.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 17298/2022
20.04.2023. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Dragane Boljević, članova veća, u parnici tužioca „Autokomerc“ DOO Surčin, čiji je punomoćnik Rajko Đurđević advokat iz ..., protiv tuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Dragan Simonović advokat iz ..., radi nedopustivosti izvršenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 1280/22 od 12.05.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 20.04.2023. godine, doneo je
R E Š E NJ E
UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Nišu Gž 1280/22 od 12.05.2022. godine i predmet VRAĆA drugostepenom sudu na ponovno suđenje.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Prokuplju P 3345/16 od 06.02.2019. godine koja je ispravljena rešenjem tog suda P 3345/16 od 23.04.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je nedopušteno izvršenje na pokretnim stvarima određenim zapisnikom o popisu i proceni br. IZ. 29/14 od 12.02.2014. godine, na osnovu zaključka o sprovođenju izvršenja izvršitelja Nebojše Spasojevića iz ... u izvršnom predmetu protiv Privrednog društva „Autokomerc centar“ DOO Niš i da se prekine svako dalje sprovođenje izvršenja na navedenim predmetima a tuženom zabrani svako dalje raspolaganje predmetnim stvarima i naloži mu da iste vrati tužiocu u ispravnom stanju ili mu naknadi tržišnu vrednost tih stvari koje budu prodate na javnoj prodaji. Stavom drugim izreke, obavezan je tužilac da na ime naknade troškova parničnog postupka isplati tuženom iznos od 150.750,00 dinara.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 1280/22 od 12.05.2022. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Osnovnog suda u Prokuplju P 3345/16 od 06.02.2019. godine, ispravljena rešenjima tog suda P 3345/16 od 23.04.2020. godine i 10.03.2021. godine.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji u skladu sa članom 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je tužiočeva revizija osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Bitna povreda odredaba parnipčnog postupka iz tačke 4. stava 2. označene odredbe, koju tužilac u reviziji podvodi pod bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 17. ZPP učinjenu u drugostepenom postupku, nije zakonski razlog za ovaj pravni lek (član 407. stav 1. tačka 2. ZPP). Tu bitnu povredu odredaba parničnog postupka tužilac nije isticao u žalbi, a na istu drugostepeni sud ne vodi računa po službenoj dužnosti (član 386. stav 3. ZPP).
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je rešenjem Osnovnog suda u Nišu II 8/14 od 14.03.2014. godine upućen na parnicu radi proglašenja nedopustivim izvršenja određenog na popisanim pokretnim stvarima. Izvršenje je određeno rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Nišu I 8/14 od 16.01.2014. godine, na predlog tuženog kao izvršnog poverioca radi naplate njegovog novčanog potraživanja od izvršnog dužnika Preduzeća „Autokomerc centar“ DOO iz Niša, prenosom novčanih sredstava sa računa izvršnog dužnika i popisom, procenom i prodajom njegovih pokretnih stvari. Određeno izvršenje sprovodi javni izvršitelj, po zaključku o sprovođenju izvršenja IZ 29/14 od 21.01.2014. godine. U postupku sprovođenja izvršenja popisane su pokretne stvari zatečene u poslovnom prostoru koji izvršni dužnik koristi na osnovu ugovora o zakupu od 01.12.2009. godine i aneksa tog ugovora od 20.01.2011. godine, zaključenim sa tužiocem kao zakupodavcem. Popisane pokretne stvari su prodate neposrednom pogodbom i zaključkom javnog izvršitelja 14.03.2014. godine predate kupcu.
Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev. Po stanovištu tog suda, nema mesta utvrđenju da je izvršenje nedopušteno jer je uvidom u registar privrednih društava koji vodi Agencija za privredne registre utvrđeno da je izvršni dužnik registrovan kao ogranak tužioca koji, saglasno članu 567. Zakona o privrednim društvima, neograničeno odgovara za obaveze nastale u poslovanju njegovog ogranka.
Odlučujući o žalbi tužioca drugostepeni sud je zaključio da izvršni dužnik nije tužiočev ogranak već posebno privredno društvo sa ograničenom odgovornošću, ali je izjavljenu žalbu odbio primenom pravila o teretu dokazivanja. Po nalaženju tog suda, državina izvršnog dužnika na popisanim pokretnim stvarima, koje nisu navedene u ugovoru o zakupu od 01.12.2009. godine i njegovom aneksu od 20.01.2011. godine, ima značaja pretpostavke da su te stvari u svojini izvršnog dužnika, a tužilac nije dokazao da su iste njegovo vlasništvo zbog čega bi izvršenje na njima bilo nedopušteno.
Po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, osnovani su navodi revidenta kojima se ukazuje da je u drugostepenom postupku učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, u vezi sa članovima 8. i 231. istog zakona koja je uticala na pravilnost pobijane drugostepene presude.
Tačno je da je za državinu pokretnih stvari vezana pretpostavka o svojini. Držalac pokretnih stvari smatra se njenim vlasnikom sve dok se suprotno ne dokaže. Teret dokazivanja i obaranja ove pretpostavke je na licu koje tvrdi da je ono, a ne držalac pokretne stvari, njen vlasnik. U ovom slučaju teret dokazivanja te činjenice bio je na tužiocu, kako to pravilno zaključuje i drugostepeni sud.
Međutim, pogrešan je zaključak drugostepenog suda o neosnovanosti tužiočeve žalbe, zasnovan na odredbi člana 231. ZPP. Prema toj odredbi (stav prvi), pravilo o teretu dokazivanja primenjuje se u slučaju ako sud na osnovu izvedenih dokaza (član 8) ne može sa sigurnošću utvrditi određenu činjenicu. Tužilac je već uz tužbu dostavio isprave - evidenciju osnovnih sredstava i popis alata i osnovnih sredstava koje se nalaze na lokaciji zakupljenog poslovnog prostora u Nišu, sa stanjem na dan 31.12.2013. godine. Ove isprave prvostepeni sud nije cenio jer je odluku o neosnovanosti tužbenog zahteva zasnovao na stavu odgovornosti tužioca za sve obaveze koje su nastale u poslovanju izvršnog dužnika kao njegovog organa. Ovaj stav nije prihvatio drugostepeni sud, ali je ipak odbio žalbu tužioca i potvrdio prvostepenu presudu primenjujući pravilo o teretu dokazivanja iz člana 231. ZPP, bez prethodne obrazložene ocene isprava priloženih uz tužbu i navođenja razloga zbog kojih se iz tog dokaza ne može sa sigurnošću utvrditi pravo svojine tužioca na spornim pokretnim stvarima koje bi sprečavalo izvršenje.
Iz tih razloga, pobijana drugostepena presuda je morala biti ukinuta i predmet vraćen drugostepenom sudu na ponovno suđenje.
U ponovljenom suđenju drugostepeni sud će otkloniti učinjenu bitnu povredu odredaba parničnog postupka i odlučiti o osnovanosti tužiočeve žalbe, ocenom svih njenih navoda a naročito onih kojima se osporava utvrđeno činjenično stanje i ocena svih izvedenih dokaza.
Sledstveno izloženom, na osnovu člana 415. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
