U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici tužilaca AA, BB, oboje iz ... i VV iz ..., koje zastupa Srđan Sikimić, advokat iz ..., protiv tuženih GG, DD i ĐĐ, svih iz ..., koje zastupa Tomislav Dikosavić, advokat iz ..., radi duga, po tužbi i protivtužbi, odlučujući o reviziji tuženih izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4360/18 od 25.01.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 15.09.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženih izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4360/18 od 25.01.2019. godine.

ODBIJA SE zahtev tužilaca za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Novom Sadu P 572/2017 od 26.03.2018. godine u stavu prvom izreke odbijen je tužbeni zahtev (u nepresuđenom delu) kojim su tužioci predlagali da im tuženi solidarno isplate na ime više uplaćenog iznosa za izgradnju iznos od 18.967,97 evra u dinarskoj protivvrednosti po najpovoljnijem kursu NBS na dan isplate sa kamatom u visini referentne kamatne stope ECB na glavne operacije za refinansiranje uvećane za 8 procentnih poena i to počev od 17.02.2009. godine pa do isplate kao i da im naknadi troškove postuka sa zakonskom zateznom kamatom od dana presuđenja pa do isplate. Istom presudom u stavu drugom izreke delimično je usvojen primarni protivtužbeni zahtev. Stavom trećim izreke obavezani su tužioci, kao naslednici iza pok. EE da tuženima kao naslednicima iza pok. ŽŽ solidarno isplate na osnovu izvedenih radova na poslovno stambenom objektu u ... u ulici ... ... i to na ime dela novčanog potraživanja iznos od 14.429.208,51 dinar sa zakonskom zateznom kamatom počev od 08.09.2010. godine pa do isplate. Stavom četvrtim izreke obavezani su tužioci da tuženima solidarno naknade troškove postupka u iznosu od 2.794.443,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do isplate. Stavom petim izreke sa viškom primarnog protivtužbenog zahteva tuženi-protivtužioci su odbijeni i to u delu koji se odnosi na isplatu na ime dela novčanog potraživanja po osnovu predmetnih radova preko dosuđenog iznosa glavnice od 14.429.208,51 dinara pa do traženog iznosa od 14.472.661,89 dinara, kao i sa viškom zakonske zatezne kamate dosuđene na navedeni iznos od 14.429.208,51 dinara za period od 21.12.2008. godine do 08.09.2010. godine, kao i sa delom primarnog protivtužbenog zahteva koji se odnosi na isplatu na ime protivvrednosti 102,23 m2 stambenog prostora u iznosu od 12.779.135,59 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 21.12.2008. godine pa do isplate, kao i sa viškom zakonske zatezne kamate potraživane na troškove postupka i to preko dosuđene od dana izvršnosti presude do isplate pa do tražene od dana donošenja presude do isplate. Stavom šestim izreke odbijen je eventualni protivtužbeni zahteva u delu kojim su tuženi tražili da se obavežu tužioci da im solidarno isplate na osnovu izvedenih radova na poslovno stambenom objektu u ... u ulici ... ..., na ime protivvrednosti 102,23 m2 stambenog prostora iznos od 140.566,25 evra sve sa pripadajućom kamatom počev od 21.12.2008. godine pa do 25.12.2012. godine po stopi referentne kamatne stope ECB a od 25.12.2012. godine u visini osnovne (referentne) kamatne stope ECB na glavne operacije za refinansiranje uvećane za 8 procentnih poena, pa sve do konačne isplate a sve u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu NBS na dan isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4360/18 od 25.01.2019. godine u stavu prvom izreke potvrđena je navedena prvostepena presuda u pobijanom odbijajućem delu po protivtužbi iz stava 5. izreke, kojim je odbijen deo primarnog protivtužbenog zahteva koji se odnosi na isplatu na ime protivvrednosti 102,23 m2 stambenog prostora u iznosu od 12.779.135,59 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 21.12.2008. godine kao i u odbijajućem delu po protivtužbi iz stava 6. izreke, kojim je u celosti odbijen eventualni protivtužbeni zahtev. Istom presudom u stavu drugom izreke žalba tužilaca je delimično usvojena i preinačena navedena prvostepena presuda: 1. u pobijanom odbijajućem delu po tužbi iz stava prvog izreke presude na taj način što se usvaja tužbeni zahtev i obavezuju tuženi da tužiocima solidarno na ime više uplaćenog iznosa za izgradnju isplate iznos od 18.967,97 evra u dinarskoj protivvrednosti po najpovoljnijem kursu NBS na dan isplate, sa kamatom u visini referentne kamatne stope ECB na glavne operacije za refinansiranje počev od 17.02.2009. godine pa do 24.12.2012. godine a počev od 25.12.2012. godine pa do konačne isplate sa kamatom u visini referentne kamatne stope ECB na glavne operacije za refinansiranje uvećane za 8 procentnih poena. 2. U pobijanom usvajajućem delu po protivtužbi iz stava 2. i 3. izreke tako što se odbija protivtužbeni zahtev kojim su tuženi tražili da sud tužioce solidarno obaveže na isplatu tuženima na osnovu izvedenih radova na poslovno stambenom objektu u ulici ... ... u ... u iznosu od 14.429.208,51 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 08.09.2010. godine pa do isplate. 3.U delu odluke o troškovima spora iz stava prvog i četvrtog izreke presude tako što se obavezuju tuženi da tužiocima naknade solidarno troškove parničnog postupka u iznosu od 963.077,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Stavom trećim izreke potvrđena je prvostepena presuda u preostalom pobijanom odbijajućem delu po tužbi iz stava prvog izreke kojim je odbijen tužbeni zahtev za dosuđenje kamate na iznos od 18.967,97 evra za period od 17.02.2009. godine do 24.12.2012. godine i u pobijanom odbijajućem delu odluke o dosuđenju zakonske zatezne kamate na dosuđeni iznos troškova spora. Stavom četvrtim izreke odbijen je zahtev tuženih za dosuđenje troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu blagovremeno su izjavili reviziju tuženi zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužioci su podneli odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11..55/14) koji se u ovoj parnici primenjuje na osnovu člana 506. stav 2. istog zakona i nalazi da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju Vrhovni kasacioni sud u postupku po reviziji vodi računa po službenoj dužnosti. Nema ni drugih povreda postupka ukazanih revizijom koje bi uticale na pravilnost i zakonitost pobijane odluke.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužioci su zakonski naslednici prvobitne tužilje EE, preminule tokom ove parnice 16.04.2014. godine a tuženi su zakonski naslednici prvobitnog tuženog ŽŽ, preminulog tokom parnice 20.02.2017. godine. Pravni prethodnici stranaka su 21.06.2007. godine zaključili ugovor o građenju i to EE kao vlasnik parcele ... KO ... sa objektima i investitor i ŽŽ vlasnik SZR „ZZ“ kao izvođač, radi izgradnje stambeno poslovnog objekta u ulici ... ... ... prema tehničkoj dokumentaciji investitora, ponudi br. 1 od 29.03.2007. godine, propisima i standardima. Članom 2. ugovorne strane su utvrdile izvođačku cenu gradnje objekta na iznos od 305,73 evra /m2 neto prodajne površine stambenog prostora, lokala i garaža u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu NBS na dan sklapanja ugovora bez PDV-a. Ukupna cena ugovorenih radova iznosila je 371.584,24 evra sa PDV odnosno 30.284.115,56 dinara s tim da će se ukupna cena gradnje utvrditi merenjem stvarno izvedenih neto površina i množenjem sa ugovorenom cenom gradnje po 1m2. Ugovoreno je plaćanje izvođaču po ispostavljenim i overenim mesečnim situacijama od strane nadzornog organa i 50% kompenzacijom preko kvadrata izgrađenog objekta po tržišnoj ceni na tom lokalitetu. Nakon obustave radova 16.05.2008. godine, usled gradnje suprotno odobrenju od 30.03.2007. godine i glavnom projektu, rešenjem nadležnog organa od 10.06.2008. godine investitoru je izdato novo odobrenje za izgradnju objekta koji sadrži 14 stambenih jedinica, 4 poslovna prostora i 4 garaže. Pošto radovi nisu dovršeni u roku investitor je pismeno raskinuo ugovor 27.11.2008. godine nakon čega je izvođač 03.12.2008. godine zaključao gradilište i zabranio pristup, zatim su usledili pregovori nakon čega je tužilac BB decembra 2008. godine sa privatnim obezbeđenjem ušao u gradilište, zamenio brave i angažovao veštaka radi obezbeđenja dokaza. Sporni višestambeni objekat je izgrađen i useljen. Nakon više pregleda zgrada od strane nadležnih organa i otklanjanja nedostataka na kotlarnici tehnički prijem je izvršen 26.11.2010. godine i upotrebna dozvola izdata 22.03.2011. godine. SZR „ZZ“ je u periodu od 02.07.2007. godine do 21.12.2008. godine izvodila radove na izgradnji spornog objekta, koji je na dan 21.12.2008. godine imao stepen izgrađenosti od 99,42%. Vrednost izvedenih radova ukupno izgrađene korisne površine od 1.041,15 m2, sa uvećanjem od 11,15 m2 na ime više izgrađenih površina po nalogu investitora, prema ugovorenoj jediničnoj ceni iznosi 375.606,74 evra. Investitor je izvršio isplatu izvođaču, pravnom prethodniku tuženih u novcu u iznosu od 307.043,42 evra i predao stambeni prostor u novogradnji u površini od 116,35 m2 (98.897,50 evra) što ukupno iznosi 405.940,92 evra.

U prethodnom toku ove parnice presudom P 343/15 od 29.06.2016. godine prvostepeni sud je delimično usvojio tužbeni zahtev i obavezao tužene da tužiocima isplate na ime više uplaćenog iznosa za izgradnju iznos od 18.967,97 evra u dinarskoj protivvrednosti sa kamatom od 17.02.2009. godine do isplate a odbio tužbeni zahtev preko navedenog do traženog od 76.500 evra sa kamatom kao i u delu zahteva za kamatu na dosuđeni iznos glavnice. Istom presudom odbijen je tužbeni zahtev za utvrđenje da je ugovor o građenju zaključen 21.06.2007. godine raskinut, za isplatu naknade štete zbog neizvedenih radova u iznosu od 40.000 evra u dinarskoj protivvrednosti sa kamatom i za naknadu štete zbog plaćenih penala. Odbijen je protivtužbeni zahtev za isplatu na osnovu izvedenih radova na spornom objektu u iznosu od 14.472.661,89 dinara i na ime protivvrednosti 102,23 m2 stambenog prostora 12.779.135,59 dinara sa kamatom kao i eventualni tužbeni zahtev za isplatu 151.645,76 evra i na ime protivvrednosti stambenog prostora 140.566,25 evra sa kamatom. Rešenjem Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 3556/16 od 14.02.2017. godine ukinuta je navedena presuda u usvajajućem delu odluke o tužbenom zahtevu, odluka o protivtužbenom zahtevu i odluka o troškovima postupka i u navedenom delu predmet je vraćen na ponovno suđenje.

Odlučujući u granicama nepresuđenog potraživanja pravilno je pobijanom presudom primenjeno materijalno pravo i to odredbe člana 630. i 635. Zakona o obligacionim odnosima delimičnim preinačenjem prvostepene presude i usvajanjem tužbenog i odbijanjem protivtužbenog zahteva. Pravilno je presuđeno zasnivanjem odluke na utvrđenim ukupno izvedenim radovima pravnog prethodnika tuženih obračunom po ugovorenoj ceni prema sprovedenom veštačenju a ne po vrednosti prema građevinskim normama, jer je ugovor o građenju od 21.06.2007. godine izvršen u pretežnom delu, nije izmenjen aneksima i tužbeni zahtev za raskid navedenog ugovora je odbijen pravnosnažnom sudskom odlukom u ranijem toku ovog postupka. Postojanje punovažnog ugovora o građenju podrazumeva da se sporna međusobna potraživanja ugovornih strana rasprave prema saglasnoj volji ugovarača koja proizlazi iz sadržine zaključenog ugovora. Tuženi nisu dokazali zakonske uslove za izmenu cene radova. Takođe, tuženi nisu dokazali da je njihov pravni prethodnik izveo i ako jeste koje nenaplaćene naknadne radove po nalogu investitora mimo projekta. Revizijom se neosnovano ističe pogrešna primena pravila o teretu dokazivanja i ukazuje da je prvostepeni sud odbio predlog tuženih za novo kontrolno građevinsko veštačenje. Naime, tuženi jeste predlagao novo građevinsko veštačenje na ročištu 16.09.2013. godine ali sa drugih razloga. U nastavku postupka tuženi su prihvatili nalaz i mišljenje veštaka Miroslava Tomina i predlagali su dopunsko veštačenje preko veštaka ekonomsko finansijske struke na bazi činjenica utvrđenih prethodnim građevinskim veštačenjem, a podneskom od 07.06.2016. godine izričito su se izjasnili da su svi dokazi izvedeni i u ponovljenom postupku, nisu imali predloga za izvođenje novih dokaza. Stoga je suprotno navodima revizije pravilno pobijanom odlukom tužiocima dosuđena naknada na ime više isplaćenog iznosa za izvedene radove i potraživanje tuženih odbijeno, jer nema duga na strani investitora za izvedene radove pravnog prethodnika tuženih.

Odbijen je zahtev tužilaca za naknadu troškova odgovora na reviziju primenom člana 154. Zakona o parničnom postupku, jer se prema okolnostima slučaja ne radi o potrebnim troškovima parnice.

Kako se ni ostalim revizijskim navodima ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane odluke odlučeno je kao u izreci presude na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić