Prema stanju u spisima, predlagač AA od 1953. godine kao član porodičnog domaćinstva koji su činili još njeni roditelji i dve sestre koristi predmetni stan, za koji je njen otac dana 08.10.1955. godine zaključio ugovor o korišćenju stana sa tadašnjim vlasnikom. Nakon smrti oca 1993. godine predlagač AA je nastavila da koristi stan sa majkom, a nakon smrti majke 2001. godine stan je koristila sama. Posle smrti oca i majke novi ugovori o zakupu sa vlasnicima stana nisu zaključeni. Protivnici predlagača su 2006. godine na osnovu ugovora o kupoprodaji stekli pravo svojine na predmetnom stanu. Sa predlagačem nisu zaključili ugovor o korišćenju (zakupu) stana. Presudom Okružnog suda u Kragujevcu Gž 1761/09 od 22.09.2009. godine, preinačena je presuda Opštinskog suda u Kragujevcu P 3124/06 od 06.03.2009. godine, pa je tužena u tom predmetu (predlagač u ovom predmetu) obavezana da se iseli iz spornog stana i preda ga u državinu tužiocima (ovde protivnicima predlagača). U postupku prinudnog izvršenja ove presude predlagač AA je iseljena iz stana 2010. godine.

Polazeći od napred utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi smatraju da nisu ispunjeni uslovi za donošenje rešenja koje zamenjuje ugovor o zakupu stana, shodno članovima 33. i 40. Zakona o stanovanju.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, neosnovano se revizijom predlagača ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava od strane nižestepenih sudova.

Pravni osnov za korišćenje spornog stana nastao je zaključenjem ugovora o zakupu 1955. godine između oca predlagača i sopstvenika stana. Otac predlagača preminuo je 1993. godine. Odredbom člana 34. stava 1. Zakona o stanovanju propisano je da u slučaju smrti zakupca ili njegovog iseljenja iz stana, zakupac na tom stanu postaje član porodičnog domaćinstva koji je nastavio da koristi taj stan, po sledećem redosledu: bračni drug, dete rođeno u braku, van braka, usvojeno, pastorče. Prema stavu 4. i 5. istog člana lica koja su ostala u stanu dužna su da u roku od 60 dana obaveste zakupodavca o smrti zakupca, radi zaključenja novog ugovora o zakupu stana. Majka predlagača (preminula 2001. godine) nikada se nije obraćala vlasniku stana radi zaključenja ugovora o zakupu, niti je to posle njene smrti učinila predlagač. Stoga predlagač AA nikada nije stekla položaj zakupca stana u svojini građanina, na kome bi temeljila svoje stanarsko pravo. Osim toga, odredbom člana 33. stav 1. Zakona o stanovanju (koja se na osnovu člana 40. istog zakona shodno primenjuje i na nosioce stanarskog prava na stanovima u svojini građana) taksativno su navedeni slučajevi u kojima prestaje ugovor o zakupu društvenog stana. Pored ostalog pravo zakupa, odnosno stanarsko pravo na stanu u svojini građanina prestaje iseljenjem iz stana. Kako je predlagač AA iseljena iz navedenog stana 2010. godine, to sledi da je imenovana, čak i da je imala stanarsko pravo, isto izgubila zbog čega neosnovano traži da joj se to pravo (preciznije, položaj zakupca) prizna sudskom odlukom. Okolnost da je iseljenje sprovedeno sudskim putem nije od uticaja. Naprotiv, isto ukazuje da je osnov za korišćenje stana od strane predlagača cenjen u sudskom postupku koji je rezultirao donošenjem pravnosnažne presude.

U pogledu navoda revizije da je zahtevano pravo tužilje trebalo da se sagleda sa aspekta prava na dom, shodno članu 8. Evropske konvencije o ljudskim pravima, revizijski sud nalazi da nisu osnovani. Ovo, stoga, što je kontinuitet stanovanja predlagača u spornom stanu prekinut u trajanju dužem od deset godina, što je značajan vremenski period u kontekstu postojanja i zaštite prava na dom. Predlagač tokom ovog postupka ne obrazlaže gde trenutno stanuje i gde je stanovala nakon iseljenja, odnosno da li je pravo na dom zadovoljeno u drugom prostoru. Nema dokaza da je korišćenje spornog stana od egzistencijalnog značaja za predlagača. Osim toga, na ovo pravo se uobičajeno ukazuje u postupku u kome se traži iseljenje stanara, budući da sudski postupak i donošenje odluke o tom zahtevu prethodi faktičkom napuštanju stana i gubitku doma. Predlagač je takav spor vodila 2009. godine, pa sledi da je u tom postupku trebalo da traži zaštitu prava na dom koje je u tom momentu eventualno imala (jer je boravila u tom stanu). Obezbeđenje tog prava u ovom postupku ne može ostvariti svoj cilj, a to je da se licu omogući pravo na kontinuitet u uživanju stana u momentu kada je to stvarno pravo neposredno ugroženo.

Iz izloženih razloga, primenom člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u izreci ove odluke.

Predsednik veća - sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić