U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Zorane Delibašić i Gordane Komnenić, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Tihomir Stojanović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3759/18 od 18.10.2019. godine, u sednici održanoj 21.01.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJE SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3759/18 od 18.10.2019. godine u preinačujućem delu stava drugog izreke, tako što se odbija žalba tužioca i POTVRĐUJE presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 137/15 od 07.04.2017. godine u stavu trećem izreke u delu kojim je delimično odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da mu na ime naknade nematerijalne štete na ime pretrpljenih fizičkih bolova, na ime pretrpljenog straha i na ime duševnih bolova zbog naruženosti isplati iznose bliže navedene u ovom stavu izreke.

U ostalom delu revizija tužene se odbija (u delu kojim je odlučeno o naknadi za umanjenje opšte životne aktivnosti).

ODBIJA SE zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 137/15 od 07.04.2017. godine, stavom prvim izreke dozvoljeno je preinačenje tužbe. Stavom drugim izreke delimično je usvojen tužbeni zahtev, pa je obavezana tužena da tužiocu na ime nematerijalne štete plati i to: na ime pretrpljenih fizičkih bolova i na ime pretrpljenog straha od po 150.000,00 dinara, na ime duševnih bolova zbog naruženosti 60.000,00 dinara i na ime duševnih bolova zbog umanjenja opšte životne aktivnosti 180.000,00 dinara, ukupno 540.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 07.04.2017. godine do isplate.

Stavom trećim izreke delimično je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da tužiocu na ime nematerijalne štete plati i to: na ime dinara, na ime pretrpljenog straha preko dosuđenih 150.000,00 dinara do traženih 300.000,00 dinara, na ime duševnih bolova zbog naruženosti preko dosuđenih 60.000,00 dinara do traženih 150.000,00 dinara i na ime duševnih bolova zbog umanjenja opšte životne aktivnosti preko dosuđenih 180.000,00 dinara do traženih 450.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 07.04.2017. godine do isplate. Stavom četvrtim izreke obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka od 180.400,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3759/18 od 18.10.2019. godine, stavom prvim izreke odbijena je žalba tuženog i potvrđena prvostepena presuda u stavu drugom izreke. Stavom drugim izreke preinačena je prvostepena presuda u stavu trećem izreke, pa je obavezana tužena da tužiocu plati razliku iznosa na ime nematerijalne štete i to: na ime pretrpljenih fizičkih bolova preko dosuđenih 150.000,00 dinara do traženih 400.000,00 dinara, za još 250.000,00 dinara, na ime pretrpljenog straha preko dosuđenih 150.000,00 do traženih 300.000,00 dinara za još 150.000,00 dinara, na ime duševnih bolova zbog naruženosti preko dosuđenih 60.000,00 dinara do traženih 150.000,00 dinara za još 90.000,00 dinara i na ime duševnih bolova zbog umanjenja opšte životne aktivnosti preko dosuđenih 180.000,00 dinara do traženih 450.000,00 dinara od još 270.000,00 dinara, sve sa zakonskom zateznom kamatom počev od 07.04.2017. godine do isplate. Stavom trećim izreke preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu četvrtom izreke prvostepene presude pa je obavezana tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka od 163.700,00 dinara, dok je u preostalom delu odbijen zahtev tužioca za još 16.300,00 dinara. Stavom četvrtim izreke obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove drugostepenog postupka od 22.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je izjavila reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava, pobijajući je u stavu drugom izreke.

Tužilac je podneo odgovor na reviziju tužene.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“ br. 72/11, 55/14, 87/18 i 18/20), pa je našao da je revizija tužene delimično osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a na druge bitne povrede parničnog postupka revizijom se određeno ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac se povredio prilikom izlaska iz zgrade Vojne pošte ...2014. godine u 20.00 časova, tako što se okliznuo prilikom silaska niz zaleđene stepenice i tom prilikom pretrpeo tešku telesnu povredu – primaleolarni prelom desnog skočnog zgloba. Radilo se o tankom sloju leda koji je bilo nemoguće uočiti čak i da je bilo osvetljenja. Nakon pada tužioca došla su dvojica kolega koji su mu pomogli da ustane, nakon čega su ga odveli na VMA kojom prilikom je konstatovan prelom desnog skočnog zgloba, nakon čega je tužilac i operisan pod totalnom anestezijom. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka neuropsihijatra utvrđeno je da je tužilac prilikom povređivanja trpeo primarni strah jakog intenziteta u trajanju od 10 do 15 minuta, sekundarni strah jakog intenziteta koji je trajao oko 24 časa, sekundarni strah srednjeg intenziteta u trajanju od oko 6 nedelja i sekundarni strah niskog intenziteta u trajanju od oko 4-5 meseci, da su dejstvo primarnog i sekundarnog straha, njihovo trajanje i intenzitet doveli do razvoja i ispoljavanja simptomatologije posttraumatskog stresnog poremećaja koja po svojoj kliničkoj slici više odgovara poremećaju prilagođavanja, da je navedeni duševni poremećaj neposredno u uzročno posledičnoj vezi sa psiho-traumatskim doživljajem, te da kod tužioca sa ovog aspekta postoji umanjenje OŽA od 12%. Prilikom povređivanja tužilac je trpeo bolove jakog intenziteta od trenutka povređivanja pa u narednih 2 dana, nakog toga bolove srednjeg intenziteta u trajanju od 21 dan, a zatim bolove slabog intenziteta u narednih 90 dana, s tim što se ne može isključiti da tužilac i sada trpi bolove slabog intenziteta, povremeno naročito posle dužeg stajanja i hodanja, te da kod tužioca postoji umanjenje opšte životne aktivnosti koje je 10% i ogleda se u smanjenoj toleranciji na teška fizička opterećenja i naprezanja, koja podrazumevaju duže stajanje, hodanje ili izvođenje aktivnosti koje zahtevaju prinudan pložaj tela, a zbog ograničenih pokreta u skočnom zglobu u lakom stepenu mora da ulaže povećan napor. Kod tužioca zbog navedenog ožiljka u predelu desnog skočnog zgloba postoji naruženost lakog stepena. Usaglašavanjem nalaza i mišljenja stalnih sudskih veštaka od 28.02.2017. godine utvrđeno je da je kod tužioca umanjenje opšte životne aktivnosti 16%.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom člana 164. Zakona o radu i člana 173. i 174. u vezi sa članom 200. Zakona o obligacionim odnosima delimično usvojio tužbeni zahtev i odlučio kao u izreci. Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i usvojio tužbeni zahtev tužioca preko iznosa dosuđenih prvostepenom presudom do traženih tužbenim zahtevom (bliže određeno u stavu drugom izreke drugostepene presude), ocenivši da nema mesta primeni odredbe člana 192. Zakona o obligacionim odnosima o podeljenoj odgovornosti za nastalu štetu, te da nema doprinosa tužioca budući da se tužilac okliznuo na tankom sloju leda koji se nalazio na stepeništu i koji je bilo nemoguće uočiti, čak i da je bilo osvetljenja.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da je tužena odgovorna za štetu koju je tužilac pretrpeo usled pada na stepeništu u prostoriji koja nije bila osvetljena i koje nije bilo očišćeno, budući da je obaveza tužene bila da obezbedi bezbedne i sigurne uslove rada, što u konkretnom slučaju nije učinjeno, zbog čega na strani tužene postoji objektivna odgovornost i kao vlasnika opasne stvari da tužiocu naknadi nastalu štetu.

Međutim, po oceni revizijskog suda osnovano se revizijom tužene ukazuje da je pobijanom odlukom pogrešno primenjeno materijalno pravo u delu kojim je drugostepeni sud preinačio prvostepenu presudu u pogledu visine naknade nematerijalne štete na ime pretrpljenih fizičkih bolova, na ime pretrpljenog straha i na ime duševnih bolova zbog naruženosti bliže navedeno u stavu drugom izreke.

U konkretnom slučaju, tužilac se povredio prilikom izlaska iz zgrade Vojne prilikom silaska niz zaleđene stepenice i tom prilikom pretrpeo tešku telesnu povredu – primaleolarni prelom desnog skočnog zgloba, da je ocenom nalaza i mišljenja veštaka neuropsihijatra utvrđeno trajanje i intenzitet straha koju je tužilac trpeo prilikom povređivanja, te da su dejstvo primarnog i sekundarnog straha, njihovo trajanje i intenzitet doveli do razvoja i ispoljavanja simptomatologije posttraumatskog stresnog poremećaja koji je neposredno u uzročno posledičnoj vezi sa psiho traumatskim doživljajem, te da kod tužioca sa ovog aspekta postoji umanjenje OŽA od 12%, kao i da je ocenom nalaza i mišljenja veštaka ortopeda traumatologa utvrđeno trajanje i intenzitet fizičkih bolova, te da kod tužioca postoji umanjenje opšte životne aktivnosti koje je 10% i ogleda se u smanjenoj toleranciji na teška fizička opterećenja i naprezanja, koja podrazumevaju duže stajanje, hodanje ili izvođenje aktivnosti koje zahtevaju prinudan položaj tela, a zbog ograničenih pokreta u skočnom zglobu u lakom stepenu mora da ulaže povećan napor, kao i da je iz usaglašenog nalaza i mišljenja stalnih sudskih veštaka utvrđeno da je kod tužioca umanjenje opšte životne aktivnosti 16%, a takođe kod tužioca zbog navedenog ožiljka u predelu desnog skočnog zgloba postoji naruženost lakog stepena. Imajući u vidu vrstu i težinu povrede, intezitet i trajanje fizičkih bolova i straha i stepen naruženosti, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, prvostepeni sud je primenom člana 200. Zakona o obligacionim odnosima, pravilno utvrdio visinu pravične novčane naknade nematerijalne štete koja pripada tužiocu na ime pretrpljenih fizičkih bolova, na ime pretrpljenog straha i na ime duševnih bolova zbog naruženosti, zbog čega je, odbijena žalba tužioca i prvostepena presuda potvrđena, i primenom člana 416. stav 1. ZPP odlučeno kao u stavu prvom izreke.

U konkretnom slučaju, na osnovu nalaza i mišljenja sudskih veštaka medicinske struke, utvrđeno je da je usled povređivanja kod tužioca došlo do umanjenja životne aktivnosti od 16% (usaglašen nalaz sudskog veštaka ortopeda i neuropsihijatra), to je po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno drugostepeni sud odlučio kada je tužiocu usled pretrpljene povrede dosuđena naknada nematerijalne štete u ukupnom iznosu od 450.000,00 dinara za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti. Prilikom odlučivanja o visini zahteva za naknadu nematerijalne štete po navedenom vidu, drugostepeni sud je vodio računa o značaju povređenog dobra i cilju kome služi ta naknada, ali i o tome da se njome ne pogoduje težnjama koje nisu spojive sa njenom prirodom i društvenom svrhom. Tužilac je u dužem periodu trpeo fizičke bolove i strah, a usled povređivanja je kod tužioca došlo do umanjenja životne aktivnosti 16%, pa je pravilnom primenom člana 200. Zakona o obligacionim odnosima u vezi sa članom 232. ZPP, određena visina naknade nematerijalne štete na ime duševnih bolova zbog umanjenja opšte životne aktivnosti. Stoga su neosnovani revizijski navodi da je drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo prilikom odmeravanja visine naknade štete.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Tužiocu ne pripada pravo na troškove odgovora na reviziju, jer odgovor na reviziju nije bio nužan u ovoj pravnoj stvari, pa samim tim ne predstavlja ni nužni trošak koji bi se dosudio na teret suprotne strane.

Na osnovu iznetog, primenom člana 165. stav 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća-sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić