U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija Jasminke Stanojević, predsednika veća, Spomenke Zarić i Biserke Živanović, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Milan Lazarević, advokat iz ..., protiv tužene Opštine Lajkovac, koju zastupa zajedničko Pravobranilaštvo za Grad Valjevo i opštine Lajkovac, Ljig, Mionica i Osečina, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 8632/16 od 26.04.2017. godine, u sednici od 03.06.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 8632/16 od 26.04.2017. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 365/16 od 27.09.2016. godine, stavom prvim izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca da se tužena obaveže da mu na ime naknade štete od klizišta, nastale na objektima tužioca na kp. .. i .. KO ..., isplati 11.032.692,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 11.05.2015. godine do isplate. Stavom drugim izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca da se tužena obaveže na isplatu naknade štete na ime uništene vrednosti voćnog zasada u iznosu od 1.217.299,90 dinara, na ime izmakle dobiti u stočarskoj proizvodnji u iznosu od 6.868.048,10 dinara i na ime izmakle dobiti na proizvodnji povrća 920.970,17 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 11.05.2015. godine do isplate. Stavom trećim izreke tužilac je obavezan da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 552.750,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 8632/16 od 26.04.2017. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda.

Protiv drugostepene presude, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Zastupnik tužene je dostavio odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ 72/11 ... 87/18) koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 2. ZPP („Službeni glasnik RS“ 72/11) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizija se poziva na bitne povrede postupka iz člana 374. stav 2. tačka, 1, 5, 7 i 9. ZPP, zbog kojih se ovaj vanredni pravni lek ne može izjaviti, prema članu 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, početkom 2005. godine došlo je do aktiviranja klizišta na kp .. KO ... na kojoj se nalaze objekti u vlasništvu tužioca. U zapisniku inspektora tužene koji je izašao na lice mesta 17.03.2005. godine navedeno je da je uočeno klizanje terena, da je klizište ugrozilo objekat tužioca na kome su vidljive pukotine na zidovima i plafonu, da se ugrađeno ojačanje odvojilo od objekta, ograda je pala i tlo se povuklo na prostoru ispod objekta. Opštinsko veće opštine Lajkovac je 11.02.2009. godine donelo Zaključak kojim je usvojilo izveštaj Komisije za klizišta sa tabelarnim prikazom evidencije klizišta i procenom troškova sanacije i troškova materijalne štete i donelo odluku da se zaključak dostavi Vladi Republike Srbije – Fondu za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda na dalju nadležnost i postupanje. Zahtev za isplatu sredstava upućen je Vladi Republike Srbije 17.02.2009. godine, o kom zahtevu nije odlučeno. Klizište nije sanirano, a oštećenja na objektima tužioca su tokom vremena uvećana. Na parcelama na kojima je aktivirano klizište tužilac je tokom 2007. i 2011. godine podigao dva objekta. Tužbom od 28.06.2010. godine tužilac je tražio naknadu štete nastale na građevinskim, stambenim i pomoćnim objektima, kao i izmaklu dobit za period od 2006. do 2010. godine.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je u nižestepenim presudama primenjeno materijalno pravo kada je tužbeni zahtev tužioca za naknadu štete odbijen kao neosnovan.

Odredbama Zakona o korišćenju sredstava za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda („Službeni glasnik RS“ 50/92) propisan je poseban postupak i uslovi pod kojima se ostvaruje pravo na naknadu štete od elementarnih nepogoda i sredstava Fonda za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda. Opštinama koje su pretrpele štetu od elementarnih nepogoda odobravaju se sredstva bez obaveze vraćanja, čiju visinu određuje Vlada u skladu sa propisanim kriterijumima i raspoloživim sredstvima navedenog Fonda. Ovaj zakon propisuje i posebne uslove, rokove i postupak u kome opštine mogu tražiti i dobiti sredstva iz navedenog fonda, s tim što je opština dužna da vladi podnese odgovarajući izveštaj o proceni štete najkasnije u roku od 60 dana od dana nastanka elementarne nepogode.

Pravilan je zaključak nižestepenih sudova da na strani tužene postoji odgovornost za štetu koju je tužilac pretrpeo jer njeni nadležni organi nisu u roku od 60 dana od konstatovanja štete 17.03.2005. godine podneli izveštaj i zahtev za dobijanje sredstava iz Fonda za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda, u smislu Zakona o korišćenju sredstava za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda. Međutim, osnovan je zaključak prvostepenog suda da je potraživanje naknade štete zastarelo.

Naime, za tužioca je štetni događaj nastupio istekom poslednjeg dana roka od 60 dana u kome je tužena mogla da se obrati državi sa zahtevom za isplatu sredstava po osnovu elementarne nepogode, odnosno 17.05.2005. godine. Budući da je tužba podneta dana 28.06.2010. godine, to je saglasno odredbi člana 376. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima potraživanje tužioca zastarelo, jer je protekao petogodišnji rok od trenutka nastanka štete do dana podnošenja tužbe. Budući da je tužiocu pričinjena šteta u visini sredstava koja bi iz dobijenih sredstava za sanaciju nepogode delimično i njemu pripala, to činjenica da je nakon 2005. godine došlo do povećanja oštećenja na imovini tužioca nije od uticaja na vreme nastanka štetnog događaja za tužioca, pa samim tim ni na zastarelost potraživanja.

Tužena opština nije odgovorna za štetu koju je tužilac pretrpeo tako što je 2007. i 2011. godine podigao još dva objekta, i na ime izmakle dobiti za posađene useve i stočnu proizvodnju, jer je tužilac znao da se radi o terenu sa aktivnim klizištem i mogućim posledicama građenja na takvom zemljištu.

Pravilan je i zaključak nižestepenih sudova da u toku postupka nisu predloženi niti dostavljeni dokazi u kom obimu bi tuženoj opštini bila odobrena novčana sredstva u smislu odredaba Zakona o korišćenju sredstava za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda, od čega bi zavisio obim naknade štete koja bi eventualno pripala tužiocu, jer se visina sredstava koja se odobravaju opštinama za sanaciju štete većeg obima određuje prema obimu i strukturi pretrpljenih šteta na teritoriji konkretne opštine, raspoloživim sredstvima fonda i ekonomskoj razvijenosti opštine.

S obzirom na navedeno, revizijom tužioca neosnovano se ističe pogrešna primena materijalnog prava i navodi da je tužilac za puni obim štete saznao nekoliko godina kasnije nakon aktiviranja klizišta, te da potraživanja naknade štete nije zastarelo i da je tužena u obavezi da tužiocu ovu štetu nadoknadi.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. ZKP.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić