Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Božidara Vujičića, predsednika veća, Vesne Subić i Jelice Bojanić Kerkez, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Slobodan Nikotić, advokat iz ..., protiv tužene Narodne banke Srbije, radi poništaja rešenja i vraćanja na rad, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3436/19 od 17.01.2020. godine, u sednici veća održanoj dana 29.04.2021. godine, doneo je

R E Š E NJ E

ODBACUJE SE, kao nedozvoljena, revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3436/19 od 17.01.2020. godine.

ODBIJA SE, kao neosnovan, zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3436/19 od 17.01.2020. godine, odbijena je, kao neosnovana, žalba tužene i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1979/17 od 30.05.2019. godine, u stavovima prvom i trećem izreke, kojima su poništena rešenja tužene od 08.09.2009. godine i od 13.11.2009. godine, obavezana tužena da tužilju vrati na rad kao i da joj naknadi troškove parničnog postupka u uznosu od 186.750,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je BB, zaposlene u Direkciji za ljudske resurse i organizaciona pitanja, a po ovlašćenju guvernera Narodne banke Srbije izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilja je podnela odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao dozvoljenost izjavljene revizije u smislu člana 410. stav 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS”, br. 72/2011, 49/2013-OUS, 74/2013- OUS, 55/2014, 87/2018, 18/2020, u daljem tekstu: ZPP) i ocenio da je revizija tužene nedozvoljena.

Ustav Republike Srbije („Službeni glasnik RS“, br. 98/2006) u članu 95. propisuje da je Narodna banka Srbije centralna banka Republike Srbije, da je samostalna i da podleže nadzoru Narodne skupštine, kojoj i odgovara. Narodnom bankom Srbije rukovodi guverner, koga bira Narodna skupština. O Narodnoj banci Srbije donosi se zakon.

Prema članu 5. stav 1. Zakona o Nrodnoj banci Srbije („Službeni glasnik RS“, br. 72/2003...44/2018) Narodna banka Srbije je pravno lice, a prema članu 9. istog zakona Narodnom bankom Srbije rukovodi guverner Narodne banke Srbije koji je zastupa i predstavlja.

Prema članu 7. Statuta Narodne banke Srbije („Službeni glasnik RS”, br. 12/2013…50/2018) guverner Narodne banke Srbije može zaposlene i lica koja nisu zaposlena u Narodnoj banci Srbije da ovlastiti da zastupaju Narodnu banku Srbije pred sudovima i/ili drugim organima i organizacijama, kao i u zaštiti njenih imovinskih i drugih interesa u zemlji i inostranstvu.

Koristeći ovakvo ovlašćenje guverner izdaje licima koja su zaposlena u Narodnoj banci Srbije ovlašćenja da u postupku pred sudom zastupaju, pa da i u ime Narodne banke Srbije izjavljuju reviziju i druga vanredna pravna sredstva Vrhovnom kasacionom sudu.

Međutim, odredbom člana 1. ZPP propisano je da se tim zakonom uređuju pravila postupka za pružanje sudske pravne zaštite po kojima se postupa i odlučuje u parnicama za rešavanje sporova nastalih povodom povrede prava ličnosti i sporova iz porodičnih, radnih, privrednih, imovinskopravnih i drugih građanskopravnih odnosa, osim sporova za koje je posebnim zakonom propisana druga vrsta postupka.

Ova odredba nesumljivo određuje kao osnovni pa i jedini propis koji uređuje proceduru kada se radi o vrsti sporova koja je navedena. Otuda sva pravila postupka propisana tim zakonom moraju da imaju prioritet u odnosu na neka druga pravila postupka koja su eventualno propisana posebnim zakonom. Doslednom primenom navedenog stava proizlazi da se odredba člana 85. stav 7. ZPP po kojoj se zastupanje Republike Srbije i njenih organa, jedinica teritorijalne autonomije i lokalne samouprave uređuje posebnim propisima, mora tumačiti sa aspekta ZPP, a koji je u stavu 6. istog člana utvrdio princip da stranku mora zastupati advokat u postupku po vanrednim pravnim lekovima, izuzev ako je sama advokat.

Članom 11. stav 1. Zakona o pravobranilaštvu („Službeni glasnik RS“ broj 55/14) propisano je da je Državno pravobranilaštvo zastupnik Republike Srbije u pravnim postupcima pred sudovima, arbitražama, organima uprave i drugim nadležnim organima, kada Republika Srbija ima položaj stranke ili umešača o čijim pravima i obavezama se odlučuje u tom postupku. Stavom 2. istog člana, je propisano da Državno pravobranilaštvo pred sudovima, arbitražama, organima uprave i drugim nadležnim organima zastupa državne organe i posebne organizacije koji nemaju svojstvo pravnog lica, državne organe i posebne organizacije koji imaju svojstvo pravnog lica, a čije se finansiranje obezbeđuje iz budžeta Republike Srbije i javne ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, a čije se finansiranje obezbeđuje iz budžeta Republike Srbije, u pravnim postupcima u kojima ovi subjekti učestvuju kao stranke ili umešači o čijim imovinskim pravima i obavezama se odlučuje u tom postupku. Prema stavu 3. istog člana Državno pravobranilaštvo može na osnovu posebno datog punomoćja zastupati u postupku pred sudovima, arbitražama, organima uprave i drugim nadležnim organima i druga pravna lica čiji je osnivač Republika Srbija. Stavom 4. istog člana, propisano je da je Državno pravobranilaštvo ovlašćeno da preduzima zastupanje pod istim uslovima kao i advokat, kada je propisano da je u određenom postupku ili za preduzimanje samo određene radnje u postupku obavezno zastupanje stranke od strane advokata.

Iz svega navedenog proizlazi da je Narodna banka Srbije samostalan i nezavisan državni organ, a da Državni pravobranilac koji zastupa Republiku Srbiju i njene organe zastupa i Narodnu banku Srbije u svojstvu punomoćnika, s tim da punomoćje izdaje nadležni organ Narodne banke Srbije odnosno guverner ili lice koje je na to ovlašćeno.

Imajući u vidu da u konkretnoj pravnoj stvari revizija nije izjavljena od strane Državnog pravobranilaštva kao punomoćnika tužene, već da je reviziju u ime tužene izjavilo lice zaposleno u tom organu, to je primenom člana 410. stav 2. tačka 2. ZPP, revizija tužene nedozvoljena.

Na osnovu člana 413. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.

Tužilji ne pripada pravo na naknadu troškova revizijskog postupka, jer sastav odgovora na reviziju nije bila nužna radnja za odlučivanje u revizijskom postupku, pa je primenom člana 165. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća- sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić