Apelacioni sud u Beogradu je doneo presudu Gž1 5235/21 dana 10.03.2022. godine, kojom je odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3518/19 od 17.03.2021. godine i dopunsku presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3518/19 od 26.08.2021. godine, i odbio kao neosnovane zahteve tužioca i tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv navedene pravnosnažne drugostepene presude tužena je izjavila dozvoljenu i blagovremenu reviziju, kojom presudu pobija zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu po odredbama člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/2011 ... 10/2023) i zaključio da je revizija tužene osnovana, jer je pobijana presuda doneta pogrešnom primenom materijalnog prava, zbog čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Prema činjeničnom stanju na kome su zasnovane nižestepene presude, tužilac je bio zaposlen kod tužene kada mu je utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti rešenjem RF PIO od 16.09.2016. godine. Rešenjem tužene od 27.04.2016. godine, tužiocu je prestao radni odnos kod tužene dana 19.04.2016. godine, zbog potpunog gubitka radne sposobnosti, koji ga čini nesposobnim za vršenje policijskih poslova, sa pravom na invalidsku penziju u smislu propisa o penzijskom i invalidskom osiguranju. Pravnosnažnom presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3092/17 od 02.09.2019. godine, preinačenom presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3414/19 od 14.02.2012. godine, obavezana je tužena da tužiocu naknadi nematerijalnu štetu za duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti, na ime pretrpljenog straha i na ime naruženosti. Utvrđena je visina izgubljene zarade tužioca u utuženom periodu, zatim razlika između invalidske penzije koju tužilac prima i plate koju bi primio da nije bilo štetnog događaja, kao i razlika između zarade koju bi primao da nije bilo štetnog događaja i invalidske penzije koju tužilac prima počev od 01.11.2020. godine pa ubuduće.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom odredaba člana 164. Zakona o radu, člana 154. tačka 1., člana 185. stav 1., člana 188. stav 1. i člana 195. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, obavezali tuženu da tužiocu na ime naknade materijalne štete u vidu izgubljene zarade za period od 20.04.2016. godine od 05.11.2019. godine, isplati iznos od 2.557.493,03 dinara, na ime razlike između invalidske penzije koju tužilac prima i plate koju bi primao da nije bilo štetnog događaja za mesec novembar 2019. godine do zaključno meseca oktobra 2020. godine, u pojedinačnim mesečnim iznosima sa zakonskom zateznom kamatom i da tužiocu isplaćuje iznos od po 72.842,23 dinara mesečno na ime rente, koju visinu je odredio na osnovu izgubljene zarade za poslednji mesec spornog perioda – oktobar 2020. godine.

U reviziji, tužena osporava pravilnost presuđenja, navodima da sud nije primenio odredbe materijalnog prava s obzirom da nije ocenio prigovor zastarelosti potraživanja. Dalje, ističe da nije prouzrokovala štetu tužiocu, te da nije utvrđena uzročno-posledična veza između radnje tužene i štete kao posledice. Sud nije primenio Zakon o državnim službenicima i Zakon o policiji radi pravilnog utvrđenja o postojanju odgovornosti tužene.

Prema stanju u spisima predmeta koji se tiču revizijskih razloga o prigovoru zastarelosti potraživanja, proizilazi da tužena jeste u odgovoru na tužbu prigovorila zastrelost potraživanja, o kom prigovoru sudovi nisu odlučili.

Prema razlozima presuđenja zaključak je da su nižestepeni sudovi smatrali obaveznom tuženu da tužiocu naknadi materijalnu štetu koju tužilac trpi usled činjenice da je u potpunosti izgubio radnu sposobnost što je utvrđeno rešenjem RF PIO od 16.09.2016. godine, zbog čega mu je rešenjem tužene prestao radni odnos 19.04.2016. godine, sa pravom na invalidsku penziju. Nisu utvrđene činjenice o eventualnom činjenju ili propustima tužene prema tužiocu koji bi bili u uzročno posledičnoj vezi sa gubitkom radne sposobnosti kod tužioca. Prema navodima tužbe koji su izneti u obrazloženju presuda, tužiocu je utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti kao posledica bolesti. Pri tom se tužilac pozvao na presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3092/17 od 02.09.2019. godine, kojom je obavezana tužena da tužiocu naknadi nematerijalne štetu.

Tužena je osporila odgovornost za nastalu štetu kod tužioca, a istakla je i da presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3092/17 od 02.09.2019. godine, nije pravnosnažna. Prvostepeni sud je utvrdio da je presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3414/19 od 14.02.2020. godine, preinačena navedena presuda i obavezana je tužena da tužiocu na ime naknade nematerijalne štete isplati iznose i to za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti, a potvrđena je presuda u preostalom delu.

Prema takvim navodima tužbe i odgovora na tužbu i utvrđenom činjeničnom stanju proizlazi zaključak da nisu utvrđene bitne činjenice za pravilnu primenu odredaba materijalnog prava na koje se pozivaju nižestepeni sudovi. Odredbom člana 164. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05...75/14) je propisano da ako zaposleni pretrpi povredu ili štetu na radu i u vezi sa radom, poslodavac je dužan da mu naknadi štetu u skladu sa zakonom i opštim aktom. Odredbama sadržanim u članu 154. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima određeni su osnovi odgovornosti za štetu i opšte pravilo o odgovornosti štetnika za naknadu prouzrokovane štete. Članom 185. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima je propisano da je odgovorno lice dužno da uspostavi stanje koje je bilo pre nego što je šteta nastala. Odredbom člana 195. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima određeno je da ko drugome nanese telesnu povredu ili mu naruši zdravlje dužan je nadoknaditi mu troškove lečenja, druge potrebne troškove s tim u vezi i izgubljenu zaradu zbog nesposobnosti za vreme lečenja, kao i plaćati povređenom određenu novčanu rentu. Nisu utvrđene okolnosti prema kojima bi se moglo zaključiti da je tuženi poslodavac dužan da naknadi tužiocu štetu koju je pretrpeo usled povrede na radu ili u vezi sa radom, da je tuženi uopšte prouzrokovao štetu tužiocu, da mu je naneta telesna povreda ili narušeno zdravlje na radu ili u vezi sa radom, činjenjem ili propuštanjem tuženog ili po osnovima za objektivnu odgovornost.

Posebno, primenom posebnih propisa, Zakona o državnim službenicima koji se primenjivao na radni odnos tužioca kod tužene, iz člana 125., Republika Srbija odgovara za štetu prouzrokovanu državnom službeniku na radu ili u vezi sa radom, prema opštim pravilima obligacionog prava.

To znači da je bilo neophodno da sud utvrdi da li je tužena prouzrokovala štetu tužiocu i na koji način, da bi se mogla doneti odluka o obavezi tužene da tu štetu tužiocu nadoknadi, odnosno odlučiti o tužbenim zahtevima pravilnom primenom materijalnog prava. Kako je to izostalo, ukinute su drugostepena i prvostepena presuda primenom odredbe člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

U ponovljenom postupku sudovi će odlučiti o troškovima celog postupka po odredbi člana 165. stav 3. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić