U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Katarine Manojlović Andrić, predsednika veća, Gordane Džakula i Marine Milanović, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Aleksandar Olenik, advokat iz ..., protiv tuženog Univerziteta u Beogradu, Filozofskog fakulteta u Beogradu, čiji je punomoćnik Ivan Nikolić, advokat iz ..., radi poništaja rešenja o prestanku radnog odnosa, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3413/19 od 28.10.2020. godine, u sednici veća održanoj 16.06.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3413/19 od 28.10.2020. godine.

ODBIJA SE zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3706/18 od 24.09.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje da se poništi kao nezakonito rešenje tuženog o prestanku radnog odnosa OTKA broj .. od 03.09.2018. godine, kao i da se obaveže tuženi da tužilju vrati na rad. Stavom drugim izreke, obavezana je tužilja da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 21.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3413/19 od 28.10.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena prvostepena presuda. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan zahtev tužilje za naknadu troškova postupka po žalbi.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju iz svih zakonskih razloga.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18) – u daljem tekstu: ZPP i utvrdio da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, Odlukom Senata Univerziteta u Beogradu 02 broj ../2-17 LD od 21.06.2017. godine tužilji je kao redovnom profesoru na Univerzitetu u Beogradu - Filozofski fakultet, produžen radni odnos za tri školske godine, odnosno do ...2020. godine, na osnovu člana 78. stav 2. Zakona o visokom obrazovanju i člana 140. Statuta Filozofskog fakulteta, a na predlog Nastavno-naučnog veća Filozofskog fakulteta. Nakon toga joj je osporenim rešenjem tuženog OTKA broj .. od 03.09.2018. godine, prestao radni odnos zbog navršenja određenih godina života i staža osiguranja i to sa danom ...2018. godine, kada je navršila 66 godina života i 41 godinu staža osiguranja.

Odredbom člana 78. Zakona o visokom obrazovanju ("Službeni glasnik RS", br. 76/05, 100/07 - autentično tumačenje, 97/08, 44/10, 93/12, 89/13, 99/14, 45/15 - autentično tumačenje, 68/15 i 87/16), koji je prestao da važi stupanjem na snagu Zakona o visokom obrazovanju („Službeni glasnik RS“ 88/17), bilo je propisano da nastavniku prestaje radni odnos na kraju školske godine u kojoj je navršio 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja (stav 1); a da nastavniku iz stava 1. ovog člana u zvanju vanrednog ili redovnog profesora, odnosno profesora strukovnih studija može biti produžen radni odnos do tri školske godine, pod uslovima i na način predviđen statutom univerziteta, odnosno druge samostalne visokoškolske ustanove (stav 2).

Odredbom člana 93. Zakona o visokom obrazovanju („Službeni glasnik RS“ broj 88/17), propisano je: da nastavniku prestaje radni odnos na kraju školske godine u kojoj je navršio 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja (stav 1.); da se nastavniku koji je ispunio uslove iz stava 1. ovog člana u zvanju redovnog profesora, ukoliko postoji potreba za nastavkom rada, može produžiti radni odnos ugovorom sa visokoškolskom ustanovom na određeno vreme do dve godine, uz mogućnost dodatnih produženja, a najduže do kraja školske godine u kojoj navršava 70 godina života (stav 2.); da se nastavniku iz stava 1. ovog člana može se produžiti radni odnos ako ima najmanje 20 godina radnog iskustva u visokom obrazovanju i ako je nakon sticanja zvanja redovnog profesora ostvario rezultate u naučnom radu, odnosno u umetničkom stvaralaštvu i u razvoju naučnonastavnog podmlatka na fakultetu koji su potrebni za izbor u zvanje redovnog profesora na osnovu člana 74. st. 10-12. ovog zakona (stav 3.); da bliže kriterijume za zaključenje ugovora o radu nakon 65. godine života donosi Nacionalni savet, a visokoškolska ustanova, odnosno univerzitet može statutom da propiše i dodatne kriterijume (stav 4.); da nastavnik kome je prestao radni odnos zbog odlaska u penziju zadržava zvanje koje je imao u trenutku penzionisanja (stav 5.); da nastavnik iz stava 5. ovog člana može zadržati preuzete obaveze na master akademskim i doktorskim studijama kao mentor ili član komisija u postupku izrade i odbrane završnih radova, odnosno disertacija na tim studijama, najduže još dve školske godine od odlaska u penziju (stav 6.); da na osnovu odluke odgovarajućeg stručnog organa, nastavnik iz stava 5. ovog člana može izvoditi sve oblike nastave na master akademskim i doktorskim studijama i biti član komisija u postupku izrade i odbrane završnih radova, odnosno disertacija na tim studijama, najduže još dve školske godine od odlaska u penziju (stav 7.); da nastavnik kome je prestao radni odnos zbog odlaska u penziju može da bude član komisije za pripremanje predloga za izbor nastavnika i saradnika univerziteta.

Članom 146. istog zakona je propisano da nastavniku iz člana 78. stav 2. Zakona o visokom obrazovanju ("Službeni glasnik RS", br. 76/05, 100/07 - autentično tumačenje, 97/08, 44/10, 93/12, 89/13, 99/14, 45/15 - autentično tumačenje, 68/15 i 87/16) radni odnos prestaje ...2018. godine (stav 1.); a da se izuzetno, nastavniku iz člana 78. stav 2. Zakona o visokom obrazovanju ("Službeni glasnik RS", br. 76/05, 100/07 - autentično tumačenje, 97/08, 44/10, 93/12, 89/13, 99/14, 45/15 - autentično tumačenje, 68/15 i 87/16) može produžiti radni odnos ako ispunjava uslove iz člana 93. ovog zakona, s tim što se rok na koji se može produžiti radni odnos ugovorom sa visokoškolskom ustanovom na određeno vreme do dve godine računa od ..2018. godine (stav 2.).

Prema članu 151. Statuta Univerziteta u Beogradu („Glasnik Univerziteta u Beogradu'', br. 201/2018, 207/2019, 213/2020, 214/2020 i 217/20), odluku o produžetku radnog odnosa redovnog profesora donosi Senat na predlog Nastavno-naučnog veća fakulteta.

Iz cititiranih propisa proizlazi da po navršenju 65 godina života radni odnos nastavniku prestaje po sili zakona, kao i da nastavniku u zvanju redovnog profesora, kome je po navršenju 65 godina života produžen radni odnos do tri školske godine na osnovu člana 78. stav 2. Zakona o visokom obrazovanju ("Službeni glasnik RS", br. 76/05, 100/07 - autentično tumačenje, 97/08, 44/10, 93/12, 89/13, 99/14, 45/15 - autentično tumačenje, 68/15 i 87/16), radni odnos prestaje ...2018. godine, dok produžetak radnog odnosa predstavlja mogućnost koja zavisi od diskrecione ocene i odluke Senata Univerziteta.

Kako Senat Univerziteta nije doneo odluku o produžetku radnog odnosa tužilje nakon ...2018. godine, pravilna je ocena nižestepenih sudova da je pobijano rešenje tuženog doneto pravilnom primenom citiranih propisa, zbog čega je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila njegov poništaj neosnovan.

Imajući u vidu izloženo, Vrhovni kasacioni sud je našao da reviziju treba odbiti kao neosnovanu, pa je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu prvom izreke.

Kako je revizija tužilje odbijena kao neosnovana, odbijen je njen zahtev za naknadu troškova revizijskog postupka, pa je na osnovu čl. 153. i 154. stav 1. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Katarina Manojlović Andrić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić