U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Jelene Borovac i Dragane Marinković, članova veća, u parnici tužioca JP „Elektromreža Srbije“ iz Beograda, čiji je punomoćnik od revizije Srđan Ž. Arsić, advokat u ..., protiv tuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Vladimir Beočanin, advokat u ..., radi iseljenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu broj Gž 4879/19 od 21.01.2020. godine, u sednici veća održanoj 23.12.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu broj Gž 4879/19 od 21.01.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Kraljevu broj P 855/18 od 20.11.2018. godine je obavezan tuženi da stan koji se sastoji od jedne kuhinje, dve sobe, kupatila i dve ostave, predsoblja, dve terase i podruma u zgradi broj ... koji je pri ...-.../... ...-..., preda tužiocu ispražnjen od lica i stvari u roku od 15 dana i da u istom roku isplati tužiocu na ime troškova parničnog postupka iznos od 3.800,00 dinara.

Apelacioni sud u Kragujevcu je presudom broj Gž 4879/19 od 21.01.2020.godine preinačio presudu Osnovnog suda u Kraljevu i presudio tako što je odbio tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da stan koji se sastoji od jedne kuhinje, dve sobe, kupatila i dve ostave, predsoblja, dve terase i podruma u zgradi broj ..., koji je pri ...-.../... ... – ..., preda tužiocu ispražnjen od lica i stvari. Obavezan je tužilac da tuženom na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 15.000,0 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude, pa do isplate.

Protiv pravnosnažne presude donete od strane drugostepenog suda tužilac je izjavio blagovremenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je dao odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. i člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11, 55/14, 87/2018, 18/2020), pa je ocenio da je revizija tužioca dozvoljena, ali da nije osnovana.

U postupku pred nižestepenim sudovima nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužiočev otac sada pokojni BB kao nosilac stanarskog prava, zaposlen na poslovima električara je 05.03.1964. godine zaključio ugovor o korišćenju stana broj .../... sa pravnim prethodikom tužioca preduzećem „Elektroistok“ Pogon ... kao sopstvenikom i davaocem stana. U ugovoru je navedeno da je stan izgrađen pre 1956. godine, ukupne stambene površine 41,54 m2 i da je nosilac stanarskog prava obavezan da plaća mesečnu stanarinu u iznosu od 2.490,00 tadašnjih dinara, te da će nosilac stanarskog prava stan koristiti sa članovima svoje porodice, suprugom, sinom (ovde tuženim) i ćerkom. Rešenjem direktora preduzeća „Elektroistok“ Beograd od 13.04.1964. godine je dodeljen na korišćenje jednosoban stan ocu tuženog, BB, kod postrojenja ... ..../...- ..., počev od 01.09.1953. godine po osnovu ugovora o zakupu stambenih prostorija od 01.12.1953. godine, zaključenog između BB i preduzeća „Elektrokombinat“ Kraljevo, tako da se ovim rešenjem ozakonjuje postojeće stanje. Rešenjem direktora preduzeća „Elektroistok“ Beograd od 22.07.1967. godine na stanu površine 47,54 m2 (dat na korišćenje ocu tuženog) su utvrđeni pojedinačni mesečni iznosi stanarine za 1967, 1968. i 1969. godinu i period nakon 01.01.1970. godine i tim rešenjem je stan određen kao namenski (službeni) sa obrazloženjem da je organizacija „Elektroistok“ vlasnik predmetnog stana, da je stan njeno osnovno sredstvo i da služi za stanovanje posade trafostanice. Otac tuženog je uz usmeno odobrenje pravnog prethodnika tužioca dobijeni stan proširio na susedni stan, tako da je dobijena površina stana ukupno iznosila 71,29 m2. Otac tuženog, BB je umro 1999. godine, a majka je umrla 2011. godine, a živeli su neprekidno u ovom stanu sve do njihove smrti. Tužilac je rođen ... godine u ovom stanu i iz njega se nikada nije iseljavao i sada ga koristi sa suprugom i mlađom ćerkom.

Odlukom EPS JP „Elektroistok“ Pogon prenosa ... broj ... od 27.07.1992. godine je određeno koji će od službenih stanova dodeljenih radnicima pogona biti korišćeni kao stanovi za zadovoljavanje stambenih potreba radnika, a koji će se koristiti kao službeni stanovi, prema kojoj odluci se sporni stan površine 71,29 m2, korisnika BB imao i dalje se koristiti kao službeni stan. Otac tuženog BB je vodio vanparnični postupak pred Opštinskim sudom u Kraljevu radi donošenja rešenja koje zamenjuje ugovor o otkupu stana i njegov predlog je odbijen pravnosnažnim rešenjem Opštinskog suda u Kraljevu broj R 80/98 od 18.12.2000. godine.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužioca na osnovu člana 37. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa navodeći da je tužilac dokazao da je nesumnjivi vlasnik spornog stana, a da tuženi suprotno pravilima o teretu dokazivanja iz odredbi člana 231. Zakona o parničnom postupku ZPP nije dokazo postojanje pravnog osnova za dalje korišćenje stana.

Drugostepeni sud je našao da se na konkretnu pravnu situaciju ima primeniti Zakon o stambenim odnosima koji je važio u vreme dodele stana na trajno korišćenje ocu tuženog, a kojim je u članu 19. st. 2. i 3. propisano da davalac stana može da traži iseljenje svih lica koja su ostala u stanu tužbom koja se sudu podnosi u roku od tri meseca od saznanja, a najdocnije tri godine posle smrti nosioca stanarskog prava ili kada je on iz drugih razloga trajno prestao da koristi stan, a da tužilac nije dokazao da je tražio iseljenje tuženog u roku od tri godine, koji je prekluzivni rok. Naveo je da je tužilac zajedno sa pravnim prethodnikom 50 godina živeo i koristio stan prvo u površini od 41,54 metra, a zatim od 71,29 m2, te da tužilac nije dokazao aktivnu legitimaciju za podnošenje tužbe u ovoj parnici dostavljanjem podataka od nadležne službe za katastar nepokretnosti, da je u vreme podnošenja tužbe vlasnik kako stana od 41,54 m2, tako i proširenog stana od 71,29 m2, odnosno dela stana koji je pravni prethodnik tuženog pripojio svom stanu. Iz tog razloga je preinačio prvostepenu presudu i odbio je tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je drugostepeni sud pravilno preinačio prvostepenu presudu odbijajući tužbeni zahtev tužioca, međutim da je pogrešno primenio materijalno pravo ocenivši da se razlozi za odbijanje tužbenog zahteva nalaze u Zakonu o stambenim odnosima koji je važio u vreme smrti nosioca stanarskog prava, sada pokojnog BB (1999. godina) i njegove supruge kao sunosioca stanarskog prava (2011. godine).

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je drugostepeni sud pogrešno ocenio da tužilac nije dokazao svoju aktivnu legitimaciju, jer navodno nije dokazao da je vlasnik predmetnog stana. Nesumnjivo je utvrđeno da je pravni prethodnik tužioca davalac stana na korišćenje. Ova parnica se mora rešiti prema Zakonu o stanovanju, a ne prema Zakonu o osnovama svojinskopravnih odnosa. U konkretom slučaju relevantna činjenica za presuđenje je ta što je ovaj stan dodeljen ocu tuženog još 1953. godine koji ga je od tada i koristio do smrti, a to proizilazi iz rešenja o ozakonjenju postojećeg stanja od 13.04.1964. godine. Iz ugovor o korišćenju stana koji datira od 05.03.1964. godine, proizilazi da je otac tuženog označen kao nosilac stanarskog prava, da je stan (tada površine 41,54 m2) njemu dodeljen na neodređeno vreme sa pravom da ga koristi sa članovima svog domaćinstva, suprugom, sinom ovde tuženim i ćerkom. Sve do 1967. godine stan nije evidentiran, niti se o njemu govorilo kao o namenskom stanu. To je prvi put učinjeno rešenjem 22.07.1967. godine kojim je utvrđen mesečni iznos stanarine i tada se prvi put ovaj stan označava kao namenski (službeni). Tužilac jeste doneo odluku (upravni odbor) 27.07.1992. godine kojom je odredio da se ... stanova i dalje koriste kao službeni i pod redim brojem ... je naveden dvosoban stan (71,29 m2) na kome je kao korisnik označen BB, otac tuženog. Suštinski je tužilac ovom odlukom promenio status predmetnog stana 39 godina nakon njegovog korišćenja od strane oca tuženog i to bez pismenog sporazuma davaoca stana na korišćenje i nosioca stanarskog prava, odnosno zakupca. U konkretnom slučaju, stan je ocu tuženog dodeljen na neodređeno vreme kao nosiocu stanarskog prava. Niti u rešenju o dodeli stana niti u rešenju o ozakonjenju, niti u ugovoru o korišćenju stana iz 1964. godine, nije naznačeno da se radi o službenom stanu i da je njegovo korišćenje vezano za poslove koje je otac tuženog obavljao. Činjenica što je očev predlog za donošenje rešenja koje zamenjuje ugovor o otkupu stana pravnosnažno odbijen od strane Opštinskog suda u Kraljevu je bez značaja za rešenje ove parnice, jer to što je ocenjeno da nema uslova da stan bude otkupljen ne znači automatski da tuženi nema pravo da ga koristi kao zakupac prema Zakonu o stanovanju. U proceni prava tuženog da nastavi sa korišćenjem stana i nakon očeve i majčine smrti, relevantne su i činjenice da je tuženi u ovom stanu rođen, da ga nije nikada napuštao i da ga koristi sa suprugom i mlađom ćerkom dugi niz godina (od 1957. pa do presuđenja). Tuženi ima pravo da nastavi sa korišćenjem stana kao zakupac na osnovu člana 34. stav 1. Zakona o stanovanju („Službeni glasnik RS“ broj 50/92, 76/92, 33/93, 46/94, 47/94, 48/94, 44/95, 49/95,16/97, 46/98, 26/2001, 101/2005, 99/2011).

Iz navedenih razloga revizija tužioca je ocenjena kao neosnovana, pa je odlučeno kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić