U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Jelene Borovac i Dragane Marinković, članova veća, u parnici tužioca Srpska pravoslavna crkva, Eparhija ..., Srpska pravoslavna crkvena opština ..., koju zastupa Miroslav M. Nikolić, advokat iz ..., protiv tužene Opštine Bačka Palanka, koju zastupa Pravobranilaštvo Opštine Bačka Palanka, radi prestanka uznemiravanja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 3011/19 od 19.11.2019. godine, u sednici veća održanoj 18.11.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana reviziji tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 3011/19 od 19.11.2019. godine.

ODBIJA SE zahtev tužene za naknadu troškova odgovora na reviziju.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Bačkoj Palanci P 527/16 od 05.11.2018. godine, odbijeni su prigovor da je tužba neuredna i osnovni tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da prestane sa neosnovanim uznemiravanjem tužioca kao vlasnika poljoprivrednog zemljišta i to kat. parc. broj ... površine 235651m2 potes ... i kat. parc. broj ... površine 221918m2 potes ..., obe upisane u list nepokretnosti broj ... (prethodno ln. broj ...) KO ... u vanknjižnom vlasništvu tužioca 1/1 i 15391/110100 idealnih delova kat. parc. broj ... površine 831962m2 potes ... upisano u list nepokretnosti broj ... (prethodno ln. broj ...) KO ... u vanknjižnom vlasništvu tužioca (stav. 1-2); a usvojen je eventualni tužbeni zahtev i obavezana je tužena da prestane sa neosnovanim uznemiravanjem tužioca kao vlasnika napred navedenog poljoprivrednog zemljišta preduzimanjem radnji tužene u cilju izdavanja u zakup trećim licima tog zemljišta u vlasništvu tužioca (stav 3-4) i obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 106.735,00 dinara (stav. 5.) a preko dosuđenog do traženog iznosa od 127.791,00 dinar na ime troškova postupka odbijen je zahtev tužioca (stav. 6.).

Dopunskim rešenjem istog suda od 19.11.2018. godine, dopunjena je navedena presuda u delu odluke o troškovima postupka tako što je dosuđeni iznos uvećan za iznos od 112.600,00 dinara na ime sudske takse na tužbu i presudu, pa ukupna obaveza tužene na ime troškova postupka iznosi 219.335,00 dinara dok je preko navedenog do traženog iznosa od 240.391,00 dinar zahtev tužioca odbijen.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 3011/19 od 19.11.2019. godine, usvojena je žalba tužene i prvostepena presuda je preinačena u pobijenom usvajajućem delu kao i dopunsko rešenje istog suda od 19.11.2018. godine, tako što je odbijen eventualni tužbeni zahtev kojim je traženo da se obaveže tužena da prestane sa neosnovanim uznemiravanjem tužioca kao vlasnika poljoprivrednog zemljišta i to kat. parc. broj ... površine 235651m2 potes ... i kat. parc. broj ... površine 221918m2 potes ... obe upisane u list nepokretnosti broj ... (prethodno list nepokretnosti broj ...) KO ... u vanknjižnom vlasništvu tužioca 1/1 i 15391/110100 idealnih delova kat. parc. broj ... površine 831962m2 potes ..., upisano u list nepokretnosti broj ...(prethodno list nepokretnosti broj ...) KO ... u vanknjižnom vlasništvu tužioca, preduzimanjem radnji tužene u cilju izdavanja u zakup trećim licima tog zemljišta u vlasništvu tužioca i odbijen je zahtev tužioca kojim je tražio da mu tužena naknadi troškove parničnog postupka. Obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 116.250,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava i zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Tužena je podnela odgovor na reviziju tužioca zahtevajući naknadu za troškove njenog sastava.

Ispitujući pravilnost pobijene presude u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 ... 55/14 - u daljem tekstu ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Pozivanje revidenta na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 8. ZPP nije osnovano s`obzirom na to da je činjenično stanje ono koje je utvrđeno u prvostepenoj presudi.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, Agencija za restituciju je 01.04.2014. godine, donela delimično rešenje kojim je usvojen zahtev i na ime naknade za imovinu oduzetu odlukom Mesnog narodnog odbora ... od 22.01.1946. godine,utvrđeno je pravo svojine u korist tužioca na poljoprivredenom zemljištu ukupne površine 659799ha između ostalog i na parcelama ... i ... poljoprivredno zemljište u državnoj svojini sa pravom korišćenja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede upisanog u list nepokretnosti broj ... KO ... te na 116300ha od 831962ha ukupne površine parcele ... kao njive prve klase iz lista nepokretnosti broj ... KO ... Na osnovu ovog rešenja koje je postalo pravnosnažno i izvršno 14.04.2014. godine tužilac je upisan kao suvlasnik na parceli ... dok upis na parcelama ... i ... nije sproveden zbog postojanja zabeležbe u korist „...“ AD. Tužilac je preuzeo predmetno zemljište kao i zakupce koji su sa tuženom imali ugovor o zakupu parcela ... i ... i sa njima zaključio novi ugovor a danas se te parcele nalaze u tužiočevoj državini. Parcelom ... na kojoj je tužilac suvlasnik u idealnom delu zbog činjenice da nikada nije izvršeno faktičko razgraničenje među suvlasnicima teško je upravljati. Dopisom od 01.09.2014. godine tužena je od resornog ministarstva obaveštena da uradi sporazumni raskid ugovora o zakupu koji se odnose na predmetno zemljište jer je ono u postupku restitucije dodeljeno tužiocu, što je tužena tada i učinila. Predmetno zemljište se i danas nalazi u godišnjem programu jer se vodi kao javna svojina Republike Srbije sa napomenom o postojanju rešenja o restituciji, ali ga tužena u periodu od 2014. godine do 2018. godine nije izdavala u zakup.

Kod takvog činjeničnog stanja prvostepeni sud je odbio primarni tužbeni zahtev, a usvojio eventualni tužbeni zahtev nalazeći da u konkretnom slučaju postoji neosnovano uznemiravanje tužioca kao vlasnika predmetnog zemljišta.

Drugostepeni sud je zauzeo suprotno pravno stanovište preinačio prvostepenu presudu i odbio kao neosnovan eventualni tužbeni zahtev.

Vrhovni kasacioni sud prihvata pravno stanovište drugostepenog suda.

Neosnovano je revizijsko ukazivanje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 3. stav 2. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa, propisano je da je svako dužan da se uzdržava od povrede prava svojine drugog lica. Ukoliko, međutim, treće lice neosnovano uznemirava vlasnika, on može tužbom zahtevati da to uznemiravanje prestane, prema odredbi člana 42. stav 1. istog zakona. Ukoliko je uznemiravanjem prouzrokovana šteta, vlasnik ima pravo da zahteva i naknadu štete po opštim pravilima o naknadi štete – Zakonu o obligacionim odnosima (član 154, 156, 158. i 185.).

Odredbom člana 42. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa- ZOSO propisano je da ako treće lice neosnovano uznemirava vlasnika ili pretpostavljenog vlasnika na drugi način, a ne oduzimanjem stvari, vlasnik, odnosno pretpostavljeni vlasnik, može tužbom zahtevati da to uznemiravanje prestane. Uznemiravanje prava svojine u smislu ove odredbe postojaće uvek kada se na bilo koji način od strane trećeg lica ometa vlasnik u korišćenju svoje stvari.

U konkretnom slučaju tužena predmetno zemljište u periodu od 2014. godine do 2015. godine nije izdavala u zakup, zbog čega nisu ispunjeni uslovi iz navedenih odredaba zakona da se spreči dalje uznemiravanje tužioca preduzimanjem radnji tužene u cilju izdavanja u zakup trećim licima zemljišta u vlasništvu tužioca.

Bez uticaja su navodi revizije kojima se ukazuje na pogrešnu primenu člana 42. stav. 1. ZOSO, jer iako tužena svake godine usvaja program kojim se planira davanje predmetnog (tužiočevog) zemljišta u zakup trećim licima, takav programski akt tužene ne predstavlja radnju uznemiravanja u smislu navedene zakonske odredbe, jer tužena u navedenom periodu predmetno zemljište nije izdavala u zakup, već je raskinula do tada važeće ugovore o zakupu. Republika Srbija (bez obzira na upis) više nije vlasnik predmetnog zemljišta već je to tužilac, ona ne uznemirava tužioca kao vlasnika da vrši pravnu i svaku drugu vlast na svom zemljištu u punom obimu (što tužilac i čini), a tužiočeva bojazan od moguće reakcije Republike Srbije i tužene Opštine za slučaj da tužilac objavi licitaciju zemljišta po tržišnim uslovima i po oceni ovog suda je hipotetička i nije osnov za utvrđenje postojanja uznemiravanja.

Potvrđena je i odluka o troškovima postupka jer je doneta pravilnom primenom odredbi člana 153. i 154. ZPP.

Zahtev tužene za naknadu troškova odgovora na reviziju je odbijen na osnovu člana 154. stav 1. ZPP jer se ne radi o troškovima nužnim za vođenje ove parnice.

Kako se revizijom ne dovodi u sumnju pravilnost pobijene drugostepene presude, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić