Od strane drugostepenog suda nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – u delu kojim je potvrđena prvostepena presuda u stavu prvom izreke i delu stava drugog izreke kojim je obavezan tuženi da tužilju vrati na rad u roku od osam dana od dana prijema presude i u stavu trećem izreke, a na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Drugostepena presuda nije zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju se paušalno ukazuje revizijom tuženog. Revizija ne može da se izjavi zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, prema odredbi člana 407. stav 1. tačka 1, 2. i 3. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila kod tuženog u radnom odnosu na određeno vreme u periodu od 26.08.2016. godine do 30.09.2020. godine, najpre po ugovoru o radu od 26.08.2016. godine kojim je zasnovala radni odnos do 30.09.2016.godine za obavljanje poslova ... kao MK radnik sa prvim stepenom stručne spreme. Od prvog zaključenja ugovora o radu, tužilji je aneksima ugovora produžavano trajanje radnog odnosa na određeno vreme, za obavljanje istih poslova, a počev od 01.05.2018. godine tužilji je ugovor o radu produžavan zbog potrebe realizacije projekta po ugovoru br. .., i drugim ugovorima koji su taksativno navedeni. Rešenjem tuženog ... od 25.09.2020. godine utvrđeno je da tužilji prestaje radni odnos 30.09.2020. godine, do kada je poslednjim aneksom bilo predviđeno trajanje radnog odnosa. U aneksima ugovora o radu u kojima se pominju projekti, nije navedeno vreme trajanja projekta, niti da radni odnos može trajati najduže do završetka projekta, već je radni odnos samo produžavan na periode od po nekoliko meseci, najčešće 2 meseca.

Nižestepeni sudovi su stanovišta da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi za preobražaj radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme. Nižestepeni sudovi nalaze da nije postojao osnov zasnivanja radnog odnosa na određeno vreme, u skladu sa odredbom člana 33. stav 1. tačka 7. Zakona o radu, pa je u smislu odredbe člana 37. stav 6. Zakona o radu nastupila fikcija da je radni odnos zasnovan na neodređeno vreme. Tuženi tokom postupka nije dostavio ugovore o realizaciji projekata na koje se sve vreme pozivao, a kao razlog sudovi nisu uvažili pozivanje na poslovnu tajnu. Samim tim, prema oceni nižestepenih sudova, tuženi nije dokazao da je tužilji radni odnos na određeno vreme počev od maja meseca 2018. godine zasnovan zbog potrebe rada na realizaciji projekata, te kod utvrđene činjenice da je potreba za radom tužilje bila stalna, a ne privremena, nižestepeni sudovi su stanovišta da postupanje tuženog u konkretnom slučaju ukazuje na izigravanje odredbi Zakona o radu i zloupotrebi prava.

Na temelju iznetih razloga, nižestepeni sudovi poništavaju kao nezakonito rešenje tuženog kojim je tužilji utvrđen prestanak radnog odnosa i utvrđuju da je tužilja sa danom 01.10.2020. godine (kako je tražila u tužbi) zasnovala radni odnos kod tuženog na neodređeno vreme, te obavezuju tuženog da tužilju vrati na poslove koje je obavljala do prestanka radnog odnosa.

Vrhovni kasacioni sud je stanovišta da su nižestepene odluke donete pravilnom primenom materijalnog prava na utvrđeno činjenično stanje.

Ugovor o radu može da se zaključi na određeno vreme, u skladu sa odredbom člana 37. Zakona o radu, kada za to postoje objektivni razlozi koji su opravdani rokom ili izvršenjem određenog posla ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba. Radni odnos zasnovan na određeno vreme, u skladu sa stavom 2. iste odredbe, ne može trajati duže od 24 meseca. Izuzeci od vremenskog ograničenja trajanja radnog odnosa na određeno vreme propisani su odredbom istog člana u stavu 4. Jedan od izuzetaka, propisan u tački 2, jeste rad na projektu čije je vreme unapred određeno, a najduže do završetka projekta. Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je kod tuženog obavljala poslove ... . Imajući u vidu da je tužilja te poslove obavljala kod tuženog sve vreme od stupanja na rad 26.08.2016. godine do dana prestanka radnog odnosa 30.09.2020. godine, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da nije reč o povećanom obimu posla koji je iziskivao angažman tužilje, već je potreba za poslovima tužilje bila stalna, te da je na taj način došlo do zloupotrebe institututa radnog odnosa na određeno vreme.

Ne mogu se kao osnovani prihvatiti revizijski navodi tuženog kojima se ukazuje da je tužilji radni odnos na određeno vreme produžavan radi realizacije odgovarajućih projekata, te da ne može snositi teret nedokazanosti ove činjenice jer je tokom prvostepenog postupka predlagao da se izvede dokaz čitanjem ugovora sa kojima su projekti bili u vezi. Prema stanju u spisu predmeta, tuženi je tokom postupka dostavio Izjavu generalnog direktora od 29.03.2021. godine, u kojoj su pobrojani ugovori zaključeni sa komitentima, sa bližim opisom vrste i predmeta ugovora, a koji ugovori su bili osnov za produženje radnog odnosa zaposlenima na određeno vreme za potrebe realizacije projekata po tim ugovorima. Na ročištu za glavnu raspravu održanom 02.06.2021. godine, tuženi je istakao da osim pomenute izjave generalnog direktora, sami ugovori ne mogu biti dostavljeni zbog Pravilnika o zaštiti tajnosti podataka tuženog od 05.04.2019. godine. Kod takvog stanja stvari, nižestepeni sudovi su zaključili da tuženi nije dokazao postojanje samih projekata, budući da nije dostavio ugovore na koje se poziva, odakle sledi da je od strane prvostepenog suda, primenom pravila o teretu dokazivanja, utvrđeno da tuženi nije dokazao činjenične tvrdnje na koje se poziva, a samim tim ni postojanje osnova po kom je produžavan ugovor o radu tužilji počev od maja meseca 2018. godine.

Sledom rečenog, ispunjeni su uslovi za preobražaj radnog odnosa na osnovu odredbe člana 37. stav 6. Zakona o radu, koju odredbu su nižestepeni sudovi pravilno primenili.

U skladu sa iznetim razlozima odlučeno je kao izreci primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić