U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici tužilaca AA i BB, oboje iz ..., koje zastupa punomoćnik Ana Komaromi, advokat iz ..., protiv tuženog Grada Novog Sada, koga zastupa Pravobranilaštvo Grada Novog Sada, radi utvrđenja prava svojine, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2070/21 od 27.10.2021. godine, u sednici veća održanoj dana 24.11.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2070/21 od 27.10.2021. godine.

ODBIJA SE, kao neosnovan, zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postuka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P 9889/17 od 18.05.2021. godine tužbeni zahtev tužilaca kojim je traženo da se utvrdi da su tužioci AA i BB iz ... vlasnici idealnog dela parcele .., upisane u list nepokretnosti .. KO Veternik, u površini od 565 m2, i to svako u jednakim delovima, što ukupno predstavlja idealni deo od 565/2726, a što u prirodi predstavlja deo parcele .. na uglu ulice ... i ... koja je u Urbanističkom projektu parcelacije i preparcelacije broj ../2008 od 02.04.2008. godine izdvojen kao zasebna građevinska parcela prikazana u grafičkom prilogu broj 2, 3, odnosno druga parcela na zapadnoj strani od ulice ..., odnosno prva parcela od ulice ..., što je tuženi Grad Novi Sad dužan priznati i trpeti da se tužiocu upišu u javnim knjigama o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima kao vlasnici na označenoj nepokretnosti u jednakim udelima, te da sud obaveže tuženog da tužiocima nadoknadi troškove ovog parničnog postupka sa zakonskom zateznom kamatom od dana donošenja presude je odbijen, dok su obavezani tužioci da tuženom naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 91.500,00 dinara, sa zakonskom zatzenom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelaciionog suda u Novom Sadu Gž 2070/21 od 27.10.2021. godine žalba tužilaca je usvojena, pa je presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P 9889/17 od 18.05.2021. godine, koja je ispravljena rešenjem istog suda P 9889/17 od 01.06.2021. godine preinačena i tužbeni zahtev usvojen, obavezan je tuženi da tužiocima naknadi troškove parničnog postupka u iznosu do 183.850,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti do isplate, kao i troškove žalbenog postupka u iznosu od 27.000,00 dinara, a naloženo je prvostepenom sudu da u uvodu presude izvrši ispravku datuma zaključenja glavne rasprave, tako što umesto napisanog datuma 16.03.2021. godine treba da piše 18.05.2021. godine.

Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tužioci su podneli odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“ broj 72/11...18/20), pa je utvrdio da revizja tuženog nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a nije došlo do propusta u primeni ili do pogrešne primene koja od odredaba Zakona o parničnom postupku, pa nema ni bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. istog Zakona, na koju se u reviziji posebno ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su od prodavaca, vanknjižnih vlasnika VV, GG i DD, zakonskih naslednika pok. ĐĐ koji je bio upisan kao titular svojinskog prava u posedovnom listu .. sa udelom od 1/1, kupili 565/2814 dela parcele broj .., njiva ukupne površine 2814m2, o čemu su zaključili i sudski overili ugovor o kupoprodaji Ov.br. 18962/96 od 09.08.1996. godine. Prodavci su kupce uveli u posed dela neizgrađenog zemljišta površine od 565m2, tako što su im na terenu pokazali lokaciju i prodati deo njive koji je bio obeležen kočićima. Tuženi su na kupljenom zemljištu sagradili kuću sa garažom površine 65m2 i pomoćni objekat površine 3h3 metra, bez građevinske dozvole i sve vreme su u mirnom posedu svoje nepokretnosti.

Tužilac AA je dana 04.11.2003. godine Gradskoj upravi za sekretarijat i stambene poslove Grada Novog Sada prijavio izgrađeni stambeni objekat u cilju legalizacije, u ulici ... u Novom Sadu na parceli .. KO Veternik. Dopisom Gradske uprave za urbanizam i stambene poslove od 09.05.2007. godine, tužioci su obavešteni da se za njihov izgrađeni objekat može izdati naknadno odobrenje za izgradnju uz podnošenje zahteva i prilaganje neophodne dokumentacije. Međutim, osnovna parcela .. čiji deo su tužioci kupili, nije više postojala u katastarskom operatu, jer su njenom deobom nastale nove parcele broj .. površine 27 ari i 26m2 i .. površine 88m2 sve u KO Veternik. Urbanističkim projektom parcelacije i preparcelacije broj ../2008 od 02.04.2008. godine, koji je izrađen od strane JP Urbanizam, Zavod za urbanizam Novi Sad, a od parcele broj .. KO Veternik izdvojen je deo površine od 565m2, od kog treba formirati jednu potpunu građevinsku parcelu, a ostatak parcele će se kasnije definisati. Ovaj projekat parcelacije i preparcelacije je potvrđen od strane Uprave za urbanizam i stambene poslove Grada Novog Sada dopisom broj 5V-35- 479/08 od dana 27.05.2008. godine.

U listu nepokretnosti broj .. KO Veternik, parcela broj .. je upisana kao javna svojina Grada Novog Sada, na kojoj je evidentirana porodična stambena zgrada koju su izgradili tužioci bez odobrenja za izgradnju. Tužioci ne mogu da dobiju naknadno odobrenje za izgradnju svoje stambene zgrade jer je na osnovu člana 100. Zakona o planiranju i izgradnji izvršena konverzija i upis prava svojine u korist Grada Novog Sada na navedenoj parceli.

Imajući u vidu ovako utvrđeno činjenično stanje, prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev sa obrazloženjem da tužioci, na kojima je teret dokazivanja, nisu dostavili dokaze na okolnost upisa prava svojine njihovih pravnih prethodnika, odnosno po kom osnovu i da li su isti bili upisani kao vlasnici sporne nepokretnosti, zbog čega nema osnova za utvrđenje da su tužioci vlasnici sporne parcele. Nasuprot tome, utvrđeno je da je predmeta parcela u listu nepokretnosti broj .. KO Veternik upisana kao javna svojina tuženog Grada Novog Sada.

Odlučujući o žalbi tužilaca drugostepeni sud je ocenio da je njihova žalba osnovana i da su tužioci postali vlasnici sporne parcele na osnovu održaja, u smislu člana 28. i člana 72. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa. Prema stanovištu drugostepenog suda teret dokazivanja nesavesnosti državine je na tuženoj odnosno, stranka koja osporava zakonsku pretpostavku savesnosti državine snosi teret dokazivanja suprotne činjenice. Tuženi u toku parnice nije sporio zakonsku pretpostaku iz člana 72. stav 3. Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa, a postupanje upravnog organa tuženog Grada potpuno podržava aktivnost tužilaca u ozakonjenju stambenog objekta izgrađenog na tačno utvrđenom delu parcele .. u površini od 565m2 u skladu sa izgrađenim Urbanističkim projektom parcelacije i preparcelacije od 02.04.2008. godine. Tužioci faktički i savesno koriste deo parcele .. u površini od 565 m2 na uglu ulice ... i ..., koji deo je za potrebe legalizacije izgrađenog stambenog objekta na ovom zemljištu izdvojen kao zasebna građevinska parcela u Urbanističkom objektu parcelacije i preparcelacije, a tuženi nije dokazao suprotno.

Pravilno je drugostepeni sud, na utvrđeno činjenično stanje, primenio materijalno pravo donoseći pobijanu odluku, za koju je dao jasne i dovoljne razloge, koje u svemu prihvata i Vrhovni kasacioni sud.

Neosnovano se u reviziji ukazuje da tužioci ne mogu da steknu svojinu održajem na gradskom građevinskom zemljištu, te da nisu ispunjeni uslovi iz člana 28. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa za sticanje prava svojine održajem protekom 20 godina.

Iz izvedenih dokaza u toku prvostepenog postupka, s obzirom na sled upisa, proizlazi da je 1967. godine pravni prethodnik prodavaca od kojih su tužioci kupili spornu parcelu, kupio ovu parcelu na osnovu overenog kupoprodajnog ugovora pred Opštinskim sudom u Novom Sadu površine 1ha 72a i 63m2 te da je tada sporna parcela bila poljoprivredno zemljište – oranica. ĐĐ (pravni predhodnik tužiočevih prodavaca) se upisao u posedovnom listu na ovoj nepokretnosti u udelu 1/1, ali u rešenju o upisu nije precizirano da li je upisano pravo vlasništva ili pravo korišćenja. Potom su, rešenjem o nasleđivanju, za naslednike i za pok. ĐĐ (rešenje iz 1992. godine) za naslednike između ostalih oglašeni i VV, GG i DD, a oni su izvršili deobu suvlasništva 1996. godine i potom tužiocima prodali spornu parcelu, odnosno 565/28 14 delova parcele .. KO Veternik. I prilikom upisa pravnog prethodnika ĐĐ u RGZ SKN Novi Sad nije precizirano da li je upisano pravo vlasništva ili pravo korišćenja, kao što nije učinjeno ni prilikom upisa tužilaca u posedovnom listu .., na predmetnoj nepokretnosti.

Član 30. Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa propisano je da vreme potrebno za održaj počinje teći onog dana kada je držalac stupio u državinu stvari, a završava se istekom poslednjeg dana vremena potrebnog za održaj. U vreme potrebno za održaj uračunava se i vreme za koje su prethodnici sadašnjeg držaoca držali stvar kao savesni i zakoniti držaoci, odnosno kao savesni držaoci. Iz utvrđenog sleda upisa na kp.br. .. KO Veternik proizlazi da je pravni prethodnik tužilaca, ĐĐ, kupio parcelu .. kao poljoprivredno zemljište – oranicu i od tada bio u mirnoj i savesnoj državini sporne parcele sve do svoje smrti 1991. godine, a potom su njegovi naslednici nastavili državinu, kao savesni držaoci i 1996. godine deo parcele od 565 m2 prodali tužiocima koji su ušli u državinu te parcele i na njoj sazidali stambeni i pomoćni objekat. S obzirom na ove činjenice, ispunjeni su uslovi iz člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa za sticanje svojine održajem, jer su tužioci preko svojih prethodnika u savesnoj državini spornog zemljišta duže od 20 godina, pri čemu u toku postupka nije utvrđeno kada je sporna parcela postala gradsko građevinsko zemljište, a teret dokazivanja te činjenice je bio na tuženom. Zato je pravilno drugostepeni sud preinačio prvostepenu presudu i usvojio tužbeni zahtev tako što je utvrdio da su tužioci postali vlasnici sporne parcele.

Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale navode izjavljene revizije kojima se ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane presude, zbog čega ti navodi nisu posebno obrazloženi.

Tuženi nije uspeo u postupku po reviziji, pa nema pravo na troškove tog postupka koje je tražio i opredelio u reviziji, u smislu člana 153. i 154. Zakona o parničnom postupku.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u izreci presude, na osnovu člana 414. stav 1. i člana 165. Zakona o paričnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić