U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Katarine Manojlović Andrić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Dragan Krstić, advokat iz ..., protiv tuženih Operator distributivnog sistema, ,,EPS distribucija“ d.o.o. Beograd, Ogranak Vranje, čiji je punomoćnik Ivana Maraš, advokat iz ... i BB iz ..., čiji je punomoćnik Davor Davitković, advokat iz ..., radi prestanka službenosti, odlučujući o reviziji tužioca, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 1350/19 od 21.03.2019. godine, u sednici održanoj 22.04.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 1350/19 od 21.03.2019. godine.

ODBIJA SE zahtev tuženog Operator distributivnog sistema ,,EPS distribucija“ d.o.o. Beograd, Ogranak Vranje, za naknadu troškova odgovora na reviziju.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Vranju P 70/18 od 05.12.2018. godine, prvim stavom izreke, odbijen je prigovor apsolutne nenadležnosti suda za postupanje u ovoj pravnoj stvari istaknut od strane tuženih, kao neosnovan. Drugim stavom izreke, odlučeno je da prestaje pravo službenosti provođenja električnih vodova niskonaponske električne mreže preko kat. parcele tužioca broj ..., upisane u LN ... KO ... i stambenog objekta tužioca koji se pružaju pravcem sever – jug od električnog stuba vlasništva tuženog od ODS ,,EPS distribucija“ d.o.o. Beograd, Ogranak Vranje, koji se nalazi na raskrsnici kod kućnog broja ... u ... ulici, zatim preko parcele tužioca broj ... KO ... grad i neposredno iznad dela limom natkrivenog stepeništa i strehe kuće na istočnoj strani kuće tužioca, kao poslužnog dobra, pa sve do stambenog objekta tuženog BB koji se nalazi u ul. ... broj .../... na kp.br. .../... KO ..., kao povlasnog dobra. Trećim stavom izreke, naloženo je tuženima da izvrše izmeštanje električnih vodova niskonaponske i električne mreže koji se pružaju pravcem sever - jug od električnog stuba vlasništva tuženog Operator distributivnog sistema, ,,EPS distribucija“ d.o.o. Beograd, Ogranak Vranje, koji se nalazi na raskrsnici kod kućnog broja ... u ... ulici, zatim preko parcele tužioca broj ... upisane u ln broj ... KO ... i stambenog objekta tužioca, pa sve do stambenog objekta tuženog BB koji se nalazi u ulici ... .../... na kp.br. .../... KO ..., sa električnog stuba koji se nalazi u ... ulici kod kućnog broja ..., na električni stub koji se nalazi u ... ulici kod kućnog broja .... Četvrtim stavom izreke, obavezani su tuženi da tužiocu solidarno naknade troškove parničnog postupka u ukupnom iznosu od 245.550,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 241.750,00 dinara od izvršnosti odluke, do konačne isplate.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 1350/19 od 21.03.2019. godine, prvim stavom izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tuženih i potvrđeno rešenje sadržano u prvom stavu izreke prvostepene presude. Drugim stavom izreke, preinačena je prvostepena presuda u stavu drugom, trećem i četvrtom izreke, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da prestaje pravo službenosti provođenja električnih vodova niskonaponske električne mreže preko kat.parcele tužioca broj ..., upisane u LN ... KO ... i stambenog objekta tužioca u ul. ... broj ... u ..., koji se pružaju pravcem sever – jug od električnog stuba vlasništva tuženog Operator distributivnog sistema,,EPS distribucija“ d.o.o. Beograd, Ogranak Vranje, koji se nalazi na raskrsnici kod kućnog broja ... u ... ulici, zatim preko parcele tužioca broj ... KO ... grad i neposredno iznad dela limom natkrivenog stepeništa i strehe kuće na istočnoj strani kuće tužioca, kao poslužnog dobra, pa sve do stambenog objekta tuženog BB koji se nalazi u ul. ... .../... na kp.br. .../... KO ..., kao povlasnog dobra, kao nesonovan. Trećim stavom izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se naloži tuženima da izvrše izmeštanje električnih vodova niskonaponske električne mreže koji s pružaju pravcem sever jug od električnog stuba vlasništva tuženog Operator distributivnog sistema, ,,EPS distribucija“ d.o.o. Beograd, Ogranak Vranje, koji se nalazi na raskrsnici kod kućnog broja ... u ... ulici, zatim preko parcele tužioca broj ... upisane u ln broj ... KO ... i stambenog objekta tužioca, pa sve do stambenog objekta tuženog BB koji se nalazi u ulici ... .../... na kp.br. .../... KO ..., sa električnog stuba koji se nalazi u ... ulici kod kućnog broja ..., na električni stub koji se nalazi u ... ulici kod kućnog broja .... Četvrtim stavom izreke, obavezan je tužilac da tuženima plati parnične troškove, i to tuženom ODS EPS distribucija D.O.O. Beograd, Ogranak Vranje iznos od 112.350,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 98.450,00 dinara od izvršnosti odluke do isplate i tuženom BB iznos od 106.350,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 92.450,00 dinara od izvršnosti, do isplate.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi „EPS distribucija“ d.o.o. je podneo odgovor na reviziju.

Ispitujući pravilnost pobijane odluke u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, a u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP (,,Službeni glasnik RS“ broj 72/11...87/18), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, niti bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP učinjena u postupku pred drugostepenim sudom, koja bi bila od uticaja na zakonitost i pravilnost pobijane odluke. Ukazivanje na bitne povrede odredbi parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nije bilo predmet ocene ovog suda, jer se radi o povredama koje se ne mogu smatrati revizijskim razlogom u smislu odredbe člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je suvlasnik ½ porodične stambene zgrade i pomoćne zgrade i nosilac prava trajnog korišćenja na kp.br. ... u ul. ..., upisanoj u LN ... KO ... . Ugovorom od 26.02.2015. godine, izvršena je sporazumna deoba i uređenje načina korišćenja ove nepokretnosti između tužioca i drugog suvlasnika, tako da je tužiocu pripao u svojinu jugoistočni deo parcele u površini od 258 m2, na kome se nalazi stambena zgrada broj ..., sa kućnim brojem ... i pomoćna zgrada u površini od 42 m2, u merama i granicama opisanim u nalazu i mišljenju sudskog veštaka geodetske struke. Veštačenjem je utvrđeno da je priključak tuženog BB izveden sa postojećeg stuba distributivne mreže koji se nalazi na kolovozu u ulici ... kod kućnog broja ..., kao trofazni, sa četiri neizolovana vazdušna provodnika, koja se pružaju od navedenog stuba do krovnog nosača na krovu objekta tuženog, prolazeći iznad limene strehe ulaznog stepeništa i terase kuće tužioca na rastojanju manjem od jednog metra, odnosno iznad dela parcele tužioca, uz mogućnost izvođenja elektroenergetskog priključka kuće tuženog na distributivni sistem sa drugog postojećeg stuba koji se nalazi na kolovozu u ulici ... br. ..., na rastojanju manjem nego što je od stuba kod broja ..., prostim prebacivanjem postojećih vazdušnih provodnika postojećeg elektroenergetskog priključka sa stuba kod broja ... na stub kod kućnog broja ..., bez dodatnih značajnih materijalnih ulaganja. U navedenom slučaju električni vod bi prolazio preko parcele koja je putno zemljište i parcele tuženog BB. Električni vod za napajanje kuće tuženog BB postavljen je pre 01.10.1980. godine, od kada je tuženi BB uveden u bazu korisnika.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je, nalazeći da su se od perioda od kada su postavljeni postojeći kablovi, okolnosti promenile, kao i da postoji mogućnost njihovog izmeštanja, zbog čega više ne postoje razlozi zbog kojih je ova službenost ustanovljena, i primenom odredbe člana 49., 51., 54.. i 58. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa odlučio kao u izreci.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu odluku i odbio tužbeni zahtev sa obrazloženjem da tužilac u ovom slučaju nije aktivno legitimisan za podnošenje tužbe sa zahtevom za izmeštanje službenosti van svoje parcele, imajući u vidu sadržinu tužbenog zahteva za konstituisanje nove službenosti u korist povlasnog dobra vlasništva drugog lica, tuženog BB, preko poslužne parcele vlasništva trećeg lica, što je u suprotnosti sa članom 49. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa. Osim toga, nalazeći da nisu ispunjeni uslovi iz člana 58. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, drugostepeni sud je u odnosu na zahtev za prestanak službenosti odlučio odbijanjem tužbenog zahteva.

Odredbom člana 49. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da stvarna službenost je pravo vlasnika jedne nepokretnosti (povlasno dobro) da za potrebe te nepokretnosti vrši određene radnje na nepokretnosti drugog vlasnika (poslužno dobro) ili da zahteva od vlasnika poslužnog dobra da se uzdržava od vršenja određenih radnji koje bi inače imao pravo vršiti na svojoj nepokretnosti.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda odluka drugostepenog suda je zasnovana na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Suprotno revizjskim navodima, pravilan je zaključak drugostepenog suda u pogledu aktivne legitimacije tužioca. Stranačka legitimacija (aktivna ili pasivna) podrazumeva materijalno-pravni odnos stranaka prema predmetu spora. To znači da je tužilac aktivno legitimisan, kada iz materijalno-pravnog odnosa, iz koga je nastao spor, proizlazi njegovo pravo da zahteva utvrđenje nekog prava, izvršenje činidbe ili trpljenje, a tuženi je pasivno legitimisan, kada iz istog odnosa proizlazi njegova obaveza da trpi ili izvrši ono što tužilac ima pravo zahtevati. Polazeći od sadržine tražene pravne zaštite, a kod utvrđenog da postoji mogućnost promene pravca prostiranja vazdušnih provodnika postojećeg elektroenergetskog priključka tuženog BB, tako što bi električni vod prolazio preko putnog zemljišta u vlasništvu trećeg lica i parcele tuženog BB, to je pravilno drugostepeni sud odlučio odbijanjem tužbenog zahteva zbog nepostojanja aktivne legitimacije. Imajući u vidu da je stvarna službenost pravni odnos između vlasnika povlasnog i poslužnog dobra, to tužilac u ovom slučaju, kao vlasnik poslužnog dobra, nije ovlašćen da u korist tuženog BB, kao titulara stvarne službenosti, traži uspostavljanje prava stvarne službenosti preko poslužnog dobra koje je u svojini drugog lica.

Odredbom člana 58. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa predviđena su dva slučaja prestanka prava stvarne službenosti, a to su nepotrebnost i prestanak razloga zbog koga je službenost zasnovana. U ovom slučaju, nisu ispunjeni uslovi u smislu navedenog člana Zakona za prestanak prava službenosti preko parcele tužioca kao poslužnog dobra, a polazeći od neophodnih potreba za korišćenje povlasnog dobra u ovom slučaju. Stoga su revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava neosnovani.

Iz iznetih razloga, a primenom odredbe člana 414. ZPP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Kako troškovi odgovora na reviziju ne predstavljaju potrebne troškove radi vođenja parnice u smislu odredbe člana 154. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić