Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1434/21 od 01.06.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe tužene i tužioca i potvrđena presuda Osnovnog suda u Ivanjici P 114/2019 od 25.02.2021. godine u delu stava prvog izreke kojim je obavezana tužena da na ime naknade stvarne štete na zasadu šljiva isplati tužiocu iznos od 210.010,00 dinara i na ime izgubljene dobiti na zasadu šljiva isplati iznos od 131.250,00 dinara sa kamatom po stopi propisanoj Zakonom o zateznoj kamati počev od 25.02.2021. godine do isplate, kao i u stavu drugom i trećem izreke. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Ivanjici P 114/2019 od 25.02.2021. godine u preostalom delu stava prvog i stavu četvrtom izreke tako što je: obavezana tužena da tužiocu na ime naknade stvarne štete na zasadu malina isplati iznos od 532.000,00 dinara, na ime izgubljene dobiti na zasadu malina isplati iznos od 226.380,00 dinara, na ime stvarne štete na zasadu kupina isplati iznos od 177.555,00 dinara i na ime izgubljene dobiti na zasadu kupina isplati iznos od 48.020,00 dinara, sve sa kamatom po stopi propisanoj Zakonom o zateznoj kamati počev od 25.02.2021. godine do isplate (tačka 1), a odbijen zahtev tužioca u delu u kojem je tražio da se tužena obaveže na isplatu stvarne štete na zasadu malina preko dosuđenog iznosa pa do traženog iznosa od 772.240,00 dinara, izgubljene dobiti na zasadu malina preko dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 323.400,00 dinara, stvarne štete na zasadu kupina preko dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 225.486,00 dinara i izgubljene dobiti na zasadu kupina preko dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 68.600,00 dinara sa kamatom po stopi propisanoj Zakonom o zateznoj kamati počev od 25.02.2021. godine do isplate (tačka 2) i obavezana tužena da na ime troškova parničnog postupka isplati tužiocu iznos od 210.047,00 dinara u roku od 15 dana od prijema presude, a ako to ne učini dužna je platiti zateznu kamatu po stopi predviđenoj Zakonom o zateznoj kamati počev od dana izvršnosti do isplate (tačka 3). Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je, na osnovu člana 404. stav 1. ZPP, blagovremeno izjavio reviziju zbog primene materijalnog prava i radi ujednačavanja sudske prakse (posebna revizija).

Primenom navedene odredbe Vrhovni kasacioni sud je odlučivao o tužiočevoj reviziji u odnosu na deo drugostepene presude kojim je odbijena njegova žalba i prvostepena presuda potvrđena u odbijajućem delu. Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, u konkretnom slučaju ne postoji potreba da se odlučuje o posebnoj reviziji tužioca iz razloga na koji se revident poziva.

Pobijana drugostepene presuda, u pogledu odluke kojom je pravnosnažno odbijen deo tužbenog zahteva, ne odstupa od prakse revizijskog suda u istovetnim činjenično-pravnim sporovima da se šteta na zasadima, nastala elementarnom nepogodom koja je 14.05.2015. godine pogodila teritoriju opštin Ivanjica i nije sprečena dejstvom protivgradne zaštite, umanjuje za 30% zbog činjenice da je uspešnost takve zaštite 70% i za doprinos oštećenog u nastanku štete (član 192. Zakona o obligacionim odnosima) koji se procenjuje u svakom slučaju u zavisnosti od mera koje je oštećeni preduzeo, odnosno propustio da preduzme u cilju zaštite svojih zasada.

Ne postoji potreba odlučivanja o posebnoj reviziji tužioca ni radi ujednačavanja sudske prakse u pogledu odluke o zateznoj kamati.

Sudovi na naknadu nenovčane materijalne štete, određenu u novcu prema cenama u vreme presuđenja, dosuđuju zateznu kamatu od dana donošenja prvostepene presude. To je u skladu sa članom 189. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima kojim je propisano da se visina naknade štete određuje prema cenama u vreme donošenja sudske odluke i načelnom stavu zajedničke sednice Saveznog suda, vrhovnih sudova i Vrhovnog vojnog suda od 29.05.1987. godine. U sudskoj praksi izražen je i stav da se zatezna kamata na novčanu naknadu materijalne štete može dosuditi i od dana veštačenja, ali samo ako od tada pa do zaključenja glavne rasprave nije protekao duži vremenski period.

Drugostepena presuda doneta u ovom sporu ne odstupa od izložene sudske prakse u pogledu odluke o sporednom potraživanju zatezne kamate. Okolnost da je naknada štete određena po cenama na dan njenog nastanka (nalaz veštaka od 17.08.2020. godine) a ne na dan presuđenja, nije od značaja jer tužilac nije dokazao da tako utvrđena visina štete je izmenjena - povećana na dan presuđenja.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 404. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Revizija tužioca, izjavljena protiv drugostepene presude u delu kojim je odbijena njegova žalba, nije dozvoljena ni na osnovu člana 403. stav 3. ZPP jer vrednost predmeta spora pobijanog odbijajućeg dela očigledno ne prelazi imovinski cenzus za dozvoljenost revizije propisan tom odredbom.

S`toga je, na osnovu člana 410. stav 2. tačka 5. i člana 413. ZPP, odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji kojom se drugostepena presuda pobija u preinačujućem - odbijajućem delu, na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. i člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da tužiočeva revizija u tom delu nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac u KO ..., Opština Ivanjica ima zasade maline na površini od 0,35 ha, kupine na površini od 10 ari i 250 stabala šljive na površini od 65 ari. Područje ove opštine je 14.05.2015. godine pogodila elementarna nepogoda - padavina grada. Navedenog dana nije dejstvovala protivgradna zaštita jer u protivgradnim stanicama nije bilo raketa, niti su angažovani izvršioci na poslovima ove zaštite. Očekivani prinos sa ovih zasada u 2015. godini bio je 7000 kg maline, 3500 kg kupine i 15000 kg šljive. Elementarnom nepogodom naneta je šteta na 80% zasada maline, u vrednosti od 1.120.000,00 dinara, 70% zasada kupine u vrednosti od 367.500,00 dinara i 100% zasada šljive u vrednosti od 300.000,00 dinara. Izgubljena dobit tužioca u sledećoj 2016. godini iznosi 462.000,00 na zasadu maline, 98.000,00 dinara na zasadu kupine i 187.500,00 dinara na zasadu šljive. Tužilac zasade nije osigurao niti ih je zaštitio postavljanjem protivgradne mreže. Opština Ivanjica je delimično nadoknadila tužiocu štetu na zasadu maline u iznosu od 16.800,00 dinara i na zasadu kupine u iznosu od 2.520,00 dinara.

Na ovako utvrđeno činjenčino stanje, koje se izjavljenom revizijom ne osporava u smislu člana 407. stav 2. ZPP, drugostepeni sud je pravilno primenio odredbu člana 192. stav 1. ZPP i utvrdio doprinos tužioca u nastanku štete na zasadima maline i kupine od 30%, zbog njegovog propusta da ove zasade zaštiti postavljanjem protivgradne mreže. Zbog toga je utvrđeni iznos stvarne štete i izmakle dobiti na ovim zasadima umanjio za označeni procenat, kao i za procenat od 30% zbog stepena uspešnosti protivgradne zaštite, i sledstveno tome obavezao tuženu na isplatu naknade samo srazmernog dela štete.

O troškovima postupka odlučeno je pravilnom primenom članova 153. i 154. ZPP, prema delimičnom uspehu tužioca u prvostepenom postupku, odnosno njegovom neuspehu u postupku po žalbi.

Shodno izloženom, nalazeći da nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u trećem stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić