U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dobrile Strajina, predsednika veća, Gordane Komnenić i Dragane Mirosavljević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., SO ..., sa boravištem u ..., čiji je punomoćnik Mirko Tomić, advokat iz ..., protiv tuženih Republike Srbije, Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, čiji je zakonski zastupnik Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu i Opštine Peć, čiji je zakonski zastupnik Opštinsko javno pravobranilaštvo sa sedištem u Goraždevcu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2770/20 od 16.10.2020. godine, u sednici održanoj 06.04.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2770/20 od 16.10.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3330/12 od 21.02.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je, kao neosnovan zahtev tužioca kojim je tražio da se obavežu tužene da tužiocu solidarno isplate na ime manje isplaćenih zarada za period od 13.09.2009. godine do 31.12.2018. godine neto iznos od 3.794.740,70 dinara, sa zateznom kamatom na opredeljene mesečne novčane iznose od dana dospelosti svakog mesečnog iznosa do isplate, kako je to bliže navedeno u ovom stavu izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je, kao neosnovan zahtev tužioca kojim je tražio da se obavežu tužene da na iznose iz stava prvog izreke solidarno izvrše uplatu Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje pripadajućih doprinosa zajedno sa zateznom kamatom od dana dospelosti do konačne isplate i to doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje na teret zaposlenog i doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje na teret poslodavca. Stavom trećim izreke, određeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka. Stavom četvrtim izreke, tužilac je oslobođen plaćanja sudske takse za presudu, dok je predlog tužioca za oslobađanje od plaćanja ostalih troškova postupka odbijen, kao neosnovan.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2770/20 od 16.10.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je, kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda u stavu prvom, drugom i odbijajućem delu stava četvrtog izreke.

Stavom drugim izreke, preinačno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu trećem izreke prvostepene presude, tako što je obavezan tužilac da tuženoj izreke obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove postupka po žalbi u iznosu od 22.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20) i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U reviziji se ukazuje da je drugostepeni sud počinio bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, međutim, zbog navedene bitne povrede odredaba parničnog postupka revizija se ne može izjaviti, s obzirom na to da ista nije propisana kao razlog za izjavljivanje revizje članom 407. stav 1. tačka 1. – 3. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu u Osnovnoj školi „Dušan Mugoša Duć“ u Peći, na poslovima nastavnika ..., gde je radio do 1999. godine, kada je napustio Kosovo i Metohiju. Osnovna škola „Dušan Mugoša Duć“ u Peći, je od septembra 1999. godine prestala sa radom. Tužilac u spornom periodu nije bio radno angažovan, nije preduzimao mere radi regulisanja svog radnopravnog statusa, a zaradu je u tom periodu ostvarivao u skladu sa Zaključkom Vlade Srbije 05 broj: -335/2007-12 od 27.12.2007. godine. Razlika između punog i isplaćenog iznosa zarade za svaki mesec spornog perioda utvrđena je na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka za ekonomsko-finansijsku oblast.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je odbijen zahtev tužioca kojim je tražio da se obavežu tužene da mu isplate razliku između isplaćene zarade u skladu sa Zaključkom Vlade Republike Srbije i zarade koju bi kao nastavnik ... ostvario za puno radno vreme, odnosno pun fond časova za period od 13.09.2009. godine do 31.12.2018. godine, kao i doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje, sa kojih razloga su neosnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Članom 137. stav 1. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Službeni glasnik RS“, br. 72/09), koji se primenjivao u spornom periodu, propisano je da nastavniku, vaspitaču i stručnom saradniku svake školske godine direktor rešenjem utvrđuje status u pogledu rada sa punim ili nepunim radnim vremenom, na osnovu programa obrazovanja i vaspitanja, godišnjeg plana rada i podele časova za izvođenje nastave i drugih oblika neposrednog obrazovno – vaspitnog rada sa učenicima (dopunski, dodatni ili vidualizovani, pripremni rad i druge oblike rada, u skladu sa posebnim zakonom), stavom 2. je propisano da nastavnik, vaspitač i stručni saradnik koji je raspoređen za deo propisane norme svih oblika neposrednog rada sa decom i učenicima, ima status zaposlenog sa nepunim radnim vremenom, dok je stavom 3. propisano da nastavnik, vaspitač i stručni saradnik koji je ostao neraspoređen, ostvaruje prava zaposlenog za čijim je radom prestala potreba, u skladu sa zakonom.

Isplata naknada plata, odnosno zarada koje primaju zaposleni u državnim organima, organima lokalne samouprave, javnim službama i javnim preduzećima, čiji je osnivač Republika, odnosno lokalna samouprava sa teritorije AP Kosovo i Metohija, vrši se na osnovu Zaključka Vlade 05 broj 02-4586/2003 -01 od 17.07.2003. godine, 05. broj 120-1039/2005-002 od 24.02.2005. godine, 05 borj 120-335/2007 od 11.01.2007. godine i 05 broj 120-335/2007-12 od 27.12.2007. godine. Vlada Republike Srbije je donela Zaključak 05 borj 02-4586/2003-001 od 17.07.2003. godine (za koji je Ustavni sud utvrdio da nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom), kojim su obavezana sva ministarstva i posebne organizacije da se pridržavaju preporuka sadržanih u Informaciji, koja je sastavni deo Zaključka, prema kojoj informaciji su zaposleni u državnim organima, pokrajinskim organima, organima lokalne samouprave, javnim preduzećima čiji je osnivač Republika Srbija i zaposleni u javnim preduzećima, čiji je osnivač lokalna samouprava sa područja AP Kosovo i Metohija, zadržali status zaposlenih i ostvaruju pravo na platu, odnosno zaradu ili naknadu plate, odnosno nakanadu zarade. Zaključkom Vlade 05 broj 120-335/2007-12 od 27.12.2007. godine prihvaćena je Informacija o uspostavljenoj i ažuriranoj bazi podataka, odnosno registru korisnika prava sa teritorije AP Kosovo i Metohija, koja je sastavni deo Zaključka. Navedenom Informacijom predviđeno je da se sva ministarstva, posebne organizacije i organizacije obaveznog socijalnog osiguranja pridržavaju datih preporuka i mera, između ostalog, da se zaposlenima koji žive van područja AP Kosovo i Metohija, a ne rade, naknada plate, odnosno privremena naknada isplaćuje u visini od 8.526,00 dinara neto, počev od isplate za decembar 2007. godine.

Kod utvrđenog da je tužilac, kao neraspoređeni prosvetni radnik sa AP Kosovo i Metohija, koji ima boravište u ..., pravo na zaradu u spornom periodu ostavrio u skladu sa navedenim Zaključkom Vlade Republike Srbije od 27.12.2007. godine u iznosu od 8.526,00 dinara mesečno, pa kako Zaključak predstavlja osnov za isplatu zarade tužiocu u spornom periodu, to je pravilan zaključak nižestepenih sudova da je tužena Republika Srbija postupala u skladu sa navedenim aktom Vlade i tužiocu isplaćivala zaradu u utvrđenom iznosu, te da je stoga neosnovan zahtev tužioca. Nižestepeni sudovi su imali u vidu da nije doneto odgovarajuće rešenje o radnopravnom statusu tužioca i stim u vezi pravilno zaključili da je to bez uticaja na drugačiju odluku, odnosno da ni u toj situaciji ne postoji osnov odgovornosti tužene Republike Srbije, jer tužilac u spornom periodu nije podnosio pismeni zahtev za svoje radno angažovanje, na koji način se prećutno saglasio sa stanjem nerada. Pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da tužena Opština Peć nije pasivno legitimisana, s obzirom da ista u spornom periodu nije bila ni u kakvom materjijalno pravnom odnosu sa tužiocem. Stoga su neosnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Neosnovani su navodi revizije kojima se ukazuje da je tužilac doveden u neravnopravan položaj u odnosu na ostale zaposlene u državnim službama, jer su zaposleni, koji su radili u javnim preduzećima imali 100% naknadu i bili su raspoređeni na poslove u Srbiji, a da su jedino prosvetni radnici ostali pod zabranom da se zapošljavaju. Navodi su bez uticaja na drugačiju odluku, s obzirom da je tužilac pravo na zaradu u spornom periodu ostvario u skladu sa navedenim Zaključkom Vlade od 27.12.2007. godine, kao neraspoređeni prosvetni radnik sa AP Kosovo i Metohija, koji ima boravište u ...

Sa navedenih razloga, Vrhovni kasaconi sud je na osnovu člana 414. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić