Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 301/2021
29.04.2021. godina
Beograd

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Katarine Manojlović Andrić, predsednika veća, Gordane Džakula, Slađane Nakić Momirović, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužioca AA iz ..., koga zastupa Aleksandra Z. Kalić, advokat iz ..., protiv tuženog „NIS“ a.d. Novi Sad, radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 444/20 od 16.10.2020. godine, u sednici veća održanoj 29.04.2021. godine, doneo je

R E Š E NJ E

DOZVOLJAVA SE odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 444/20 od 16.10.2020. godine u delu koji se odnosi na isplatu duga po osnovu manje isplaćene zarade, kao izuzetno dozvoljenoj.

UKIDAJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 444/20 od 16.10.2020. godine i presuda Osnovnog suda u Pančevu P1 381/2017 od 15.11.2019. godine u delu koji se odnosi na isplatu duga po osnovu manje isplaćene zarade i u tom delu se predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

NE DOZVOLJAVA SE odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 444/20 od 16.10.2020.godine u delu odluke koji se odnosi na isplatu duga po osnovu manje isplaćenih otpremnina.

ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 444/20 od 16.10.2020. godine u delu odluke koji se odnosi na isplatu duga po osnovu manje isplaćenih otpremnina.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Pančevu P1 381/2017 od 15.11.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi nišavost stava 3. rešenja tuženog broj ...-.../...-.../.../... od 14.04.2015. godine, da se obaveže tuženi da tužiocu isplati dug po osnovu manje isplaćene otpremnine za navršenih 27 godina staža kod tuženog u ukupnom iznosu od 1.555.090,90 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 15.04.2015. godine do isplate, kao i da se obaveže tuženi da tužiocu isplati dug po osnovu manje isplaćene zarade za 15% a za period od 15.04.2012. do 15.04.2015. godine u ukupnom iznosu od 311.745,70 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.04.2015. godine do isplate, te da se obaveže tuženi da tužiocu nadoknadi sve troškove parničnog postupka po važećoj AT i TT sa zakonskom zateznom kamatom. Stavom drugim izreke, obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove postupka u iznosu od 9.400,00 dinara, i stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužioca za oslobađanje od plaćanja sudskih taksi u ovoj pravnoj stvari.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 444/20 od 16.10.2020. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i navedena prvostepena presuda potvrđena.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava pozivajući se na odredbu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio da su u konkretnoj situaciji ispunjeni zakonski uslovi za odlučivanje o reviziji tužioca u delu koji se odnosi na isplatu duga po osnovu manje isplaćene zarade, kao izuzetno dozvoljenoj, propisani odredbom člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US i 55/14), radi ujednačavanja sudske prakse, imajući u vidu stav izražen u rešenjima ovoga suda Rev2 1997/2017 od 22.02.2018. godine i Rev2 1981/2017 od 28.02.2018. godine.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija tužioca osnovana u odnosu na tužbeni zahtev tužioca koji se odnosi na isplatu duga po osnovu manje isplaćene zarade za 15% za period od 15.04.2012. do 15.04.2015. godine.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio zaposlen kod tuženog do 15.04.2015. godine kada mu je prestao radni odnos zbog prestanka potrebe za njegovim radom usled organizacionih promena. Tužiocu je isplaćena otpremnina u ukupnom iznosu od 400 evra za svaku navršenu godinu rada kod poslodavca. Tuženi je u skladu sa članom 75. Kolektivnog ugovora od 17.12.2014. godine, nakon pribavljanja mišljenja i predloga Nacionalne službe za zapošljavanje i mišljenja Jedinstvene sindikalne organizacije tuženog, doneo 23.03.2015. godine Program rešavanja viška zaposlenih, kojim je u cilju sprovođenja promena, promenjen Pravilnik o organizaciji i sistematizaciji poslova kod tuženog 23.11.2012.godine i doneta 551 izmena i dopuna Pravilnika o organizaciji i sistematizaciji poslova kod tuženog dana 02.04.2015. godine kojim se ukidaju sistematizovani poslovi u okviru funkcije za organizaciona pitanja i to Direkcije za upravljanje dokumentima, Služba za ... i Odeljenje za .... kojim su ukinita radna mesta ... i saradnika Službe za ... i kojim je utvrđena isplata otpremnine zaposlenima za čijim je radom prestala potreba u iznosu od 400 evra neto za svaku godinu rada kod tuženog u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan potpisivanja rešenja o otkazu ugovora o radu. Program rešavanja viška zaposlenih usled organizacionih promena u NIS-u a.d. Novi Sad od 23.03.2015. godine, kojim je tuženi ukinuo sistematizovane poslove, a među njima i radno mesto tužioca u Službi za ..., donet je u skladu sa Kolektivnim ugovorom tuženog od 17.12.2014. godine i nakon sprovedene procedure predviđene čl. 153. do 160. Zakona o radu.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je zaključio da je prvostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo, kada je odbio tužbeni zahtev tužioca da se obaveže tuženi da mu isplati dug po osnovu manje isplaćene otpremnine za navršenih 27 godina staža kod tuženog, s obzirom da je tužiocu otpremnina isplaćena prema Kolektivnom ugovoru od 17.12.2014.godine, koji je u vreme kada je tužiocu otkazan Ugovor o radu bio na snazi.Ističe da je prvostepeni sud pravilno ocenio da prilikom odlučivanja o visini otpremnine tužioca nije bilo zakonskih uslova za primenu odredbi čl. 19. i 20. Socijalnog programa od 17.06.2008. godine, a koji je prestao da važi 31.12.2012. godine.

Drugostepeni sud, takođe, nalazi da je prvostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo, kada je odbio tužbeni zahtev tužioca za isplatu razlike između isplaćene zarade i zarade koja bi tužiocu pripadala da je tuženi izvršio jednokratno ili trajno uvećanje zarade tužioca za 15% prema odredbi člana 9. Socijalnog programa. Ovo stoga jer se članom 9. Socijalnog programa tuženi obavezao da odmah nakon preuzimanja „NIS-a“ izvrši jednokratno i trajno povećanje zarada zaposlenih u visini od 15% u odnosu na mesec koji je prethodio preuzimanju NIS-a, uz obavezu da tako utvrđene zarade ubuduće usklađuje sa indeksom troškova života plus realni rast u skladu sa rezultatima poslovanja i rastom bruto društvenog proizvoda u periodu važenja ovog socijalnog programa. Smatra da Socijalni program nema značaj opšteg akta koji se neposredno primenjuje i da se njime ne uređuju prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa, već isti predstavlja akt poslovne politike kojim se utvrđuje sistem mera i aktivnosti pri obezbeđivanju prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba.

Međutim, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, osnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava. Socijalni program koji je zaključen 17.06.2008. godine između Republike Srbije, tuženog, reprezentativnih sindikata kod tuženog i reprezentativnih sindikata na nivou Republike Srbije, je sastavni deo ugovora o prodaji i kupovini akcija „NIS“ AD Novi Sad, što je u skladu sa odredbom člana 41. stav 1. Zakona o privatizaciji („Službeni glasnik RS“ br. 38/01... 123/07 koji je u tom periodu bio na snazi) što je konstatovano i samim ugovorom o prodaji i kupovini akcija „NIS“ AD Novi Sad. Takođe je navedenim ugovorom – tačkom 8.1.1 što je u skladu sa odredbom člana 41-a stav 1. tačka 6. navedenog zakona predviđeno da neizvršavanje odredaba o rešavanju prava zaposlenih, što podrazumeva i prava predviđena članom 9. Socijalnog programa, predstavlja razlog za raskid ugovora o prodaji društva koji je predmet privatizacije. Odredbom člana 41-ž stav 4. Zakona, propisano je da ustupanjem ugovora o prodaji kapitala, odnosno imovine, prijemnik postaje nosilac svih prava i obaveza iz ugovora o prodaji. Imajući ovo u vidu, kao i da ugovor o prodaji zaključen u postupku privatizacije ima obavezujući karakter za ugovorne strane, te da neizvršenje ugovorenih obaveza predstavlja raskidni uslov, da obaveze iz ovog ugovora obavezuju i prijemnika u slučaju ustupanja ugovora o prodaji kapitala, proizlazi da akti koji su zaključeni uz ovaj ugovor čine njegov sastavni deo, i imaju obavezujući karakter za njegove potpisnike. Shodno iznetom i Socijalni program koji čini sastavni deo ugovora o prodaji i kupovini akcija „NIS“ AD Novi Sad, suprotno stanovištu nižestepenih sudova ima obavezujući karakter i kao takav predstavlja opšti akt, što je prihvaćeno i od svih ugovornih strana i konstatovano odredbom člana 6. st. 2. i 3. Socijalnog programa.

U skladu sa iznetim, Vrhovni kasacioni sud nalazi da Socijalni program zaključen 17.06.2008. godine, ima karakter opšteg akta (što su i njegovi potpisnici odredili članom 6. stav 2) i kao takav neposredno se primenjuje, a što je i tuženi prvobitno priznao ispunjavajući ga. Imajući u vidu da je poslodavac u ovako potpisanom aktu predvideo povećanje zarada zaposlenih jednokratno i trajno i da svoju obavezu nije ispunio, tužilac osnovano potražuje isplatu razlike između isplaćene zarade po aneksima ugovora o radu i zarade koja bi mu pripala po zaključenom Socijalnom programu.