Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, kao posebnu, zbog pogrešne primene materijalnog prava, na osnovu odredbe člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18 i 18/20), ocenio da je revizija tužioca izuzetno dozvoljena, radi ujednačavanja sudske prakse.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija tužioca osnovana.

U postupku pred nižestepenim sudovima nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, na osnovu člana 408. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u radnom odnosu kod tuženog „Infrastruktura železnice Srbije“ na osnovu Aneksa broj .. Ugovora o radu od 28.08.2015. godine, koji je zaključio sa tuženim kao poslodavcem sledbenikom osnovanim statusnom promenom izdvajanjem uz osnivanje društva deljenika „Železnice Srbije“. Tuženi je kao poslodavac sledbenik preuzeo Kolektivni ugovor poslodavca prethodnika „Železnice Srbije“. Iznosi navedeni u stavu prvom izreke, predstavljaju naknadu troškova ishrane u toku rada u visini od 20% prosečne zarade po zaposlenom u Republici Srbiji i regres za korišćenje godišnjeg odmora u visini prosečne zarade po zaposlenom u Republici Srbiji, obračunati u varijanti 1 prema Opštem kolektivnom ugovoru („Službeni glasnik RS“ br. 50/08 ... 104/08), u varijanti 2, prema Kolektivnom ugovoru za JP „Železnice Srbije“ („Službeni glasnik RS“ br. 37/95 ... 20/01), čiju visinu je prvostepeni sud utvrdio na osnovu rezultata veštačenja izvršenog od strane veštaka ekonomsko-finansijske struke. Naknada troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora odnosi se na utuženi period od 01.01.2015. godine do 25.12.2017. godine (tužba je podneta 05.01.2018. godine).

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, odbijen je tužbeni zahtev tužioca radi isplate naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora i uplatu pripadajućih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje.

Drugostepeni sud je zaključio, da je za utuženi period tuženi u skladu sa opštim aktom poslodavca tužiocu kroz vrednost radnog časa za obračun zarade, obačunavao i isplaćivao i naknadu za ishranu i regres za korišćenje godišenjeg odmora, pa da propust poslodavca da u obračunu zarade iskaže podatke po ovim osnovima, ne vodi zaključku da iznosi na osnovu naknade za ishranu i za regres tužiocu nisu isplaćeni. Zatim, da u datoj situaciji, kad ugovor o radu i Kolektivni ugovor kao opšti akti ne utvrđuje visinu naknade ovih troškova, već se opštim aktom utvrđuje da se oni uračunavaju u cenu radnog časa, zaposleni ne može sa uspehom potraživati novčanu isplatu po ovim osnovima, jer nema odgovarajućeg opšteg akta.

Međutim, ovakav zaključak ne može se prihvatiti kao pravilan, zato što je pogrešno primenjeno materijalno pravo, na koji razlog ovaj sud pazi i po službenoj dužnosti na osnovu člana 408. ZPP, zbog čega je i činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

Naime, Zakonom o radu je propisano pravo zaposlenog na naknadu troškova u vezi sa radom („Službeni glasnik RS“, broj 24/05, sa izmenama i dopunama), i to za ishranu u toku rada, ako poslodavac ovo pravo nije obezbedio na drugi način i za regres za korišćenje godišnjeg odmora (član 118. stav 1. tačka 5. i 6. Zakona o radu). Ovo pravo mora biti iskazano u obračunskim listama za sve zaposlene. Od 01.01.2006. godine poslodavcima je ostavljena mogućnost da svojim aktima o raspodeli zarade mogu ugovoriti manji ili veći iznos regresa i toplog obroka, od onog koji je predviđen Opštim kolektivnim ugovorom i Zakonom o radu, ali samo ukoliko su doneli odluku kojom su predvideli visinu regresa i toplog obroka. Visina troškova na ime regresa za godišnji odmor i na ime troškova za ishranu u toku rada, mora biti određena linearno za sve zaposlene, odnosno ovi troškovi moraju biti isplaćeni svim zaposlenima u istom iznosu, bez obzira na stručnu spremu, zvanje i radno mesto.

Stoga se ne može prihvatiti zaključak drugostepenog suda, da propust poslodavca da u obračunu zarade iskaže podatke po ovim osnovima, ne vodi zaključku da iznosi na osnovu naknade za ishranu i regres tužiocu nisu isplaćeni.

U ponovnom postupku, prvostepeni sud će postupajući po primedbama na koje je ukazano ovim rešenjem, radi pravilne primene materijalnog prava, pravilno utvrditi činjenično stanje u pogledu visine naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, a koja mora biti određena u istom nominalnom iznosu za sve zaposlene bez obzira na njihovo radno mesto, koeficijent za obračun i isplatu zarade i njihovu stručnu spremu i doneti novu, pravilnu i zakonitu odluku.

Kako su ukinute drugostepena i prvostepena presuda u pogledu glavnog zahteva, to je ukinuta i odluka o doprinosima za socijalno osiguranje, koji u konkretnoj situaciji ne čine glavni zahtev, kao i odluka troškovima postupka, s obzirom na to da se predmet u ukinutom delu vraća na ponovno suđenje i da će o troškovima postupka povodom revizije, zajedno sa ostalim troškovima biti odlučeno u konačnoj odluci na osnovu člana 153. i 154, a u vezi odredbe člana 165. stav 3. ZPP.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 404. i 416. stav 2. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić