.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 4027/2020
01.10.2020. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Branislava Bosiljkovića i Branke Dražić, članova veća, u parnici tužilaca AA i BB oboje iz ..., čiji je punomoćnik Nebojša Avlijaš advokat iz ..., protiv tuženih Republike Srbije koju zastupa Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu i VV iz ..., ..., čiji je punomoćnik Uroš Radenković advokat iz ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 9405/18 od 21.02.2020. godine, u sednici veća održanoj dana 01.10.2020. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 9405/18 od 21.02.2020. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Beogradu P 3616/17 od 08.05.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim su tužioci tražili da se utvrdi njihovo apsolutno pravo svojine sa po ½ idealna dela na ime svakog pojedinog tužioca na građevinskom stambenom objektu označene spratnosti i površine koji se nalazi u ... - ..., ulica ... ... na katastarskoj parceli .../... površine 5 ari i 58 m2 i katastarskoj parceli .../... u površini od 90 m2 iz lista nepokretnosti ... KO ..., što su tuženi dužni da priznaju i trpe da tužioci svoje pravo svojine na ovom građevinskom objektu na osnovu ove presude upišu na svoje ime u propisanu evidenciju katastarskog operata službe za Zemun. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim su tužioci tražili da se utvrdi njihovo apsolutno pravo svojine sa po ½ idealna dela na ime svakog pojedinog tužioca na građevinskom pomoćnom objektu označene spratnosti i površine koji se nalazi u ... - ... ulica ... ... izgrađen na katastarskoj parceli .../.... površine 5 ari 58 m2 i katastarskoj parceli .../... površine od 90 m2 iz lista nepokretnosti ... KO ..., što su tuženi dužni da priznaju u trpe da tužioci pravo svojine na tom građevinskom objektu po osnovu ove presude upišu na svoje ime u propisanu evidenciju katastarskog operata Republičkog geodetskog zavoda - Službe za Zemun. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim su tužioci tražili da se utvrdi njihovo apsolutno pravo svojine sa ½ idealna dela na ime svakog pojedinog tužioca na katastarskoj parceli .../... u površini od 5 ari 58 m2 i katastarskoj parceli .../... u površini od 90 m2 iz lista nepokretnosti ... KO ..., što su tuženi dužni da priznaju i trpe da tužioci apsolutno pravo svojine na istim katastarskim parcelama na osnovu ove presude upišu na svoje ime u zemljišne knjige Prvog osnovnog suda u Beogradu, odnosno drugu propisanu evidenciju. Stavom četvrtim izreke, odbijen je eventualni tužbeni zahtev kojim su tužioci tražili da se utvrdi njihovo apsolutno pravo korišćenja sa ½ idealna dela na ime svakog tužioca na katastarskoj parceli .../... u površini od 5 ari 58 m2 i katastarskoj parceli .../... u površini od 90 m2 iz lista nepokretnosti ... KO ..., što tu tuženi dužni da priznaju i trpe da tužioci apsolutno pravo korišćenja na katastarskim parcelama na osnovu ove presude upišu na svoje ime u zemljišne knjige Prvog osnovnog suda u Beogradu, odnosno drugu propisanu evidenciju. Stavom petim izreke, obavezani su tužioci kao solidarni dužnici da naknade tuženima troškove parničnog postupka, i to tuženoj Republici Srbiji u iznosu od 46.500,00 dinara a tuženom VV u iznosu od 105.726,50 dinara, u roku od 15 dana od dana dostavljanja prepisa presude pod pretnjom prinudnog izvršenja.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 9405/18 od 21.02.2020. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđena presuda Višeg suda u Beogradu P 3616/17 od 08.05.2018. godine.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku (ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužilaca nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Nisu osnovani navodi revizije o bitnim povredama odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi članova 133. stav 1, 148. stav 1, 298. stav 3. i 4. i 239. ZPP, učinjenih u drugostepenom postupku, jer je drugostepeni sud pravilno ocenio žalbene navode tužilaca kojima je ukazivano da je prvostepeni sud učinio označene bitne povrede odredaba parničnog postupka. Tačno je da tužba nije dostavljena tuženom BB sa prebivalištem u inostranstvu na način propisan članom 133. stav 1. ZPP, ali to nije imalo uticaja na pravilnost odluke o tužbenom zahtevu kod činjenice da je ovaj tuženi dao odgovor na tužbu i ovlastio punomoćnika za zastupanje u ovoj parnici. Iz istog razloga nemaju značaja ni nedostaci u povratnici na koju se ukazivalo žalbom i ponavlja u reviziji - primalac, tuženi VV je primio tužbu i na istu dao odgovor. U izdatom punomoćju tuženi je ovlastio punomoćnika i za prijem pismena, tako da nije postojala njegova obaveza da odredi i neko drugo lice kao punomoćnika za prijem pismena. Ugovorom o pravnoj pomoći između Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije o pravnoj pomoći u građanskim i krivičnim stvarima („Službeni list SRJ“- Međunarodni ugovori broj 1/98) propisano je da isprave koje je izdao ili overio u propisanom obliku sud ili drugi nadležni organ države ugovornice i koje su snabdevene potpisom i službenim pečatom nadležnog organa, nije potrebno dalje overavati za upotrebu na teritoriji druge države ugovornice (član 19. stav 1) i da javne isprave izdate od nadležnih organa druge strane ugovornice imaju istu dokaznu snagu kao i domaće javne isprave (član 20). Zbog toga nisu osnovani navodi revizije kojima se osporava validnost i dokazna snaga izvoda iz matične knjige umrlih za tuženog GG koju je izdao nadležni organ Republike Hrvatske.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u izvodu iz lista nepokretnosti ... KO .... od 21.09.2016. godine upisane su katastarske parcele .../... i .../... kao gradsko građevinsko zemljište u državnoj svojini tužene Republike Srbije, sa pravom korišćenja DD i GG sa udelima od po ½ idealna dela. Tuženi GG je umro 04.09.1997. godine (rešenjem prvostepenog suda P 3616/17 od 15.09.2018. godine tužba je odbačena u odnosu na tog tuženog). Rešenjem Republičkog geodetskog zavoda od 06.10.2017. godine izvršen je upis prava svojine na zemljištu u korist GG sa udelom od 5/10 idealnih delova i naslednika pokojnog DD - ĐĐ, EE, BB, ŽŽ i ZZ sa udelima od po 1/10 idealnih delova. Svi naslednici pokojnog DD su podneli tužbu za iseljenje tužilaca iz nepokretnosti u ..., ulica ... broj ... .
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su u ovom sporu pravilno primenili materijalno pravo.
Odredbom člana 211. stav 1. ZPP propisano je da nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalnopravnog odnosa. Prema drugom i trećem stavu te odredbe, o nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti i ako sva lica iz stava prvog tog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će odbiti tužbeni zahtev kao neosnovan.
Podnetom tužbom tužioci su tražili utvrđenje prava susvojine na stambenom i pomoćnom objektu na katastarskoj parceli .../... KO ... i pravo susvojine (eventualno pravo korišćenja) na toj i na katastarskoj parceli .../... u istoj katastarskoj opštini. Tužbeni zahtev su zasnovali na tvrdnji da su porušili zgradu na katastarskoj parceli .../.. KO ... i zajedničkim sredstvima tokom bračne zajednice izgradili nove objekte, čemu se tuženi i njihovi pravni prethodnici nisu protivili.
U sporu za utvrđenje prava svojine po osnovu građenja na tuđem zemljištu (članovi 24-26 Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa) moraju biti obuhvaćeni svi suvlasnici zemljišta koji se po zakonu, a i zbog prirode pravnog odnosa, smatraju nužnim suparničarima. U ovom sporu nisu tuženi naslednici pokojnog GG (umro 04.09.1997. godine) - suvlasnika zemljišta sa udelom od 5/10 idealnih delova, ni svi naslednici pokojnog DD koji su u katastru nepokretnosti upisani kao suvlasnici zemljišta sa udelima od po 1/10 idealnih delova. Tužena Republika Srbija, nakon konverzije prava korišćenja na zemljištu u pravo svojine (član 102. Zakona o planiranju i izgradnji), nije pasivno legitimisana u ovom sporu.
S`toga, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni člana 211. ZPP, zasnovani na stavu revidenta da je pravo susvojine u korist više lica stečeno nakon podnošenja tužbe i da rešenje kojim je to njihovo pravo konstituisano nije konačno ni pravnosnažno.
Lica koja nisu obuhvaćena tužbom stekla su prava na zemljištu nasleđivanjem, u trenutku otvaranja nasleđa (član 36. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa), tako da rešenje Republičkog geodetskog zavoda o upisu tako stečenog prava nema konstitutivno dejstvo. Okolnost što je upis prava naslednika pokojnog DD u katastar nepokretnosti izvršen nakon podnošenja tužbe nema značaja, jer sudovi o tužbenom zahtevu odlučuju prema stanju materijalnopravnog odnosa u vreme zaključenja glavne rasprave. U situaciji kada je tužbeni zahtev odbijen zbog nepotpune pasivne legitimacije, bez uticaja su revizijski navodi kojim se izražava pravni stav tužilaca da je dozvoljeno sticanje prava svojine građenjem na tuđem zemljištu u društvenoj, odnosno državnoj svojini.
Shodno izloženom, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća - sudija
Branislava Apostolović, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
