k.p. br. ..., na kojim parcelama su izgradili porodične stambene zgrade. Ove parcele se međusobno graniče, a sada pok. VV, čiji je zakonski naslednik njegova supruga BB, za prilaz do svoje kuće koristio je put dužine 17,80m i širine 2m preko parcele tužioca k.p. br. ... na udaljenosti od oko 1m od južne strane kuće tužioca. Pravnosnažnom presudom Opštinskog suda u Surdulici P 90/96 od 25.11.1999. godine, odbijen je tužbeni zahtev ovde tužioca kojim je tražio da se ukine pravo službenosti prolaza preko njegove parcele kao poslužnog dobra, a u korist parcele koja je vlasništvo sada pok. VV k.p. br. ..., kao povlasnog dobra. Na osnovu zaključenog i overenog ugovora o kupoprodaji Ov. .../... od 06.10.2006. godine, tužilac je postao vlasnik ½ parcele k.p. br. ... KO ..., koja je po kulturi vrt 2. klase u površini od 85 m2, dok su prema listu nepokretnosti vlasnici preostale 2/4 idealnog dela ove parcele GG i DD. Prema njihovim izjavama overenim pred sudom 25.12.2015. godine, oni su sa tužiocem izvršili realnu deobu parcele k.p. ..., tako da je njima pripao zapadni deo ove parcele, a tužiocu kao suvlasniku, istočni deo, te da mu daju saglasnost da na svom delu parcele izgradi put od seoskog puta do granične linije ove parcele sa k.p. br. ... suseda, sada pok. VV. Kako je predmet tužbenog zahteva izmeštanje pravca stvarne službenosti prolaza, iz nalaza i mišljenja veštaka geometra utvrđeno je da predložena trasa puta od strane tužioca preko parcele k.p. br. ..., obezbeđuje tuženom prolaz do njegove parcele na lakši i jednostavniji način mimo dvorišta tužioca, a iz usaglašenog nalaza veštaka građevinske i saobraćajne struke, utvrđeno je da je novosagrađenu trasu puta koju tužilac nudi tuženom, isti osposobio za odvijanje saobraćaja zaprežnim vozilima, traktorima, putničkim vozilima i teretnim vozilima do 3 tone nosivosti. Dalje je utvrđeno, da je potrebno rušenje potpornog zida koji je tuženi podigao i do kog je napravljena trasa, a čije rušenje je potrebno u širini od 3m i visini od 1m, na koji način bi se omogućio normalan saobraćaj vozilima jer zadovoljava normative sa građevinske strane.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev primenom člana 50. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, zaključujući da su ispunjeni uslovi za premeštanje pravca stvarne službenosti, jer je ista ustanovljena trasom puta koji prolazi pored kuće tužioca, zbog čega je tužiocu i članovima njegovog domaćinstva onemogućeno mirno korišćenje parcele k.p. br. ... i dvorišta ispred kuće i što njima predstavlja veliki teret, te da se izmeštanjem službenosti preko parcele tužioca k.p. br...., tuženi kao vlasnik povlasnog dobra, ne dovodi u položaj kojim bi njegovo pravo službenosti bilo otežano.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu odbijanjem tužbenog zahteva, ocenjujući da u konkretnoj parnici ne postoji potpuna stranačka legitimacija za vođenje ove vrste spora. Naime, prema stavu drugostepenog suda tužilac tužbom u ovom sporu nije obuhvatio kao stranke sve učesnike materijalnopravnog odnosa i to ostale suvlasnike na nepokretnosti koja bi predstavljala poslužno dobro, što ima za posledicu odbijanje tužbenog zahteva.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da se navedeni zaključak drugostepenog suda zasniva na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 15. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisana su pravila upravljanja suvlasnika stvarima u susvojini, između ostalog i tako da je za preduzimanje poslova koji prelaze okvir redovnog upravljanja (otuđenja cele stvari, promena namena stvari, izdavanje cele stvari u zakup, zasnivanje hipoteke na celoj stvari, zasnivanje stvarnih službenosti, veće popravke i sl.), potrebna saglasnost svih suvlasnika.

Imajući u vidu sadržinu navedene zakonske odredbe u kontekstu postavljenog tužbenog zahteva u ovoj parnici za izmeštanje pravca stvarne službenosti, koja u suštini predstavlja njeno uspostavljanje na poslužnom dobru, parceli koja je u suvlasništvu, potrebna je saglasnost svih suvlasnika. Ona u konkretnom slučaju postoji, jer je u postupku utvrđeno da su GG i DD, kao suvlasnici preostalog dela od 2/4 parcele broj ... KO ..., pred sudom dali overene izjave da su sa tužiocem izvršili realnu deobu parcele k.p. ..., tako da je njima pripao zapadni deo ove parcele, a tužiocu kao suvlasniku, istočni deo, kao i da su saglasni da tužilac na svom delu parcele izgradi put od seoskog puta do granične linije ove parcele sa k.p. br. ... suseda, sada pok. VV.

U iznetoj činjeničnoj i pravnoj situaciji, Vrhovni kasacioni sud nalazi da u ovoj parnici, učešće ostalih suvlasnika parcele koja bi trebalo da predstavlja poslužno dobro, nije bilo nužno, jer postoji pismena i overena izjava tih lica, ne samo da je izvršena realna fizička deoba suvlasničke nepokretnosti na opisani način, već i da su saglasni da se na delu parcele koju koristi tužilac, uspostavi stvarna službenost izgradnjom puta koji će koristiti domaćinstvo sada pok. VV za potrebe parcele k.p. br. ... . Osim navedenog, Vrhovni kasacioni sud nalazi da u konkretnom slučaju, bez obzira na zemljišno knjižno stanje, suvlasništvo na parceli k.p. br. ... koja bi trebalo da predstavlja poslužno dobro, ne postoji jer su suvlasnici faktički i van suda izvršili fizičku deobu ove nepokretnosti.

S obzirom da je u postupku utvrđeno da su ispunjeni svi uslovi za premeštanje stvarne službenosti koja tužiocu i članovima njegovog domaćinstva znatno otežava korišćenje parcele k.p. br. ... i dvorišta ispred kuće, te da se uspostavljanjem službenosti preko parcele tužioca k.p. br. ..., tužena kao vlasnik povlasnog dobra, ne dovodi u položaj kojim bi pravo službenosti bilo otežano, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 416. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci. Tužiocu su dosuđeni traženi i opredeljeni troškovi revizijskog postupka na osnovu člana 163. u vezi člana 165. ZPP i to do visine sudske takse za ovaj pravni lek u iznosu od 5.700,00 dinara i na ime sastava revizije u iznosu od 45.000,00 dinara, što je odmereno prema Zakonu o sudskim taksama i važećoj Advokatskoj tarifi.

Predsednik veća – sudija

Ljubica Milutinović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić