Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4690/19 od 30.01.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Višeg suda u Novom Sadu P 170/19 od 15.10.2019. godine u pobijanom usvajajućem delu. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova žalbenog postupka. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužilaca za naknadu troškova odgovora na žalbu.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju iz svih zakonom dozvoljenih razloga.

Tužioci su podneli odgovor na reviziju.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tuženog nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Tuženi ne navodi nijednu drugu bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz stava 2. navedenog člana koja je zakonom (član 407. stav 1. tačka 2. ZPP) predviđena kao razlog za ovaj vanredni pravni lek, a navodima o protivrečnosti izreke i obrazloženja ukazuje se na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP koja nije zakonski razlog za reviziju. Revizija tuženog ne sadrži ni navode o bitnim povredama odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, učinjenim u postupku pred drugostepenim sudom.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u katastru nepokretnosti bili upisani kao suvlasnici parcele .../... površine 51 ar 88 m2. Navedena parcela nastala je tokom 1994. godine, nakon spajanja parcla ... i ... KO ... u jednu parcelu i njene deobe na više parcela, i ista je služila kao put kojim su vlasnici okolnih parcela kupljenih od tužilaca dolazili do svog zemljišta i izgrađenih kuća. Planom Generalne regulacije naseljenog mesta Veternik („Službeni list Grada Novog Sada“, broj 27/15) označena parcela predviđena je kao zemljište namenjeno za javnu saobraćajnu površinu - regulaciju Veterničke rampe 15, a sada je to asfaltirana ulica ... u naselju ... koju koristi neograničeni broj lica i koja je delimčno infrastrukturno opremljena. Naknadno izvršenom parcelacijom, katastarska pracela .../... KO ... podeljena je na katastarsku parcelu .../... površine 51 ar 53 m2 i katastarsku parcelu .../... površine 35 m2, obe u susvojini tužilaca, koje su celom površinom u sastavu označene ulice. Tržišna vrednost katastarskih parcela .../... i .../... obe KO ... - građevinskog zemljišta, iznosi 67.065.276,00 dinara.

Na tako utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su u ovom sporu pravilno primenili materijalno pravo.

Pravo na imovinu i mirno uživanje imovine zagarantovano je članom 1. Protokola 1. uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda koja je, u smislu člana 194. stav 4. Ustava Republike Srbije, deo pravnog poretka Republike Srbije. Tim članom je propisano da svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine i da niko ne može biti lišen svoje imovine, osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava.  Pravo na imovinu štiti i član 58. Ustava Republike Srbije kojim je, pored ostalog, predviđeno da pravo svojine može biti oduzeto ili ograničeno samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona, uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne (stav 2).

Planskim aktom tužene jedinice lokalne samouprave, katastarska parcela .../... (sada katastarske parcele .../... i .../...) KO ... u susvojini tužilaca predviđena je kao javna saobraćajna površina - regulacija Veterničke rampe 15, a sada je to ulica ... u naselju ... . Predmetno zemljište je i privedeno nameni predviđenoj planskim aktom jer se koristi kao ulica - dobro u opštoj upotrebi, u smislu člana 3. stav 5. Zakona o putevima („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 41/18) i član 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 72/11). Privođenjem zemljišta planiranoj nameni, do tada korišćenog kao privatni put za vlasnike objekata na okolnim parcelama, isto je izgubilo svojstvo privatnog dobra i postalo javno dobro (dobro u opštoj upotrebi). Pošto je to učinjeno bez zakonito sprovedenog postupka eksproprijacije, radi se o slučaju tzv. faktičke eksproprijacije, u kojem tužiocima pripada naknada koja ne može biti niža od tržišne. Tužioci ne mogu snositi štetne posledice propusta organa javne vlasti da sprovedu postupak eksproprijacije i tako im omoguće ostvarivanje prava na naknadu kao ranijim vlasnicima te imovine.

S`obzirom da se sporno zemljište koristi kao ulica, isto se u smislu člana 10. tačka 10. Zakona o javnoj svojini nalazi u svojini tužene jedinice lokalne samouprave, koja je zato obveznik isplate naknade za faktički eksproprisanu nepokretnost.

Iz navedenih razloga, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, navodi revizije tuženog o pogrešnoj primeni materijalnog prava nisu osnovani. Revizijom se ponavljaju navodi žalbe koje je drugostepeni sud već cenio, zbog čega ih revizijski sud neće posebno obrazlagati jer se na taj način ne bi postiglo novo tumačenje prava, niti bi se doprinelo ujednačenom tumačenju prava u ovoj vrsti sporova.

Shodno izloženom, na osnovu člana 414. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Troškovi odgovora na reviziju, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nisu bili nužni. Zbog toga je zahtev tužilaca za njihovu naknadu odbijen i primenom člana 165. stav 1. u vezi člana 154. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić