.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 9778/2022
15.03.2023. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., koju zastupa Violeta Arnold Bajalović, advokat iz ..., protiv tužene Opštine Bečej, čiji je zakonski zastupnik Pravobranilaštvo Opštine Bečej, radi utvrđenja prava svojine, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 367/22 od 07.04.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 15.03.2023. godine, doneo je
R E Š E NJ E
UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 367/22 od 07.04.2022. godine i predmet VRAĆA istom sudu na ponovno odlučivanje.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Bečeju P 1235/21 od 07.12.2021. godine, prvim stavom izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je traženo da sud utvrdi da je BB, bivša iz ..., pravni prethodnik tužilje, stekla pravo svojine na dvosobnom stanu u ..., površine 50m2, koji se sastojao od dve sobe, kuhinje, zajedničkog toaleta, presoblja, ostave i šupe, a kojoj nepokretnosti katastarski odgovara porodična stambena zgrada – objekat 1 u Ulici ..., preuzet iz zemljišne knjige, uknjižena površine 62m2, izgrađena na kp.br. .., zemljište u građevinskom području, pod zgradom i drugim objektima, iz lista nepokretnosti .. KO ..., Opština Bečej, a uknjiženog kod RGZ SKN Bečej kao javna svojina sa obimom 1/1 u korist Opštine Bečej, koje nepokretnosti u vreme utuženja predstavljaju kuću – stan izgrađen 1960 godine, renoviran 2000. godine, sadašnje površine 109m2 i pomoćni objekat površine 25m2, što je tužena, kao katastarski titular prava, dužna priznati i trpeti da se kod RGZ SKN Bečej bez njenog daljeg pitanja i odobrenja na osnovu ove presude u listu nepokretnosti .. KO ... na kp.br. .. kao vlasnik porodične stambene zgrade – objekta jedan preuzetog iz zemljišne knjige površine 62m2 u Ulici ..., kao vlasnik upiše tužilja, kao pravni sledbenik iza sticaoca BB, te je odbijen zahtev tužilje za naknadu troškova parničnog postupka. Drugim stavom izreke obavezana je tužilja da tuženoj naknadi parnične troškove u iznosu od 60.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 367/22 od 07.04.2022. godine, prvim stavom izreke, usvojena je žalba tužilje, pa je presuda Osnovnog suda u Bečeju P 1235/21 od 07.12.2021. godine preinačena tako što je utvrđeno da je pravni prethodnik tužilje BB iz ... stekla pravo svojine na nepoketnosti opisanoj u prvom stavu izreke prvostepene presude i obavezana je tužena da tužilji naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 144.947,90 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Drugim stavom izreke obavezana je tužena da tužilji naknadi troškove žalbenog postupka u iznosu od 53.723,95 dinara.
Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Ispitujući pravilnost revizijom pobijane odluke shodno članu 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11...18/20), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija osnovana.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pradeda tužilje VV je od 1966. godine kao nosilac stanarskog prava sa članovima svoje porodice, suprugom BB i ćerkama GG i DD, koristio dvosobni stan površine 50m2 koji se sastojao od dve sobe, kuhinje, toaleta, predsoblja, ostave i šupe.Stan se nalazio u ... na adresi ... broj .. . Posle smrti VV, njegova supruga BB je od PIK Bečej dd predugovorom zaključenim dana 11.01.1993. godine, overenim dana 30.09.1993. godine pod brojem Ov. 3145/93, opisanu nepokretnost otkupila, a kupoprodajnu cenu prethodno plaćanu u mesečnim ratama, iznosom od 14.834,31 dinar u celosti je konačno isplatila dana 23.06.1998. godine. Ugovorom o poklonu Ov. 5628/09 od 11.08.2009. godine BB je otkupljenu nepokretnost poklonila svojoj ćerki ĐĐ, a po njenoj smrti pravosnažnim rešenjem o nasleđivanju Upp 19-2020 od 04.03.2020. godine (veza O 204/20) donetim od strane javnog beležnika Save Dedajića iz ..., istu je nasledila njena ćerka, tužilja, kao jedini naslednik prvog zakonskog reda nasleđivanja. Kao objekat preuzet iz zemljišnih knjiga sporna nepokretnosti je u listu nepokretnosti .. za kp.br. .. KO ..., uknjižena kao javna svojine tužene Opštine Bečej. U stečajnom postupku provedenom i okončanom nad PIK „Bečej“, kao pravnim sledbenikom PIK Bečej dd od koga je stan otkupljen, isti nije bio deo stečajne mase, pa njegovo izlučenje iz stečajne mase nije ni traženo.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja i okolnosti da ne postoji opštinska odluka o davanju stana na raspolaganje firmi PIK Bečej dd i da to pravno lice u zemljišnim knjigama nije bilo upisano kao nosilac prava raspolaganja, odnosno prava svojine na stanu, prvostepeni sud je tužbeni zahtev za utvrđenje prava svojine po osnovu održaja kao neosnovan odbio sa obrazloženjem da pravni prethodnici tužilje i ona lično nisu bili zakoniti i savesni držaoci nepokretnosti, jer je stan otkupljen od nevlasnika, što je tužiljinoj babi BB moralo biti poznato.
Drugostepeni sud je ocenio da je prvostepena odluka zasnovana na pogrešnoj primeni materijalnog prava, jer overenim predugovorom o kupoprodaji koji ispunjava uslove ugovora o kupoprodaji, po istplati kupoprodajne cene u celosti, pravni prethodnik tužilje BB i tužilja lično ostvarili su punovažan osnov za sticanje vlasništva na spornoj nepokretnosti. Kako tužena nije dokazala da je BB znala da stan kupuje od nevlasnika i kako se savesnost pretpostavlja, drugostepeni sud je prvostepenu presudu preinačio i utvrdio tužiljino pravo svojine na stanu sadašnje površine 109 m2 i na pomoćnom objektu površine 25m2, renoviranim 2000 godine, koji stan je na kp.br. .. u listu nepokretnosti .. KO ... uknjižen kao porodično stambena zgrada površine 62m2.
Razmatrajući reviziju tužene, Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je ista osnovana.
Iz utvrđenog činjeničnog stanja sledi da je kp.br. .. podbroj .., površine 62m2 uknjižena u list nepokretnosti .. KO ..., porodična stambena zgrada površine 62m2 kao objekat preuzet iz zemljišnih knjiga, uknjižena je kao javna svojine Opštine Bečej. Iz ugovora o otkupu stana zaključenog između PIK Bečej dd, kao prodavca i BB, kao nosioca prava korišćenja i kupca, sledi da je isti za predmet imao dvosobni stan površine 50m2 sa šupom neoznačene površine. PIK Bečej dd nije bio uknjižen kao nosilac prava svojine ili prava raspolaganja, a nepoketnost je nakon otkupa renovirana i njena površina je uvećana do sada postojećih 109 m2 sa pomoćnim objektom površine 25m2.
Iz navedenog činjeničnog stanja utvrđenog dokazima izvedenim tokom prvostepenog postupka i prihvaćenog kao pravilnog od strane drugostepenog suda ostalo je nerazjašnjeno da li se postojeći objekat od 109m2 i šupe površine 25m2 nalaze na kp.br. .. KO ... ili svojim gabaritom zauzimaju neku susednu katastarsku parcelu ili njen deo, jer iz lista nepoketnosti .. KO ... sledi da kp.br. .. ima površinu 60m2, što je istovetno površini uknjiženog stana – porodične stambene zgrade, iz kog podatka bi se moglo zaključiti da kp.br. .., podbroj .. KO ... predstavlja samo zemljište pod objektom.
Takođe, predmet ugovora o otkupu stana je dvosobni stan površine 50m2, a objekat je knjižen sa površinom od 60m2, pa je nejasno da li razliku u površini čini razlika između njegove korisne neto površine i njegove građevinske površine prema gabaritu porodične stambene kuće.
Članom 33. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da se na osnovu pravnog posla pravo svojine na nepokretnosti stiče upisom u javnu knjigu ili na drugi način određen zakonom.
Drugostepeni sud je ocenio da predugovor o otkupu spornog stana ispunjava sve uslove ugovora o kupoprodaji nepoketnosti, jer su potpisi ugovarača overeni i ugovorne obaveze izvršene u celosti, te da isti predstavlja valjan pravni osnov za sticanje prava svojine zakonitim održajem kod koga se savesnost sticaoca pretpostavlja (član 28. stav 2 i član 78. stav 3. Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa). Međutim, kako između podataka sadržanih u predugovoru, sa jedne strane i između katastarskih podataka i faktičkog stanja na terenu, sa druge strane, postoje navedene razlike koje dovode u sumlju identitet predmetne nepokretnosti i njenu potpunu lociranost isključivo na kp.br. .. KO ... površine 60m2, na kojoj se traži knjiženje objekata površine 109m2 (stan) i 25m2 (pomoćni objekat), drugostepeni sud će radi pravilne primene materijalnog prava otkloniti postojeće nejasnoće i u slučaju usvajanja tužbenog zahteva stvoriti uslove da sudska presuda, kao izvršna isprava shodno članu 41. stav 1. tačka 1. Zakona o izvršenju i obezbeđenju može poslužiti kao osnov uknjižbe spornih nepokretnosti kada se s obzirom na dozidanu površinu za to steknu zakonski uslovi.
Ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka koja zavisi od definitivnog ishoda spora među stranakama.
Na osnovu člana 416. stav 3. ZPP odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća-sudija
Jelica Bojanić Kerkez,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
