U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Danijele Nikolić, članova veća, u parnici tužioca AA iz sela ..., Grad ..., čiji je punomoćnik Novak Roganović advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstva odbrane, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo u Beogradu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3776/21 od 15.07.2021. godine, u sednici veća održanoj 25.11.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3776/21 od 15.07.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 606/21 od 28.04.2021. godine, u prvom stavu izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se tužena obaveže da mu na ime naknade nematerijalne štete za duševne bolove zbog povrede prava ličnosti utvrđene pravnosnažnom presudom Višeg suda u Beogradu P 6280/17 od 07.11.2018. godine, isplati iznos od 70.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 28.04.2021. godine do isplate. U drugom stavu izreke odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova parničnog postupka. U trećem stavu izreke, obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 6.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3776/21 od 15.07.2021. godine, u prvom stavu izreke odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda. U drugom stavu izreke odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv navedene drugostepene presude tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 ... 18/20), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je učestvovao u ratu 1999. godine. Vlada Republike Srbije donela je dana 17.01.2008. godine Zaključak 05. br. 401-161/2008-1, kojim je prihvaćena informacija o potrebi obezbeđenja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu pomoći nerazvijenim opštinama, kao i da se deo sredstava ostvarenih u postupku privatizacije 2007. godine u iznosu od 2.000.000.000,00 dinara prenese u šest mesečnih rata počev od januara 2008. godine na posebne račune nerazvijenih opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje, a da pravo na dobijanje novčane pomoći stiče svaki ratni vojni rezervista iz navedenih opština koji dostavi pravnosnažnu presudu donetu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva pred nadležnim sudovima protiv Republike Srbije, a radi isplate naknade, kao i pismenu izjavu da nema daljih potraživanja po tom osnovu prema Republici Srbiji. Kriterijume za raspodelu novčane pomoći trebalo je da sačini zajednička komisija sastavljena od predstavnika lokalne samouprave i štrajkačkog odbora vojnih rezervista. Po osnovu navedenog Zaključka isplaćeni su ratni rezervisti sa područja naznačenih nerazvijenih opština Topličkog okruga, ali nije izvršena isplata ostalim učesnicima rata. Tužilac je smatrao da je na navedeni način povređeno načelo jednakih prava i obaveza i da je time izvršena diskriminacija na osnovu prebivališta ratnih vojnih rezervista i to na teritoriji svih ostalih opština koje nisu navedene u Zaključku Vlade RS iz 2008. godine, pa i u odnosu na njega. Stoga je podneo tužbu radi utvrđenja diskriminacije, pa je pravnosnažnom presudom Višeg suda u Beogradu P 6280/17 od 07.11.2018. godine utvrđeno da je navedenim zaključkom i u odnosu na njega izvršena diskriminacija po osnovu mesta prebivališta. Tužbu radi naknade nematerijalne štete zbog diskriminacije podneo je 04.12.2020. godine.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo, i to odredbe člana 376. st. 1. i 2. Zakona o obligacionim odnosima, kada su odbili tužbeni zahtev tužioca za naknadu nematerijalne štete po osnovu diskriminacije zbog zastarelosti potraživanja.

Navedenim zakonskim odredbama, propisano je da potraživanje naknade prouzrokovane štete zastareva za tri godine od kada je oštećenik saznao za štetu i lice koje je štetu učinilo, a da u svakom slučaju zastareva za pet godina od kad je šteta nastala.

Imajući u vidu da je šteta nastala donošenjem Zaključka Vlade RS dana 17.01.2008. godine, a da je tužba za naknadu štete podneta sudu 04.12.2020. godine, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je potraživanje tužioca zastarelo jer je protekao subjektivni rok od tri godine od saznanja za štetu i učinioca, kao i objektivni rok od nastale štete odnosno od učinjene diskriminacije, koja je izvršena donošenjem Zaključka Vlade, te su neosnovani navodi revizije da su sudovi pogrešno primenili materijalno pravo kada su zaključili da je osnovan prigovor zastarelosti.

Prema zaključku Vrhovnog kasacionog suda od 14.11.2017. godine, tužba za utvrđenje postojanja diskriminacije ne zastareva, dok potraživanje naknade štete (materijalne i nematerijalne) zastareva u rokovima iz člana 376. Zakona o obligacionim odnosima, a rok zastarelosti zahteva za naknadu štete po osnovu diskriminacije, počinje da teče od momenta donošenja Zaključka Vlade RS od 17.01.2008. godine. Neosnovani su navodi revizije kojima se ističe da se početak roka za podnošenje zahteva za otklanjanje posledica diskriminacije ima računati od dana utvrđenja da je diskriminacija izvršena. Naime, nižestepeni sudovi su pravilno utvrdili da je ranijom odlukom Višeg suda u Beogradu utvrđeno postojanje diskriminacije izvršene Sporazumom od 11.01.2008. godine i Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, nastalim pre stupanja na snagu Zakona o zabrani diskriminacije („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 22/09 - stupio na snagu 07.04.2009. godine), što je pravilno cenjeno na osnovu člana 21. Ustava Republike Srbije i člana 14. Evropske Konvencije o ljudskim pravima, te se shodno navedenom ne mogu računati rokovi od dana utvrđenja da je diskriminacija izvršena, već potraživanje radi naknade štete zastareva u rokovima iz člana 376. Zakona o obligacionim odnosima, a rok zastarelosti zahteva za naknadu štete po osnovu diskriminacije počinje da teče od momenta donošenja Zaključka Vlade RS od 17.01.2008. godine.

Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale navode revizije, koji su već isticani u postupku pred prvostepenim i drugostepenim sudom, a koje su nižestepeni sudovi cenili i za svoju ocenu dali razloge koje u svemu prihvata i ovaj sud.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić