Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešene primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 87/18), i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je od 15.11.1993. godine do 14.12.2008. godine bila u radnom odnosu u Centru za socijalni rad ..., a od 15.12.2008. godine kod tuženog. Aneksom broj 3 ugovora o radu od 08.10.2014. godine, promenjen je ugovor o radu od 15.12.2008. godine u tački 9, tako što je zarada tužilje utvrđena u tački 8 ovog ugovora uvećana za 0,4% za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod tuženog, kao i u ustanovama u istoj delatnosti obuhvaćene istim planom mreže, odnosno osnovane od istog nivoa vlasti, i utvrđeno je pravo tužilje na uvećanje zarade po osnovu minulog rada za 5 godina, 9 meseci i 4 dana. Tuženi je tužilji za period od 19.09.2014. godine do 30.04.2016. godine isplatio umanjenu zaradu po osnovu minulog rada, a od maja 2016. godine tuženi je priznao tužilji staž za period dok je radila u Centru za socijalni rad u ..., bez ikakvog aneksa i počeo da joj isplaćuje minuli rad za period od 1993. godine pa nadalje. Visina potraživanja tužilje utvrđena je na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je na osnovu člana 5. stav 1. tačka 1. i stava 2. u vezi člana 1. stav 1. tačka 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama usvojio zahtev tužilje, s obzirom da je smatrao da su i Centar za socijalni rad i Centar za porodični smeštaj i usvojenje, ustanove osnovane za obavljanje iste delatnosti, odnosno da se radi o istom poslodavcu i da tužilja ima pravo na dodatak na platu za vreme provedeno u radnom odnosu i u Centru za socijalni rad i u Centru za porodični smeštaj i usvojenje za sporni period.

Drugostepeni sud je odlučujući o žalbi tuženog preinačio prvostepenu presudu i odbio, kao neosnovan, zahtev tužilje, sa obrazloženjem da i pored toga što je reč o ustanovama koje obavljaju istu delatnost, ustanove nisu osnovane od strane istog osnivača, jer je u prvom slučaju osnivač grad a u drugom Vlada Republike Srbije, iz kog razloga nema osnova za uračunavanje minulog rada koji je tužilja ostvarila kod Gradskog zavoda za socijalnu zaštitu to jest Gradskog centra za socijalni rad. Osim toga, drugostepeni sud je smatrao da je tužilja sa tuženim potpisala aneks ugovora o radu, čije odredbe za uračunavanje minulog rada ostvarenog kod prethodnog poslodavca sadrže uslove identične navedenom zakonskom rešenju, te da tužilja ovaj aneks nije osporavala, što znači da je isti i dalje na snazi i da proizvodi dejstvo u pravnom prometu.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pogrešno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu.

Članom 10. stavom 1. Zakona o socijalnoj zaštiti („Službeni glasnik RS“, br. 24/11), propisano je da se ustanove socijalne zaštite osnivaju radi ostvarivanja prava u oblasti socijalne zaštite i pružanja usluga socijalne zaštite utvrđenih ovim zakonom, kao i radi obavljanja razvojnih, savetodavnih, istraživačkih i drugih stručnih poslova u socijalnoj zaštiti i ostvarivanju drugog zakonom utvrđenog interesa. Stavom 2. istog člana, propisano je da ustanovu socilajne zaštite može osnovati Republika Srbija, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave i drugo pravno i fizičko lice, dok je stavom 3. istog člana propisano da centar za socijalni rad može osnovati samo jedinica lokalne samouprave, a zavod za socijalnu zaštitu i ustanovu za vaspitanje dece i omladine samo Republika Srbija, odnosno autonomna pokrajina. Članom 63. stavom 1. istog zakona propisano je da Vlada utvrđuje mrežu ustanova socijalne zaštite koje pružaju usluge domskog smeštaja, socijalno - zdravstvenih ustanova i centara za porodični smeštaj i usvojenje koje osniva Republika Srbija odnosno autonomna pokrajina, stavom 2. istog člana da ustanove socijalne zaštite koje pružaju usluge domskog smeštaja osnivaju se kao ustanove za decu i mlade ili kao ustanove za odrasle i starije korisnike, a stavom 3. istog člana da mrežom iz stava 1. ovog člana bliže se uređuju prostorni raspored, delatnost ustanova koje pružaju uslugu domskog smeštaja, njihovi kapaciteti i grupe korisnika.

Članom 5. stavom 1. tačkom 1. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“, br 34/01), propisano je da dodatak na platu pripada za vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad) – u visini od 0,4% od osnovice, za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod poslodavca, u smislu člana 1. ovog zakona. Stavom 2. istog člana, propisano je da sve ustanove u istoj delatnosti obuhvaćene istim planom mreže, odnosno osnovane od istog nivoa vlasti smatraju se istim poslodavcem u smislu stava 1 ovog člana.

Posebnim kolektivnim ugovorom za socijalnu zaštitu u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS“, br 22/02, 11/15), kao i Posebnim kolektivnim ugovorom za socijalnu zaštitu u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS“ br. 11/15, 29/19), koji su se primenjivali u spornom periodu, članom 1 i 2 bilo je propisano da ovim kolektivnim ugovorima u skladu sa zakonom, Vlada Republike Srbije i Sindikat zaposlenih u socijalnoj zaštiti Republike Srbije, kao učesnici uređuju prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih i poslodavca iz oblasti rada i radnih odnosa, kao i međusobne odnose učesnika Ugovora, a da se pojedinačnim kolektivnim ugovorom ne mogu utvrditi manja prava zaposlenih od prava utvrđenih Ugovorom, a moguće je utvrditi veća prava, u skladu sa zakonom. Članom 60. stavom 1. tačkom 1. Posebnog kolektivnog ugovora za socijalnu zaštitu u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS“, br 11/15), koji se neposredno primenjuje, propisano je da zaposleni ima pravo na dodatak na platu za vreme provedenog u radnom odnosu (za minuli rad) – 0,4% od osnovice za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu u ustanovama socijalne zaštite. Članom 19. stavom 1. tačkom 1. Posebnog kolektivnog ugovora za socijalnu zaštitu u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS“ br. 22/02), koji se prethodno primenjivao, bilo je propisano da se zarada zaposlenog određena zakonom uvećava za vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad) u visini 0,4% od zarade, za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu.

Članom 1. Uredbe o mreži ustanova za socijalnu zaštitu („Službeni glasnik RS“ br. 16/12 i 12/13), propisano je da se ovom uredbom utvrđuje mreža ustanova socijalne zaštite koje pružaju usluge kućnog smeštaja i centara za porodični smeštaj i usvojenje koju je uspostavila Republika Srbija, odnosno autonomna pokrajina, i bliže uređuje prostorni raspored i aktivnosti ustanova koje pružaju usluge kućnog smeštaja, njihovi kapaciteti i grupe korisnika. Stavom 2. istog člana, propisano je da pregled prostorne distribucije, aktivnosti, kapaciteta i grupa korisnika ustanova socijalne zaštite iz stava 1. ove uredbe, odštampan je zajedno sa ovom uredbom i čini njen sastavni deo. Članom 4. propisane su delatnosti Centra za porodični smeštaj i usvojenje. Članom 6. propisano je da su postojeće ustanove socijalne zaštite koje pružaju usluge kućnog smeštaja i centri za porodični smeštaj i usvojenje koji nastavljaju da rade u skladu sa ovom uredbom dužne da svoje opšte akte usklade sa ovom uredbom u roku od šest meseci od dana njenog stupanja na snagu. Članom 7. propisano je da će u jedinicama lokalne samouprave na čijoj teritoriji se, u skladu sa ovom uredbom osnivaju centri za porodični smeštaj i usvojenje, do njihovog uspostavljanja i obezbeđivanja uslova za početak rada, zadatke iz njihove nadležnosti obavljati centri za socijalni rad osnovan u tim jedinicama lokalne samouprave, u skladu sa Zakonom. Prema pregledu rasporeda, delatnosti, grupa korisnika i kapaciteta ustanova socijalne zaštite, koji je sastavni deo ove uredbe, ustanovljene su tri kategorije ustanova: Ustanove za decu i mlade; Ustanove za odrasle i starije i Centri za porodični smeštaj i usvojenje.

Tužilja tužbom traži da se obaveže tužena da joj po osnovu minulog rada na ime navršenih godina rada u ustanovama socijalne zaštite u kojima je radila pre premeštaja na rad kod tuženog i na osnovu rada kod tuženog, za period od 19.09.2014. godine do 30.04.2016. godine isplati 67.541,50 dinara, sa kamatom.

Kada se pođe od napred citiranog člana 5. stava 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, kojim je propisano da se istim poslodavcem u smislu stava 1. ovog člana, smatraju ustanove obuhvaćene istim planom mreže, odnosno ustanove osnovane od strane istog nivoa vlasti, to sledi da se istim poslodavcem smatraju sve ustanove obuhvaćene istim planom mreže, kao i da se istim poslodavcem smatraju ustanove osnovane od strane istog nivoa vlasti, odnosno da je dovoljno da je ispunjen samo jedan od ovih kriterijuma. S obzirom da i Centar za socijalni rad i Centar za porodični smeštaj i usvojenje obavljaju delatnost socijalne zaštite i da se radi o ustanovama obuhvaćenim istim planom mreže, to sledi da je tužilja u radnom odnosu kod istog poslodavca od 1993. godine, sa kojih razloga tužilji pripada dodatak na platu za vreme provedeno u radnom odnosu u Centru za socijalni rad i u Centru za porodični smeštaj i usvojenje na osnovu člana 5. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama. Da se radi o istom poslodavcu, to proizlazi i iz napred citiranog člana 63. Zakona o socijalnoj zaštiti, a na osnovu kog člana je Vlada Republike Srbije donela Uredbu o mreži ustanova socijalne zaštite, kojom je između ostalog i to članom 7. propisana nadležnost centra za socijalni rad da vrši poslove za koje je bilo predviđeno osnivanje centra za porodični smeštaj i usvojenje, odnosno da su Centar za socijalni rad i Centar za porodični smeštaj i usvojenje, ustanove koje su deo istog sistema mreže socijalne zaštite. Osim navedenog, članom 60. stavom 1. tačkom 1. Posebnog kolektivnog ugovora za socijalnu zaštitu u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS“, br 11/15), koji se neposredno primenjuje, propisano je da zaposleni ima pravo na dodatak na platu za vreme provedenog u radnom odnosu u ustanovama socijalne zaštite, koje su i Centar za socijalni rad i Centar za porodični smeštaj i usvojenje, a prethodno važećim Posebnim kolektivnim ugovorom za socijalnu zaštitu u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS“ br. 22/02), bilo je propisano pravo na uvećanu zaradu po osnovu minulog rada u vezi dužine trajanja radnog odnosa, a ne kategorije i vrste poslodavca.

Stoga, sa napred navedenih razloga, suprotno zaključku drugostepenog suda, tužilja ima pravo na dodatak na platu za vreme provedeno u radnom odnosu i kod Centra za socijalni rad i kod Centra za porodični smeštaj i usvojenje, jer ovo pravo tužilji pripada na osnovu napred citiranih odredbi zakona, podzakonskih akata i na osnovu posebnih kolektivnih ugovora, koji se, kada su u pitanju prava iz radnog odnosa zaposlenih u ustanovama socijalne zaštite, neposredno primenjuju, i sa kojih razloga je drugostepena odluka preinačena, s obzirom da je doneta pogrešnom primenom materijalnog prava.

Na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučeno kao u stavu prvom izreke.

S obzirom na to da je tužilja uspela u postupku po reviziji, to je obavezan tuženi da tužilji na ime troškova postupka po reviziji plati 32.900,00 dinara, a koji troškovi se odnose na ime sastava revizije od strane advokata u visini od 12.000,00 dinara, kao i na ime takse za reviziju u visini od 8.360,00 dinara i na ime takse za odluku po reviziji u visini od 12.540,00 dinara, sa kojih razloga je na osnovu člana 153, 154. i 165. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić