Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 949/2021 od 16.09.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i prvostepena presuda potvrđena. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11...18/20) i utvrdio da revizija nije osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u radnom odnosu u Opštinskoj upravi Opštine Bela Palanka na neodređeno vreme na poslovima ... . Načelnik Opštinske uprave Opštine Bela Palanka je 21.11.2016. godine doneo Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta kojim je ukinuto radno mesto i poslovi ... . Članom 20. predviđeno je da Pravilnik stupa na snagu danom dobijanja saglasnosti od strane Opštinskog veća opštine Bela Palanka, koja saglasnost je od strane tog organa data u pisanoj formi dana 21.11.2016. godine. Rešenjem načelnika Opštinske uprave Opštine Bela Palanka broj .. od 25.11.2016. godine tužilja je ostala neraspoređena danom konačnosti ovog rešenja. Po žalbi tužilje na to rešenje, Žalbena komisija je odbila žalbu tužilje kao neosnovanu i potvrdila navedeno rešenje načelnika. Rešenjem načelnika Opštinske uprave od 07.12.2016. godine, tužilji je otkazan radni odnos na radnom mestu ..., jer je usled promena u organizaciji stekla status neraspoređenog, a ne može da joj se obezbedi radno mesto u istom ili drugom državnom organu. Po tužiljinoj žalbi na to rešenje, Žalbena komisija opštine Bela Palanka donela je rešenje kojim je odbila žalbu tužilje i potvrdila rešenje načelnika od 07.12.2016. godine.

Polazeći od navedenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da tužena nije dokazala činjenicu da je Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta od 21.11.2016. godine stupio na snagu, te su primenom člana 196. Ustava Republike Srbije osporena rešenja poništena kao nezakonita i obavezana tužena da tužilju vrati na rad.

Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo donoseći pobijanu odluku o tužbenom zahtevu u ovoj pravnoj stvari.

Revizijom tužene osporava se izneto stanovište nižestepenih sudova. Izneti revizijski navodi predstavljaju sopstveno tumačenje prava od strane revidenta koje nema pravno utemeljenje u utvrđenim činjenicama, pa ih Vrhovni kasacioni sud ne prihvata, kao osnovane.

Bez uticaja su revizijski navodi kojima se ukazuje na to da se nižestepenim presudama zalazi u sferu normativne kontrole radi otklanjanja posledice neustavnosti i nezakonitosti. Naime, članom 196. Ustava Republike Srbije propisano je da se zakoni i svi drugi opšti akti objavljuju pre stupanja na snagu (st.1.). Ustav, zakoni i podzakonski opšti akti Republike Srbije objavljuju se u Republičkom službenom glasilu, a statuti, odluke i drugi opšti akti autonomnih pokrajina, objavljuju se u Pokrajinskom službenom glasilu (stav 2.). Statuti i opšti akti jedinice lokalne samouprave, objavljuju se u lokalnim službenim glasilima (stav 3.). Zakoni i drugi opšti akti stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja i mogu da stupe na snagu ranije samo ako za to postoje naročito opravdani razlozi, utvrđeni prilikom njihovog donošenja (stav 4.). Sa tim u vezi, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je osnov za donošenje osporenih rešenja organizaciona promena, koja bi kod tužene nastala objavljivanjem Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta broj .. od 21.11.2016. godine i koja bi se ogledala u ukidanju radnog mesta tužilje i poslova ... . Zakonitost ovih rešenja je uslovljena činjenicom prethodnog objavljivanja i stupanja na snagu pomenutog Pravilnika, kao opšteg akta, a za stupanje na snagu, prethodno je potrebno da su ispunjena dva uslova: prvi uslov podrazumeva objavljivanje opšteg akta preko oglasne table, javnog glasila i sl, odnosno njegovo činjenje dostupnim licima na koje isti treba da se primeni i drugi uslov, koji podrazumeva protek određenog vremena od objavljivanja opšteg akta do trenutka njegovog stupanja na snagu i početka primene, a koji po pravilu iznosi punih 7 dana (opšti akt stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja). Smisao i svrha vremenskog perioda od objavljivanja do stupanja na snagu i početka primene opšteg akta jeste da se lica na koja se taj akt treba primeniti upoznaju sa njegovom sadržinom. Ukoliko opšti akt nije stupio na snagu u smislu napred navedenog tumačenja člana 196. Ustava Republike Srbije, nezakonito će biti i rešenje, kao pojedinačni akt donet na osnovu tog opšteg akta. Dakle, zakonitost rešenja, kao pojedinačnog akta, uslovljena je činjenicom stupanja na snagu opšteg akta na osnovu koga se taj pojedinačni akt donosi. Kako tokom postupka nije dokazano da je napred navedeni Pravilnik stupio na snagu u smislu odredaba člana 196. Ustava Republike Srbije, to su osporena rešenja doneta na osnovu navedenog Pravilnika osnovano poništena od strane nižestepenih sudova, kao nezakonita. Sledom, osnovan je i zahtev tužilje za vraćanje na rad, jer se reintegracija zaposlenog javlja kao posledica poništaja rešenja o prestanku radnog odnosa, u smislu člana 191. stav 1. Zakona o radu.

Neosnovano revident ukazuje u reviziji na to da su poništena rešenja doneta na osnovu člana 64a. stav 2. tačka 6. i člana 65. Zakona o radnim odnosima u državnim organima, budući da je tokom postupka utvrđeno da nisu dokazane promene u organizaciji i sistematizaciji radnih mesta kod tuženog, jer napred navedeni Pravilnik nije ni stupio na snagu. Ukazivanje tuženog na to da je vršena vanredna kontrola po prijavi neraspoređenih radnika, kao i da je zapisnikom o vanrednom inspekcijskom nadzoru sprovedenom u Opštinskoj upravi opštine Bela Palanka od 23.12.2016. godine konstatovano da je postupak sticanja statusa neraspoređenih radnika, odnosno prestanak radnog odnosa zaposlenih u Opštinskoj upravi opštine Bela Palanka sproveden u skladu sa zakonskim propisima, tiču se ukazivanja na pogrešno utvrđeno činjenično stanje i bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku, a koje isticanje nije moguće u revizijskom postupku, pa ovi navodi nisu ni bili od uticaja na drugačiju odluku.

Neosnovano revident ukazuje na nenadležnost suda za raspravljanje o zakonitosti spornih akata, a iz razloga što Pravilnik, koji predstavlja osnov za donošenje istih nije poništen. U smislu člana 22. stav 3. Zakona o uređenju sudova osnovni sud u prvom stepenu sudi u sporovima povodom zasnivanja postojanja i prestanka radnog odnosa, kao i o pravima i obavezama i odgovornostima iz radnog odnosa, naknadi štete koju zaposleni pretrpi na radu ili u vezi sa radom, pa su sledom ovi navodi revidenta neosnovani.

Kako se, dakle, revizijskim navodima ne dovodi u pitanje pravilnost drugostepene odluke, to je primenom člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić