U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužena je u svojstvu investitora sa Fondom za kapitalna ulaganja APV, kao finansijerom i SZR „BB“ ..., kao izvođačem radova zaključila dana 17.03.2010. godine ugovor o dogradnji fiskulturne sale kojim je uređena prva faza dogradnje, dok je druga faza regulisana ugovorom koji je zaključen 22.09.2011. godine sa aneksom tog ugovora od 13.11.2012. godine. Vlasnik SZR „BB“ ... (izvođač radova) bio je tužilac, a pravni sledbenik ove zanatske radnje (koja je brisana iz APR-a 10.11.2014. godine) je Privredno društvo „VV“ DOO za građevinarstvo ..., čiji je direktor u toku 2015. godine bio tužilac. Ovo Privredno društvo je u svojstvu deponenta zaključilo sa tuženom kao depozitarom ugovor o novčanom depozitu dana 08.04.2015. godine kojim je konstatovana činjenica o pravnom sledbeništvu izvođača radova i da je deponentu uplaćen avans od 7.852.838,20 dinara po avansnom predračunu od 07.11.2011. godine od strane Fonda za razvoj Republike Srbije, te da je deponent izveo radove u vrednosti 3.659.598,90 dinara, a da je preostao (neobezbeđen bankarskom garancijom) iznos avansne uplate od 4.193.239,30 dinara sa PDV-om. Zato je u cilju održavanja i izvršenja izvođačkog ugovora regulisana uplata depozita kao garancija, sredstvo obezbeđenja preostalog iznosa avansne uplate za izvršenje radova. U vreme zaključenja ugovora o novčanom depozitu Privredno društvo „VV“ je bilo u blokadi iz kog razloga je tužilac kao fizičko lice dana 30.04.2015. godine kod „... banke“ ... uplatio tuženoj kao depozitaru iznos od 4.139.239,30 dinara, pri čemu je kao svrha uplate naznačeno „depozit“. U članu 4. navedenog ugovora o novčanom depozitu predviđeno je da u slučaju da deponent isključivo svojom krivicom ne izvrši u celini ugovorene obaveze iz izvođačkog ugovora, depozitar se ovlašćuje da slobodno raspolaže položenim iznosom na ime depozita (4.139.239,30 dinara), dok u slučaju da deponent u celosti izvrši ugovorene obaveze iz izvođačkog ugovora, depozitar se obavezuje da bez odlaganja vrati deponentu navedeni iznos. Predmet tužbenog zahteva u ovoj parnici je vraćanje uplaćenog novčanog depozita tužiocu.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev i tuženu obavezao da tužiocu isplati predmetni novčani iznos položen na ime depozita na osnovu članova 17. i 262. Zakona o obligacionim odnosima.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, nalazeći da po članu 296. Zakona o obligacionim odnosima (ZOO) obavezu može ispuniti ne samo dužnik nego i treće lice, što je u konkretnom slučaju učinio tužilac kao fizičko lice uplatom novčanog depozita na račun tužene u svrhu održanja i realizacije izvođačkih ugovora, budući da je bio direktor privrednog društva (izvođača radova) koje je sa tuženom zaključilo ugovor o novčanom depozitu. Kako je građevinskim veštačenjem u ovoj parnici utvrđeno da izvođač radova – privredno društvo nije izvelo sve radove na nadogradnji sale koji su mu avansno plaćeni, te da je u vezi realizacije ugovora o izvođenju radova u toku spor, zahtev tužioca za vraćanje novčanog iznosa uplaćenog na ime depozita je neosnovan.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se revizijom tužioca osporava pobijana presuda ukazivanjem da je drugostepeni sud preinačujući prvostepenu presudu utvrdio bitne činjenice ocenom nalaza i mišljenja veštaka, koji nije uzet u obzir od strane prvostepenog suda, pa samim tim nije ni predstavljao činjenično uporište za prvostepeno presuđenje. Naime, prvostepeni sud je odredio izvođenje dokaza građevinskim veštačenjem i poverio ga stalnom sudskom veštaku, koji je dostavio pismeni nalaz 06.06.2019. godine, ali ga prvostepeni sud nije uzeo u obzir prilikom odlučivanja, navodeći da se zadatak veštačenja odnosio na presek stanja izvedenih radova i konačnu rekapitulaciju, što je predmet drugog sudskog postupka. Drugostepeni sud je svoju preinačujuću presudu zasnovao na činjenici utvrđenoj ocenom nalaza i mišljenja veštaka, da izvođač radova – privredno društvo nije izvelo sve radove na nadogradnji sale koji su plaćeni, te da je između privrednih društava u toku spor u vezi realizacije ugovora. Da bi preinačio presudu, drugostepeni sud ne može da izvrši drugačiju ocenu dokaza izvedenih pred prvostepenim sudom. Ako ne prihvati ocenu tih dokaza izvršenu od strane prvostepenog suda i smatra da je zbog toga činjenično stanje pogrešno ili nepotpuno utvrđeno, drugostepenom sudu stoji na raspolaganju mogućnost da sam održi raspravu i ponovi već izvedene dokaze. U ovom slučaju drugostepeni sud to nije učinio, već je sam izvršio ocenu nalaza i mišljenja veštaka i na taj način učinio bitnu povredu iz člana 374. stav 1. ZPP u vezi člana 394. tačka 4. i 383. stav 3. i 4. ZPP (predstavlja revizijski razlog iz člana 407. stav 1. tačka 3. ZPP). Zato je drugostepena presuda morala biti ukinuta, kao i odluka o troškovima postupka koja zavisi od konačnog uspeha stranaka u sporu.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će otkloniti nedostatke na koje je ukazano i doneti pravilnu i zakonitu odluku.

Na osnovu člana 415. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić