.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 2832/2020
13.05.2021. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Danijele Nikolić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., ..., čiji je punomoćnik Nemanja R. Lukić advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, koju zastupa Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi utvrđenja i isplate, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2594/19 od 24.01.2020. godine, u sednici veća održanoj 13.05.2021. godine, doneo je
R E Š E NJ E
UKIDAJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2594/19 od 24.01.2020. godine i presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 2695/18 od 10.04.2019. godine i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje u ukinutom delu.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 2695/18 od 10.04.2019. godine, stavom prvim izreke, dozvoljeno je preinačenje tužbe kao u podnesku tužioca od 29.01.2019. godine. Stavom drugim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno je da je tužilac u radnom odnosu na neodređeno vreme kod tužene počev od 04.02.2010. godine. Stavom trećim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i obavezana je tužena da tužiocu isplati na ime neisplaćenih zarada, za period od juna 2013. godine zaključno sa novembrom 2018. godine, novčane iznose navedene u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti do isplate, kao i doprinose za obavezno socijalno, penzijsko i invalidsko, zdravstveno osiguranje i doprinose za slučaj nezaposlenosti. Stavom četvrtim izreke, obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 255.783,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti odluke pa do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 2594/19 od 24.01.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 2695/18 od 10.04.2019. godine. Stavom drugim izreke, odbijeni su zahtevi tužioca i tužene za naknadu troškova žalbenog postupka kao neosnovani.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljenoj, u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18, 18/20, u daljem tekstu: ZPP) i utvrdio da je revizija tužene osnovana.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu kod tužene počev od februara 2009. godine, na poslovima policajca u PS ..., PU ..., koja je bila izmeštena u ... . Počev od juna meseca 2013. godine tužena je prestala tužiocu da isplaćuje platu. Tužilac je odjavljen sa obaveznog socijalnog osiguranja 31.05.2013. godine od strane tužene, s tim da je tužiocu dana 25.06.2013. godine isplaćena poslednja zarada za mesec maj 2013. godine. Rešenje o zasnivanju radnog odnosa, kao ni rešenje o prestanku radnog odnosa, tužilac nije dobio. Iz prijave i odjave sa obaveznog socijalnog osiguranja proizlazi da u utuženom periodu tužilac nije radio nigde, te tužilac nije bio radnik KPS. Visina neisplaćene zarade tužioca u utuženom periodu, utvrđena je na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka, odnosno utvrđena je zarada koju bi tužilac ostvario u periodu od juna 2013. godine zaključno sa novembrom 2018. godine da je nastavio da radi u ... za Kosovo i Metohiju.
Prema razlozima nižestepenih sudova, tužilac je u radnom odnosu na neodređeno vreme kod tužene počev od 04.02.2010. godine, a pravo na isplatu zarade mu pripada kao pravo po osnovu rada, počev od juna 2013. godine jer tužena na kojoj je bio teret dokazivanja nije dokazala da je tužiocu osnovano prestao radni odnos, odnosno nije dokazala da je donela rešenje o prestanku radnog odnosa tužioca, niti da mu je takvo rešenje dostavila. Nižestepeni sudovi su kao neosnovan odbili prigovor zastarelosti tužiočevog potraživanja, imajući u vidu da je najstarije potraživanje tužioca za jun 2013. godine dospelo 26.07.2013. godine, da isto zastareva 26.07.2016. godine, a da je tužba u ovoj pravnoj stvari podneta 23.05.2016. godine, odnosno u okviru trogodišnjeg roka zastarelosti, propisanog odredbom člana 196. Zakona o radu.
Osnovan je revizijski navod da je pobijana presuda doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava. Imajući u vidu sve okolnosti slučaja, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je zbog pogrešnog pravnog shvatanja nižestepenih sudova izostalo utvrđenje relevantnih činjenica na okolnosti blagovremenosti tužbe radi utvrđenja postojanja radno-pravnog statusa tužioca kao zaposlenog na neodređeno vreme od čega zavisi pravo tužilje na isplatu plate i pravilna primena materijalnog prava o tužbenim zahtevima.
U konkretnom slučaju tužilac je kumulativno postavio tužbene zahteve i to radi utvrđenja postojanja radnog odnosa na neodređeno vreme i naknadu plate po osnovu rada. S tim u vezi, utvrđenje radno-pravnog statusa tužioca kao zaposlenog na neodređeno vreme i eventualna povreda ovog prava tužioca je njegov primarni tužbeni zahtev. Blagovremenost ovakog postavljenog (primarnog) tužbenog zahteva je uslov da sud pristupi utvrđivanju ostalih relevantnih činjenica.
Saglasno revizijskim navodima, nema zakonite odluke o tužbenom zahtevu tužioca bez pravilne primene odredbe člana 195. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br. 24/05), kojom je propisano da protiv rešenja kojim je povređeno pravo zaposlenog ili kad je zaposleni saznao za povredu prava, zaposleni, odnosno predstavnik sindikata čiji je zaposleni član ako ga zaposleni ovlasti, može da pokrene spor pred nadležnim sudom. Rok za pokretanje spora je 90 dana od dana dostavljanja rešenja, odnosno saznanja za povredu prava.
Polazeći od činjeničnog utvrđenja nižestepenih sudova za sada nije moguće pravilno primeniti navedenu zakonsku odredbu, odnosno nema uslova za ocenu blagovremenosti tužbe (u smislu člana 195. Zakona o radu), koju je tužilac podneo 23.05.2016. godine, jer su nižestepeni sudovi propustili da utvrde relevantnu činjenicu, a to je momenat saznanja tužioca da mu je povređeno pravo na sticanje radno-pravnog statusa zaposlenog na neodređeno vreme. Budući da iz tužiočevog iskaza proizlazi da mu je obustavljena isplata plate u maju 2013.godine, bez usmenog ili pismenog obrazloženja, potrebno je raspraviti od kakvog su značaja navedene činjenice na njegov radno-pravni status i momenat kada je tužilac za njih saznao.
Imajući u vidu navedno, Vrhovni kasacioni sud je ukinuo nižestepene presude uz vraćanje predmeta prvostepenom sudu na ponovno suđenje, primenom člana 416. stav 2. ZPP.
U ponovnom postupku prvostepeni sud će, nakon što postupi po navedenim primedbama, moći da oceni blagovremenost tužbe i donese zakonitu odluku o tužbenim zahtevima.
Predsednik veća – sudija
Branislav Bosiljković,s.r.
Za tačnost otpravka
upravitelj pisarnice
Marina Antonić
