Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2933/21 od 28.01.2022. godine, stavom prvim izreke, preinačena je prvostepena presuda tako što je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužilaca kojim su tražili da se obaveže tuženi da tužiocu AA isplati za period od 01.04.2014. godine do 31.08.2015. godine na ime naknade troškova za ishranu u toku rada ukupan iznos od 161.247,57 dinara i za regres za korišćenje godišnjeg odmora ukupan iznos od 54.554,55 dinara, i tužiocu BB za isti period na ime naknade troškova za ishranu u toku rada ukupan iznos od 176.926,55 dinara i za regres za korišćenje godišnjeg odmora ukupan iznos od 54.554,55 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dospeća svakog pojedinačnog mesečnog iznosa do isplate. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka iz prvostepene presude tako što su obavezani tužioci da naknade tuženom troškove postupka u iznosu od 3.800,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, pozivajući se na članove 403. stav 2 tačka 2. i 404. Zakona o parničnom postupku.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ 72/11 ... 18/20), Vrhovni sud je našao da je revizija tužilaca dozvoljena na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP i da je ista osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u utuženom periodu bili u radnom odnosu na neodređeno vreme kod tuženog AD „Železnice Srbije“. U tom periodu tuženi zaposlenima nije u obračunu zarade posebno iskazivao novčane naknade troškova za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora, niti su iste isplaćene zaposlenima po ovom osnovima. U toku prvostepenog postupka obavljeno je ekonomsko-finansijsko veštačenje i obračun traženih naknada je izvršen prema parametrima iz Kolektivnog ugovora za JP „Železnice Srbije“ iz 2006. godine. Tužioci tužbom u ovoj pravnoj stvari potražuju naknadu troškova za ishranu u toku rada i regres za godišnji odmor u periodu od aprila 2014. zaključno sa avgustom 2015. godine (pre izvršenih statusnih promena tuženog) i to tužilac AA u ukupnom iznosu od 215.802,12 dinara i tužilac BB u ukupnom iznosu od 231.481,10 dinara, prema nalazu veštaka ekonomsko-finasijske struke.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev nalazeći da tužioci kao zaposleni imaju pravo na tražene naknade troškova za ishranu u toku rada i za regres za godišnji odmor u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, a prema odredbama člana 118. tačke 5. i 6 Zakona o radu, a da tuženi kao poslodavac nije dokazao strukturu vrednosti jednog radnog sata, odnosno da su tužiocima tražene naknade isplaćene kroz cenu rada, jer se ne može utvrditi koji iznos predstavlja naknadu troškova ishrane i regresa, jer nisu određeni u nominalnom iznosu ni aneksom kolektivnog ugovora, niti su iskazane u obračunskim listama za isplatu zarada tužiocima. Prvostepeni sud je dosudio tužiocima naknade u traženim iznosima čija je visina opredeljena prema parametrima iz ranijeg kolektivnog ugovora, a utvrđena na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka.

Drugostepeni sud je preinačnio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužilaca iskazujući u pobijanoj drugostepenoj odluci stanovište da su tužiocima tražene naknade za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora isplaćene tako što su im uračunate prilikom obračuna zarade i utvrđene kroz vrednost radnog časa u skladu sa članom 57. stav 2. Kolektivnog ugvoora tuženog, kao i da ni u posebnim ni u opštim aktima ne postoji osnov za ostvarivanje prava tužilaca za naknadu traženih troškova za utuženi period jer nema odgovarajućeg opšteg akta na osnovu kog bi to pravo mogao ostvariti, zbog čega tužioci ne mogu sa uspehom potraživati novčanu isplatu po ovim osnovima.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovano se revizijom ukazuje da je stanovište drugostepenog suda zasnovano na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora je zakonom ustanovljeno pravo zaposlenog (član 118. stav 1. tačke 5. i 6. Zakona o radu). Opštim ili pojedinačnim aktom poslodavca morali su biti predviđeni parametri za obračun tih naknada na način da se jasno može utvrditi da su ove naknade isplaćene zaposlenima i u kom iznosu. Predmetne naknade su morale biti isplaćene svim zaposlenima u istom iznosu, bez obzira na stručnu spremu i morale su biti iskazane u nominalnom iznosu u obračunskim platnim listama. Sledi da naknade koje su predmet tužbenog zahteva nisu mogle biti isplaćene kroz cenu rada. U situaciji kada važeći Kolektivni ugovor predviđa pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora, a ne sadrži konkretnu odredbu o načinu obračuna tih naknada, visina naknada se utvrđuje primenom paramatera iz ranije važećeg propisa. Na opisani način tužiocima nisu dosuđene naknade na osnovu propisa koji nije bio na pravnoj snazi u utuženom periodu, budući da i važeći Kolektivni ugovor predviđa isplatu navedenih naknada zaposlenima.

Kako je povodom revizije tužilaca preinačena pobijana drugostepena presuda i odbijena žalba tuženog, to je prvostepena presuda potvrđena i u delu odluke o troškovima postupka, dok je odbijen zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Iz navedenih razloga, primenom člana 416. stav 1. ZPP Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.

Tužioci su uspeli u postupku po reviziji pa im na osnovu članova 153. stav 1, 154. i 163. stav 2. ZPP, pripadaju opredeljeni troškovi revizijskog postupka. Visina je odmerena na ime traženih troškova i to: za sastav revizije 18.000,00 dinara, prema Tarifi o nagradama i naknada troškova za rad advokata važećoj u vreme preduzimanja ove parnične radnje („Službeni glasnik RS“, br. 37/2021 od 14.04.2021. godine), kao i na ime sudske takse za reviziju 28.859,24 dinara i za odluku po reviziji 43.288,86 dinara, prema tarifnom broju 1 i 2 taksene tarife Zakona o sudskim taksama („Službeni glasnik RS“, br. 28/94...95/2018).

Na osnovu iznetog, Vrhovni sud je primenom odredbe člana 165. stav 2. ZPP odlučio kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić