U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Biljane Dragojević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., koju zastupa Irena Đurić, advokat iz ..., protiv tuženog Doma zdravlja ... iz ..., koga zastupa Radoslav Čokić, advokat iz ..., radi zaštite od diskriminacije i naknade štete, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2926/16 od 17.10.2016. godine, u sednici veća održanoj dana 08.11.2018. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2926/16 od 17.10.2016. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Zrenjaninu P1 6/15 od 30.05.2016. godine odbijen je tužbeni zahtev kojim je traženo da se utvrdi da je tuženi diskriminisao tužilju u postupcima izbora lekara koji će biti upućeni na specijalizaciju u periodu od avgusta 2014. godine pa nadalje, da se zabrani tuženom dalja diskriminacija tužilje kao i pretnja diskriminacijom pod pretnjom zakonskih posledica, da se obaveže tuženi da radi uklanjanja posledice diskriminatorskog postupanja tužilju uputi na specijalizaciju i da se obaveže tuženi da tužilji naknadi materijalnu štetu i isplati joj iznos od 100.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.05.2015. godine do konačne isplate, da joj isplati na ime izmakle koristi iznos od 1.000.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dospeća svakog pojedinačnog iznosa pa do konačne isplate, koji bi iznos bio preciziran nakon izvršenog veštačenja i da joj naknadi nematerijalnu štetu isplatom: na ime povrede zabrane diskriminacije iznos od 130.000,00 dinara, na ime duševnih bolova zbog povrede časti i ugleda iznos od 150.000,00 dinara i pretrpljenog straha 90.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do konačne isplate. Istom presudom obavezana je tužilja da naknadi tuženoj troškove parničnog postupka u iznosu od 51.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2926/16 od 17.10.2016. godine odbijena je žalba tužilje i potvrđena navedena presuda.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu blagovremeno je izjavila reviziju tužilja zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno utvrđenog činjeničnog stanja.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku i nalazi da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu člana 8. Zakona o parničnom postupku, usled čega nema povrede postupka iz člana 374. stav 1. istog zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilja je doktor stomatologije u radnom odnosu kod tuženog od 18.01.2002. godine i više puta se prijavljivala za specijalizaciju iz oblasti ortopedije vilice. Povodom pritužbe tužilje u vezi internog oglasa tuženog od 03.08.2011. godine, Poverenik za zaštitu ravnopravnosti je izrazio mišljenje da nije utvrđeno da tužilja nije upućena na specijalizaciju zbog bilo kog svog ličnog svojstva i da se postupanje tuženog ne može kvalifikovati kao disktiminatorsko. Protiv odluke tuženog o izboru zdravstvenog radnika koji će biti upućen na specijalizaciju od 22.08.2014. godine po internom oglasu tuženog od 01.08.2014. godine, tužilja je izjavila prigovor tuženom i ponovo se pritužbom obratila Poverniku za zaštitu ravnopravnosti zbog diskriminatorskog postupanja tuženog po internim konkursima za specijalizaciju. Prema mišljenju poverenika od 09.03.2015. godine Pravilnikom o obrazovanju i stručnom osposobljavanju zaposlenih Doma zdravlja ... propisan je kriterijum za specijalizaciju koji se odnosi na godine života kandidata, te je primenom ovog kriterijuma na konkurs koji je tuženi raspisao u avgustu i oktobru 2014. godine i februaru 2015. godine tužilja diskriminisana na osnovu ličnog svojstva – starosne dobi i data je preporuka tuženom da uskladi tekst pravilnika, što je tuženi i učinio izmenama i dopunama pravilnika u odnosu na kriterijume za stručno usavršavanje, izostavljem kriterijuma za godine života. Odluka tuženog o sprovođenju postupka za dodelu specijalizacije iz ortopedija vilice od 23.02.2015. godine je stavljena van snage, obustavljen započeti postupak i doneta je odluka o sprovođenju novog postupka za dodelu specijalizacije iz ortopedije vilice za jednog doktora stomatologije. Istog dana je raspisan interni oglas, a kao kriterijumi su navedeni prosečna ocena na fakultetu i visina ocene iz predmeta grane stomatologije koja je specijalizacija za koju se konkuriše. Na specijalizaciju je odlukom tuženog od 11.05.2015. godine upućena dr. BB. Prigovor tužilje je odbijen 20.05.2015. godine.

Na utvrđeno činjenično stanje pravilno je pobijanom presudom primenjeno materijalno pravo odbijanjem tužbenog zahteva.

Načelo jednakosti i opšta zabrana diskriminacije su propisani članom 4. Zakona o zabrani diskriminacije, koji određuje da su svi jednaki i uživaju jednak položaj i jednaku pravnu zaštitu, bez obzira na lična svojstva i da je svako dužan da poštuje načelo jednakosti, odnosno zabranu diskriminacije. Članom 2. stav 1. tačka 2. istog zakona je propisano da izrazi „diskriminacija“ i „diskriminatorsko postupanje“ označavaju svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva) u odnosu na lice ili grupe kao i na članove njihovih porodica ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na rasi, boji kože, precima, državljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etničkom poreklu, jeziku, verskim ili političkim ubeđenjima, polu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, imovnom stanju, rođenju, genetskim sposobnostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, bračnom i porodičnom statusu, osuđivanosti, starosnom dobu, izgledu, članstvu u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim ličnim svojstvima.

U ovom slučaju iz utvrđenog činjeničnog stanja, suprtono navodima revizije ne proizilazi da je tuženi u periodu od avgusta 2014. godine u postupku za dodelu specijalizacije na bilo koji način i po bilo kom osnovu pravio razliku između tužilje i drugih zaposlenih, prijavljenih za specijalizaciju i time povredio, zakonom izričito propisanu zabranu diskriminacije. Tuženi je sprovodio postupak izbora prijavljenih kandidata za specijalizaciju primenom Pravilnika o obrazovanju, stručnom osposobljavanju i usavršavanju zaposlenih od 24.11.2010. godine sa izmenama i dopunama od 27.04.2012. godine, 23.07.2013. godine, 28.05.2014. godine i 01.10.2014. godine i konačno po Pravilniku o obrazovanju, stručnom osposobljavanju i usavršavanju zaposlenih u Domu zdravlja ... od 07.04.2015. godine. Nije sporno da je izmenama Pravilnika od 23.07.2013. godine uveden kriterijum koji se odnosi na starosnu dob kandidata za specijalizaciju, koji je od strane Povernice za zaštitu ravnopravnosti ocenjen kao diskriminatorski, međutim sporni kriterijum je brisan izmenom pravilnika, započeti postupci za specijalizaciju obustavljeni i izbor kandidata za specijalizaciju iz ortopedije vilice za koju se prijavila tužilja nije na njemu zasnovan. Ostali kriterijumi (prosečna ocena na fakultetu i ocena iz predmeta iz medicinske grane iz koje je specijalizacija) važili su za sve kandidate i prema utvrđenim okolnostima slučaja nema neopravdanog pravljenja razlike u odnosu na bilo koje drugo lično svojstvo tužilje pri izboru kandidata u spornom periodu u postupku koji je prvobitno upravo bio stavljen van snage radi korekcije kriterijuma, a zatim konačno rešen odlukom o izboru dr. BB 11.05.2015. godine.

Neosnovano se revizijom ukazuje da je tužilja diskriminisana i pored uklanjanja diskriminitorskog kriterijuma i da je izvršenim ostalim izmenama pravilnika tužilja eleminisana, ponovnim izborom istog kandidata. Prema sadržini pravilnika i propisanim kriterijumima, izvršenom bodovanju iz zapisnika o ocenjivanju kandidata od 21.04.2015. godine i svim okolnostima konkretnog slučaja, nema neopravdanog pravljenja razlike po ličnom svojstvu, a eventualna zloupotreba prava tuženog, ciljnom izmenom načina bodovanja nije dokazana i mogla bi biti od eventualnog značaja u radnom sporu za poništaj odluke, a ne po tužbi za diskriminaciju.

Kako u parnici nije utvrđeno diskriminatorsko ponašanje tuženog prema tužilji neosnovano je potraživanje tuži lje za otklanjanje posledica diskriminacije i naknadu materijalne i nematerijalne štete, a razlozi drugostepenog suda o odbijanju tužbenog zahteva prihvaćeni su kao pravilni i na zakonu zasnovani.

Sa iznetih razloga odlučeno je kao u izreci presude na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić