Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 4155/2022
22.12.2022. godina
Beograd

U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić, Dragane Boljević, Jelene Ivanović i Katarine Manojlović Andrić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Milan Petrović advokat iz ..., protiv tuženog AD za upravljanje javnom železničkom infrastrukturom „Infrastruktura železnice Srbije“ Beograd, čiji je punomoćnik Svetlana Stojković Obradović advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1882/22 od 11.05.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 22.12.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1882/22 od 11.05.2022. godine.

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1882/22 od 11.05.2022. godine i presuda Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 420/21 od 22.12.2021. godine, tako što SE ODBIJA tužbeni zahtev da se obaveže tuženi da tužiocu za period od 01.03.2018. godine do 24.05.2018. godine na ime razlike manje isplaćene naknade troškova za ishranu u toku rada isplati iznos od 18.462,00 dinara, u pojedinačno opredeljenim mesečnim iznosima sa zakonskom zateznom kamatom od dana dospelosti do isplate i na ime razlike manje isplaćenog regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 5.781,00 dinara, u pojedinačno opredeljenim mesečnim iznosima sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti pa do isplate i da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 51.770,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.

OBAVEZUJE SE tužilac da na ime troškova postupka isplati tuženom iznos od 32.348,16 dinara u roku od osam dana od dostavljanja prepisa presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1882/22 od 11.05.2022. godine odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 Zrenjaninu P1 420/21 od 22.12.2021. godine kojom je obavezana tužena da tužiocu na ime razlike manje isplaćenih naknada za ishranu u toku rada za period od 01.03.2018. godine do 24.05.2018. godine isplati ukupan iznos od 18.462,00 dinara, u pojedinačno opredeljenim mesečnim iznosima sa zakonskom zateznom kamatom od dana dospelosti do isplate (stav prvi izreke), da tužiocu na ime razlike manje isplaćenog regresa za korišćenje godišnjeg odmora u periodu od 01.03.2018. godine do 24.05.2018. godine isplati ukupan iznos od 5.781,00 dinar, u pojedinačno opredeljenim mesečnim iznosima sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti pa do isplate (stav drugi izreke) i da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 51.770,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate (stav treći izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je, zbog pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavio reviziju predviđenu članom 404. ZPP (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, u ovom sporu potrebno je dozvoliti odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog radi ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je na osnovu člana 404. ZPP odlučeno kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tuženog osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u radnom odnosu kod tuženog od statusnih promena njegovog prethodnog poslodavca AD „Železnice Srbije“, kojim su u postupku izdvajanja uz osnivanje nastala tri nova privredna društva, između ostalog i tuženi. Tuženi je nastavio da primenjuje kolektivni ugovor tužiočevog poslodavca prethodnika iz 2015. godine kojim je bilo predviđeno da su mesečna naknada za ishranu u toku rada i 1/12 regresa za korišćenje godišnjeg odmora, svedena na jedan radni čas, uključeni u vrednost radnog časa. Kolektivnim ugovorom tuženog od 24.05.2018. godine predviđeno je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada u visini od 120,00 dinara, bez poreza i doprinosa po radnom danu - srazmerno broju dana provedenih na radu (član 94) i pravo na regres za korišćenje godišnjeg odmora u visini od 12.000,00 dinara, bez poreza i doprinosa, koji se isplaćuje mesečno - u iznosu od po 1.000,00 dinara (član 95). Odredbom člana 153. tog Kolektivnog ugovora predviđeno je da se njegove odredbe koje se odnose na obračun i isplatu zarada i drugih primanja zaposlenih primenjuju počev od isplate zarade za mart 2018. godine. Tužiocu je u spornom periodu, primenom odredbi navedenog kolektivnog ugovora, isplaćena naknada za ishranu u toku rada u ukupnom iznosu od 7.800,00 dinara i regresa za korišćenje godišnjeg odmora u ukupnom iznosu od 3.000,00 dinara. Ukupna visina naknade za ishranu u toku rada, obračunata za isti vremenski period primenom parametara iz Kolektivnog ugovora za JŽTP „Beograd“ („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 37/95 ... 7/00), iznosi 26.262,00 dinara a regresa za korišćenje godišnjeg odmora 8.781,00 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev i tužiocu dosudili traženu razliku spornih naknada. Po stanovištu sudova, pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora je zakonsko pravo tužioca, predviđeno članom 104. stav 1. i 3. i članom 118. stav 1. tačke 5. i 6. Zakona o radu. Ono u spornom periodu nije bilo konkretizovano opštim aktom - kolektivnim ugovorom za JP „Železnice Srbije“ iz 2015. godine, koji je tuženi kao poslodavac sledbenik nastavio da primenjuje, a odredbe Kolektivnog ugovora tuženog od 24.05.2018. godine (članovi 94. i 95) ne mogu se primeniti retroaktivno jer bi to bilo u suprotnosti sa članom 197. Ustava Republike Srbije.

Izloženo pravno stanovište nižestepenih sudova nije pravilno, a osnovano se revizijom tuženog ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.