Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 3044/2021
25.05.2022. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Dragane Marinković i Ivane Rađenović, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa punomoćnik Marija Kitarović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Ministarstvo unutrašnjih poslova, koju zastupa Državno pravobranilaštvo Beograd, radi isplate razlike plata, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 195/20 od 16.06.2021. godine, u sednici održanoj 25.05.2022. godine, doneo je
R E Š E NJ E
USVAJA SE revizija tužioca i UKIDA presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 195/20 od 16.06.2021. godine i predmet vraća drugostepenom sudu na ponovno suđenje.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 47/2018 od 15.10.2019. godine, stavom prvim izreke usvojen je tužbeni zahtev tužioca i tužena obavezana da mu na ime naknade materijalne štete zbog manje isplaćenih neto plata za period od 01.06.2013. zaključno sa 31.05.2016. godine isplati iznos od ukupno 3.302.062,24 dinara i to u pojedinačnim novčanim iznosima sa zakonskom zateznom kamatom, sve bliže označeno u tom stavu izreke. Stavom drugim izreke tužena je obavezana da na iznose iz prethodnog stava izreke, u korist tužioca obračuna doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za period od 01.06.2013. zaključno sa 31.05.2016. godine i iste uplati Republičkom fondu za PIO Filijala za Grad Beograd, prema stopi važećoj na dan uplate. Stavom trećim izreke tužena je obavezana da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 442.620,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 195/20 od 16.06.2021. godine, stavom prvim izreke preinačena je prvostepena presuda u stavovima prvom, drugom i trećem izreke, tako što je tužbeni zahtev za isplatu naknade materijalne štete na ime manje isplaćenih neto plata za period od 01.06.2013. do 31.05.2016. godine sa kamatom i doprinosima za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje, kao i zahtev tužioca za naknadu troškova parničnog postupka odbijen kao neosnovan. Stavom drugim izreke tužilac je obavezan da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 36.500,00 dinara. Stavom trećim izreke odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.
Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija tužioca dozvoljena po članu 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11... 55/14), ispitao je pobijanu presudu na osnovu člana 408. tog zakona i utvrdio da je revizija tužioca osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po slubženoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilac je u radnom odnosu kod tužene na radnom mestu šef Odseka za suzbijanje krijumčarenja ... (OSL), Odeljenje za suzbijanje organizovanog opšteg kriminala u Službi za borbu protiv organizovanog kriminala. Tužilac je u Službu za borbu protiv organizovanog kriminala raspoređen 01.04.2006. godine, rešenjem tužene od 20.03.2006. godine, sa radnog mesta: suzbijanje teških krađa i krađa u stanovima u Odeljenju za suzbijanje imovinskih delikata, Uprave kriminalističke policije, Policijske uprave za grad Beograd. Ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke utvrđeno je da u spornom periodu tužiocu nije isplaćena plata u skladu sa Uredbom o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa za suzbijanje organizovanog kriminala, pa je visina neisplaćene razlike utvrđena prema vrednostima dvostruke neto plate sa minulim radom u ukupnom iznosu od 3.302.062,24 dinara.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev, nalazeći da tužiocu pripada utvrđena razlika neisplaćene plate obračunata neposrednom primenom navedene Uredbe, sa pripadajućim doprinosima za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje.
Drugostepeni sud je otvorio raspravu na osnovu člana 383. stav 4. ZPP, ponovio izvedene dokaze koje je ocenio u smislu člana 8. ZPP i utvrdio iznose isplaćenih neto plata koje je tužilac primio nakon prelaska u Službu (za sporni period), kao i da je na prethodnom radnom mestu sa koga je stupio u Službu 01.04.2006. godine, ostvario neto platu za mart 2006. godine u iznosu od 29.627,69 dinara. Dvostruki iznos te plate od 59.255,38 dinara, po stanovištu drugostepenog suda predstavlja merodavnu vrednost dvostrukog iznosa osnovne plate ostvarene pre raspoređivanja na osnovu člana 18. stav 1. i 2. Zakona o organizaciji i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala, korupcije i drugih posebno teških krivičnih dela („Službeni glasnik RS“ broj 42/2002) i člana 2. stav 1. navedene Uredbe („Službeni glasnik RS“ br 14/03 ... 114/14). Dovodeći u odnos ove dve vrednosti zaključio je da iznosi isplaćene plate u Službi (u spornom periodu) premašuju merodavnu vrednost dvostrukog iznosa osnovne plate ostvarene pre raspoređivanja (59.255,38 dinara). Po nalaženju drugostepenog suda u postupku donošenja pobijane prvostepene presude, dvostruki iznos plate utvrđen je prema plati tužioca koju je ostvarivao nakon premeštaja u Službu, što predstavlja pogrešnu primenu navedenog materijalnog prava. Zato je prvostepena presuda preinačena i tužbeni zahtev odbijen.
Po oceni Vrhovnog kasacionog suda osnovano se revizijom tužioca ukazuje da je stanovište drugostepenog suda zasnovano na pogrešnoj primeni materijalnog prava zbog čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.
Prema članu 18. stav 1. Zakona o organizaciji i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala, korupcije i drugih posebno teških krivičnih dela („Službeni glasnik RS“ broj 42/2002... 32/2013), lica koja obavljaju poslove i zadatke u državnim organima posebnim organizacionim jedinicama iz ovog zakona imaju pravo na platu koja ne može biti veća od dvostrukog iznosa plate koju bi ostvarila lica zaposlena na odgovarajućim poslovima i zadacima u Tužilaštvu za organizovani kriminal, Višem sudu u Beogradu, Apelacionom sudu u Beogradu, ministarstvu nadležnom za unutrašnje poslove i Okružnom zatvoru u Beogradu. Plate lica iz stava 1. ovog člana uređuje Vlada (stav 2.). Na osnovu ovlašćenja iz navedene zakonske odredbe Vlada Republike Srbije je Uredbom o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala („Službeni glasnik RS“ broj 14/2003 ... 114/2014) uredila plate ovih lica, tako što je u članu 2. stav 1. odrećeno da se plata lica koja obavljaju poslove u navedenim organizacionim jedinicama državnih organa obračunava i isplaćuje u dvostrukom iznosu plate koju su ostvarivali na poslovima sa kojih su stupili na rad u organizacione jedinice iz člana 1. ove uredbe. Po članu 3. stav 6. Uredbe, dodaci na platu utvrđeni zakonom zaposlenom kome se plata utvrđuje ovom uredbom, obračunavaju se u skladu sa zakonom, drugim propisima i kolektivnim ugovorom.
Polazeći od navedenog, zaposleni koji su pre stupanja na rad u Službu bili radno angažovani u MUP-u imaju pravo na dvostruki iznos plate koju bi ostvarili na poslovima i zadacima u tom ministarstvu, što znači da se dvostruki iznos plate obračunava sa svim uvećanjima plate koju bi to lice ostvarivalo na ranijem radnom mestu, odnosno svako uvećanje osnovne plate na ranijem radnom mestu posledično dovodi do uvećanja dvostrukog iznosa osnovne plate u ovim organizacionim jedinicama, uz organičenje iz navedene zakonske odredbe (član 18. stav 1.).
Shodno tome stanovište drugostepenog suda nije pravilno jer se kao osnov za obračun razlike u čitavom spornom periodu ne može uzeti dvostruka plata koju je tužilac ostvario na prethodnom radnom mestu u martu mesecu 2006. godine, bez uvećanja koje bi kasnije ostvario na tom radnom mestu. Zaključujući da je ukupan iznos neisplaćene razlike utvrđen veštačenjem (3.302.062,24 dinara), odmeren na osnovu vrednosti dvostruke plate koju je tužilac ostvarivao u Službi nakon premeštaja, drugostepeni sud je propustio da utvrdi iznos dvostruke plate sa svim uvećanjima koje bi tužilac ostvario na radnom mestu odakle je prešao u Službu. Ukoliko se veštak ekonomsko-finansijske struke nije bavio tim obračunom, trebalo je da drugostepeni sud na osnovu člana 270. stav 4. ZPP zatraži od veštaka dopunu veštačenja ili izjašnjenje na ročištu u skladu sa određenim predmetom veštačenja. Naime, veštaku je dat zadatak da utvrdi iznos plate koju je tužilac ostvario pre stupanja u Službu, kao i iznose plata koje bi ostvario neposrednom primenom Zakona i Uredbe, posebno imajući u vidu kretanje koeficijenata na prethodnom radnom mestu, te da izrazi razliku u odnosu na isplaćene plate u Službi (rešenje P1 47/18 od 23.07.2018. godine). Radi pravilne primene materijalnog prava, praktično je potrebno utvrditi koliko je tužilac na ime plate primio u Službi i koliku bi platu ostvario na prethodnom radnom mestu sa svim povećanjima (u dvostrukom iznosu) za sporni period i oceniti da li tužiocu pripada tražena razlika prema opredeljenom tužbenom zahtevu. Zato je Vrhovni kasacioni sud ukinuo drugostepenu presudu i predmet vratio istom sudu na ponovno suđenje, kao i odluku o troškovima postupka jer njihova visina zavisi od ukupnog uspeha stranaka u sporu.
Imajući u vidu navedeno, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 416. stav 3. ZPP odlučio kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Zvezdana Lutovac, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić