Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, u smislu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“ br. 72/11 i 55/14) pa je našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema činjeničnom stanju na kom je zasnovana pobijana odluka, tužilac je po osnovu Ugovora o radu od 05.02.2003. godine bio u radnom odnosu na neodređeno vreme, kod „Železnica Srbije“, a posao je obavljao u organizacionoj jedinici u ... . Nakon statusnih promena u JP „Železnice Srbije“, a na osnovu ponude za preuzimanje ugovora o radu, tužilac je 28.08.2015. godine, sa ovde tuženim AD „Infrastruktura železnice Srbije“, kao poslodavcem sledbenikom, zaključio Aneksom ugovora o radu od 05.02.2003. godine i radni odnos nastavio kod ovog tuženog, počev od 01.09.2015. godine. Tuženi AD „Infrastruktura železnice Srbije“ je privredno društvo, nastalo izdvajanjem iz „Železnice Srbije“ Beograd, na osnovu statusne promene izdvajanja uz osnivanje, na osnovu odluke Vlade RS od 02.07.2015. godine, po kojoj AD „Infrastruktura železnice Srbije“ od AD „Železnice Srbije“ preuzima prava, obaveze, opremu, postrojenja i druga sredstva za rad, dokumentaciju, predmete koji su u funkciji obavljanja delatnosti, kao i zaposlene koji pod istim uslovom nastavljaju radni odnos. Kao poslodavac sledbenik, tuženi je od AD „Železnice Srbije“ preuzeo i Kolektivni ugovor sa pripadajućim aneksom. Prema zaključenom ugovoru o radu, tužilac, kao zaposleni, ima pravo na zaradu, zaradu po osnovu rezultata rada, uvećanu zaradu, naknadu zarade, kao i naknadu troškova i druga primanja u skladu sa zakonom i Kolektivnim ugovorom. Na osnovu člana 57. stav 2. Kolektivnog ugovora kod tuženog, koji je bio u primeni od 01.02.2015. godine, određeno je da je u vrednost jednog radnog časa uključena mesečna vrednost za ishranu u toku rada i vrednost 1/12 regresa za korišćenje godišnjeg odmora, ali nakon stupanja na snagu ovog kolektivnog ugovora mesečna zarada tužioca nije promenjena. Odredbama Kolektivnom ugovoru nije određena visina ovih naknada, odnosno njihova novčana vrednost, niti su one novčano iskazane u platnim listama za sporni period.

Kako je u prvostepenom postupku utvrđeno da nakon izmena Kolektivnog ugovora iz 2006. godine, topli obrok i regres nisu posebno iskazivani u platnim listama, a zarada tužioca je ostala ista, prvostepeni sud zaključuje da tražene naknade nisu bile uključene u zaradu tužioca, niti su mu iste isplaćene. Visina naknade troškova za ishranu i regres za korišćenje odmora, u periodu od decembra 2017. zaključno sa februarom 2018. godine, utvrđena je ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka, prema parametrima iz prethodnog kolektivnog ugovora, s obzirom da Aneks Kolektivnog ugovora tuženog ne sadrži regulativu koja utvrđuje konkretnu visinu ove naknade. Na ovaj način je nakanada za ishranu u toku rada utvrđena u visini od 117.883,85 dinara, a naknada za regres u visini od 44.022,80 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev i obavezao tuženog da tužiocu plati ovako utvrđene iznose sa pripadajućom kamatom.

Pobijanom drugostepenom odlukom preinačena je prvostepena presuda i tužbeni zahtev odbijen, kao neosnovan, uz zaključak drugostepenog suda da primenom člana 105. stav 3. u vezi člana 118. stav 5. i 6. Zakona o radu, isplata naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora je predviđena samo kao pravo zaposlenog, bez određivanja njegove visine, a u konkretnom slučaju ugovorom o radu i kolektivnim ugovorom nije određena njegova visina, već je opštim aktom samo određeno da se oni uračunavaju u cenu radnog časa, pa u takvoj situaciji zaposleni ne može s upehom potraživati novčanu isplatu po ovim osnovima – jer nema odgovarajućeg opšteg akta, zbog čega je prvostepena odluka preinačena i tužbeni zahtev odbijen.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano revizijom ukazuje da je pobijana drugostepena odluka doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava.

Zakonom o radu predviđeno je pravo zaposlenog na naknadu troškova u vezi sa radom, a Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o radu (“Sl. glasnik RS” br.61/05), koji se primenjuje od 01.01.2006. godine, predviđeno je i pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora (član 118. tačka 5. i 6.), koji moraju biti iskazani u obračunskoj listi za sve zaposlene. Dakle, počev od 01.01.2006. godine zaposlenima je dato pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, a poslodavcima je ostavljena mogućnost da svojim aktima o raspodeli zarade mogu ugovarati manji ili veći iznos regresa i toplog obroka, od onoga koji je predviđen Opštim Kolektivnim ugovorom i Zakonom o radu, ali samo ukoliko je doneta odluka kojom je predviđena visina regresa i toplog obroka.

Odredbom člana 2. Aneksa Kolektivnog ugovora „Železnice Srbije“ AD („Sl. glasnik RS“ br.4/06), izmenjena je odredba člana 57. Kolektivnog ugovora, pa je određeno da zaposleni ima pravo na zaradu koja se sastoji od zarade za obavljeni rad i vreme provedeno na radu, primanja za ishranu u toku rada i primanja za regres za korišćenje godišnjeg odmora, dok je odredbama člana 5. ovog Aneksa, članom 18. stav 2. Aneksa 7. Kolektivnog ugovora od 23.06.2014. godine, kao i članom 57. stav 2. Kolektivnog ugovora „Železnice Srbije“ AD iz 2015. godine („Sl. glasnik RS“ br.4/15), propisano da je u vrednost jednog radnog časa uključena mesečna vrednost za ishranu u toku rada i vrednost 1/12 naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora svedena na jedan radni čas.

Visina troškova na ime regresa za korišćenje godišnjeg odmora i troškova ishrane u toku rada, mora biti određena linearno za sve zaposlene, što znači da ovi troškovi moraju biti isplaćeni svim zaposlenima u istom iznosu, bez obzira na njihovu stručnu spremu, zvanje i radno mesto. Bez određivanja visine naknade u nominalnom iznosu, ona ne bi bila ista za sve zaposlene, već bi bila u direktnoj srazmeri sa koeficijentom radnog mesta, što se ne može prihvatiti i ne bi bilo pravilno. U konkretnom slučaju tuženi u toku postupka nije dostavio sudu akt kojim je određena visina traženih naknada, iz čega se osnovano može zaključiti da isti nije ni donet. Međutim, kako je kolektivnim ugovorom zaposlenima kod tuženog i njegovog pravnog prethodnika, priznato pravo na naknadu troškova ishrane u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, to izostanak konkretizacija ovog prava u pogledu određivanja visine traženih naknada, suprotno stanovištu drugostepenog suda, tuženog ne oslobađa obaveze da im ove naknade i isplati.

Imajući ovo u vidu, kao i da odredbom člana 57. Kolektivnog ugovora („Sl. glasnik RS“ br.4/15, koja je identično regulisana i Aneksom Kolektivnog ugovora „Sl. glasnik RS“ br.4/06), nije izvršena konkretizacija ovog prava u pogledu određivanja visine naknada, jer se kroz određivanje naknade troškova za ishranu i regres u okviru ili kroz vrednost radnog časa, ne može utvrditi u kojim iznosima je zaposlenima priznat, to se ne može prihvatiti ni navod tuženog da su zaposlenima, pa i tužiocu, ovi troškovi isplaćeni kroz isplatu zarade, uračunate kroz vrednost radnog časa.

Imajući u vidu izneto, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je prvostepenom presudom pravilno usvojen tužbeni zahtev, nakon što je, uz pravilnu primenu materijalnog prava, utvrđeno da tužilac ima pravo na naknadu troškova za ishranu i regres, da Kolektivnim ugovorom tuženog, kao ni drugim opštim aktom, u spornom periodu visina ovih naknada nije utvrđena, niti je plaćena zaposlenima, što čini osnovanim tužbeni zahtev kojim tužilac potražuje dosuđene iznose na ime naknade troškove ishrane u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, čija visina je utvrđena pravilnom ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka, prema parametrima iz prethodnog kolektivnog ugovora.

Kako je drugostepeni sud zbog pogrešne primene materijalnog prava odbio tužbeni zahtev, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 416. stav 1. ZPP, preinačio drugostepenu odluku, odbio žalbu tuženog i potvrdio prvostepenu presudu.

Tužilac je uspeo u postupku po reviziji, pa mu na osnovu člana 153. i 154. ZPP pripadaju i opredeljeni troškovi ovog postupka, koji su mu dosuđeni u visini od 21.500,00 dinara, od čega 12.000,00 dinara na ime troškova za sastav revizije od strane advokata, u skladu sa Tarifnim brojem 13. Tarife o nagradama i naknadama za rad advokata („Sl. glasnik RS“, br.121/12), 3.800,00 dinara na ime takse na reviziju i 5.700,00 dinara na ime takse za odluku po reviziji, primenom tarifnog broja 1. tačka 5. i tarifnog broja 2. tačka 11. Zakona o sudskim taksama („Sl. glasnik RS“ br 28/94, ... i 93/12).

Na osnovu iznetog, primenom člana 165. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić