Odredbom člana 404. stav 1. ZPP propisano je da se posebna revizija može izjaviti zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja se ne bi mogla pobijati revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda, potrebno razmotriti pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava. Prema članu 2. istog člana, ispunjenost uslova za izuzetnu dozvoljenost revizije Vrhovni kasacioni sud ceni u veću od 5 sudija.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, postoji potreba da se o reviziji odlučuje kao o izuzetno dozvoljenoj, radi novog tumačenja prava i radi ujednačavanja sudske prakse, s obzirom na predmet tražene sudske zaštite i razloge zbog kojih je odbijen tužbeni zahtev, zbog čega je na osnovu člana 404. stav 1. ZPP odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o reviziji na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, sa izmenama), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija osnovana.

Nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev za isplatu traženog novčanog iznosa, primenom člana 374. Zakona o obligacionim odnosima, nalazeći da je potraživanje tužioca zastarelo jer potiče iz prometa robe i usluga, te se ima primeniti rok zastarelosti od tri godine.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se revizijom tužioca ukazuje da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo, zbog čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Odredbom člana 371. Zakona o obligacionim odnosima, propisan je opšti rok zastarelosti po kome potraživanja zastarevaju za 10 godina, ako zakonom nije određen neki drugi rok zastarelosti. Prema članu 374. stav 1 ZOO, međusobna potraživanja pravnih lica iz ugovora o prometu robe i usluga, kao i potraživanja naknade za izdatke učinjene u vezi sa tim ugovorima, zastarevaju za tri godine, a prema stavu 2. ovog člana, zastarevanje teče odvojeno za svaku isporuku robe, izvršeni rad ili uslugu.

Potraživanja tužioca, kao pravnog lica, potiču iz februara 2007. godine, po računima izdatim za isporučenu robu tuženoj koja je u to vreme imala registrovanu preduzetničku radnju STUR „BB“ ..., sa sedištem u .... Prema podacima Agencije za privredne registre, radnja tužene je brisana iz registra 15.11.2007. godine. Odredbom člana 1.a Zakona o privatnim preduzetnicima („Službeni glasnik SRS“, broj 54/89 i 9/90 i „Službeni glasnik RS“, broj 46/91, 53/95 i 35/2002), koji je važio u momentu kada su nastala sporna potraživanja, propisano je da je privatni preduzetnik, u smislu ovog zakona, fizičko lice, koje radi sticanja dobiti osniva radnju i samostalno obavlja delatnost. Iz citirane zakonske odredbe proističe da je preduzetnik fizičko lice koje obavlja registrovanu delatnost, a ne pravno lice. Kako se u ovom slučaju radi o potraživanju pravnog lica prema fizičkom licu, to se na potraživanje tužioca ne može primeniti odredba člana 374. Zakona o obligacionim odnosima, koju su nižestepeni sudovi primenili, već član 371. ovog zakona koji propisuje opšti rok zastarelosti od deset godina.

Imajući u vidu da su nižestepeni sudovi odbili tužbeni zahtev zbog zastarelosti potraživanja ne utvrđujući sve činjenice koje su bitne za ocenu njegove osnovanosti, budući da je tužena zahtev osporila navodeći da je sve obaveze uredno izmirila, činjenično stanje u ovoj pravnoj stvari nije pravilno i potpuno utvrđeno.

U ponovnom postupku prvostepeni sud će imati u vidu navode iz ovog rešenja u pogledu primene materijalnog prava o zastarelosti potraživanja i pravilno i potpuno utvrditi činjenično stanje, nakon čega će doneti novu pravilnu i na zakonu zasnovanu odluku.

Na osnovu člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić