Presudom Apelacionog suda u Beogradu Kž1 590/23 od 10.10.2023. godine odbijene su kao neosnovane žalbe javnog tužioca Drugog osnovnog tužilaštva u Beogradu i branilaca okrivljenog AA, advokata Borivoja Bojovića, advokata Ognjena Radića i advokata Božidara Grubovića, i potvrđena presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu K 1018/21 od 14.03.2023. godine.

Protiv navedenih pravnosnažnih presuda zahteve za zaštitu zakonitosti podneli su branioci okrivljenog AA, i to advokat Vučko Mirčić, zbog povrede krivičnog zakona iz člana 439. tačka 2) ZKP i advokat Božidar Grubović, zbog povreda krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) i 2) ZKP, s tim da iz obrazloženja zahteva proizilazi da branioci okrivljenog zahteve podnose i zbog bitne povrede odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP, sa predlogom da Vrhovni sud usvoji zahtev za zaštitu zakonitosti i preinači pobijane presude tako što će okrivljenog osloboditi od optužbe ili ukine pobijane presude i predmet vrati na ponovno odlučivanje prvostepenom sudu.

Vrhovni sud je primerke zahteva za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog dostavio Vrhovnom javnom tužiocu, u skladu sa članom 488. stav 1. KZ, i u sednici veća koju je održao u smislu člana 490. ZKP, bez obaveštavanja Vrhovnog javnog tužioca i branilaca, smatrajući da njihovo prisustvo nije od značaja za donošenje odluke, razmotrio spise predmeta i pravnosnažne presude protiv kojih su zahtevi za zaštitu zakonitosti podneti, pa je nakon ocene navoda iznetih u zahtevima, našao:

Zahtevi za zaštitu zakonitosti su neosnovani.

Branilac okrivljenog AA, advokat Božidar Grubović, zahtev za zaštitu zakonitosti podnosi zbog povreda krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) i 2) ZKP, a branilac okrivljenog, advokat Vučko Mirčić, zbog povrede krivičnog zakona iz člana 439. tačka 2) ZKP, ističući da u radnjama okrivljenog nema obeležja krivičnog dela nedozvoljena proizvodnja, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materija iz člana 348. stav 2. u vezi stava 1. KZ, za koje je oglašen krivim, već eventualno krivičnog dela protivzakonito raspolaganje oružjem iz člana 222. OKZ, odnosno krivičnog dela protivpravno raspolaganje poverenim oružjem iz člana 413. KZ, za koje je nastupila zastarelost krivičnog gonjenja.

Prema navodima oba zahteva, okrivljeni AA je u periodu od 15.03.1990. godine do 13.03.1994. godine, bio aktivno vojno lice, sa činom kapetana, načelnik Sanitetske službe i upravnik Garnizonske ambulante u VP ... i isti je tokom 1991/92. godine, zbog ratnih zbivanja na prostoru bivše SFRJ, tokom 1992. godine zadužen automatskom puškom „...“ sa dva okvira od po 30 metaka, uz potvrdu o zaduženju sa pravom držanja i nošenja broj ... koju je potpisao pretpostavljeni starešina, pukovnik BB. Navedeno oružje i municiju okrivljeni je trebalo da razduži kada je tokom 1994. godine iz VP ... došao na specijalizaciju u ... u Beogradu, što nije učinio usled problema nastalih zbog rasformiranja VP ..., tako da su navedeno oružje i municija ostali kod okrivljenog u stanu sve do 17.01.2020. godine, kada je Vojna policija isto oduzela od okrivljenog, koji je u to vreme bio aktivno vojno lice, lekar na ..., sa činom ... Iz navedenog činjeničnog stanja, prema mišljenju branioca, adv. Vučka Mirčića nesumnjivo proizilazi da su radnje koje je okrivljeni preduzeo izvršene tokom 1994. godine, pa je iste trebalo kvalifikovati kao krivično delo protivzakonito raspolaganje poverenim oružjem iz člana 222. OKZ, odnosno krivično delo protivpravno raspolaganje poverenim oružjem iz člana 413. KZ, za koje je u vreme pokretanja krivičnog postupka, shodno odredbi člana 103. KZ, nastupila zastarelost krivičnog gonjenja, dok branilac advokat Božidar Grubović ukazuje i na nedostatak bitnog elementa krivičnog dela – protivpravnost, jer okrivljeni nije neovlašćeno držao vatreno oružje i municiju.

U prilog navedenog zaključka o pravnoj kvalifikaciji, branilac okrivljenog, advokat Vučko Mirčić, ukazuje na presudu Vrhovnog kasacionog suda Kzz 105/10 od 12.05.2010. godine navodeći da je u tom krivičnom predmetu sud odlučio o identičnoj situaciji i da je stoga stav koji je tom prilikom zauzet primenljiv i u ovoj krivičnopravnoj stvari. Sa navedenim stavom Vrhovnog kasacionog suda branilac okrivljenog, advokat Vučko Mirčić, dovodi u vezu institut prividnog sticaja smatrajući da je u konkretnom slučaju krivično delo iz člana 348. stav 2. u vezi stava 1. KZ konzumirano krivičnim delom iz člana 222. OKZ, odnosno krivičnim delom iz člana 413. KZ.

Izneti navodi zahteva za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog AA, po oceni Vrhovnog suda, ne mogu se prihvatiti kao osnovani, iz sledećih razloga:

Krivično delo nedozvoljena proizvodnja, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materija iz člana 348. stav 1. Krivičnog zakonika čini onaj ko neovlašćeno izrađuje, prepravlja, prodaje, nabavlja, vrši razmenu ili drži vatreno oružje, konvertibilno ili onesposobljeno oružje, njegove delove, municiju, eksplozivne materije ili minsko-eksplozivna sredstva, dok je stavom dva propisan teži oblik krivičnog dela koji postoji ako je predmet dela iz stava 1. ovog člana vatreno oružje, municija, eksplozivne materije, minsko-eksplozivna sredstva ili sredstva na bazi ekslozivnih materija ili gasno oružje čija izrada, prodaja, nabavka, razmena ili držanje nije dozvoljeno građanima.

Krivično delo protivpravno raspolaganje poverenim oružjem iz člana 413. Krivičnog zakona, odnosno krivično delo protivzakonito raspolaganje poverenim oružjem iz člana 222. Osnovnog krivičnog zakona, čini onaj ko prisvoji, otuđi, založi, preda drugom na korišćenje, ošteti ili uništi oružje, municiju ili eksploziv koji su mu dati na upotrebu i služe potrebama odbrane.

Prema odredbi člana 60. stav 1. Krivičnog zakona prividni idealni sticaj krivičnih dela postoji ako je učinilac jednom radnjom učinio više krivičnih dela za koje mu se istovremeno sudi.

Slučajevi prividnog sticaja koji proizilaze iz međusobnog odnosa zakonskih opisa dva ili više krivičnih dela su odnos specijaliteta, odnos supsidijariteta, odnos konsumpcije i odnos alternativiteta. Prividni idealni sticaj po osnovu konsumpcije, na koji branilac okrivljenog, advokat Vučko Mirčić, u zahtevu ukazuje, postoji kada je jedno krivično delo sadržano u drugom, pri čemu uvek teže delo konzumira lakše, tako što ostvarenje tog težeg dela obuhvata i ono lakše delo koje je u njemu je sadržano.

Prema stanju u spisima predmeta, okrivljeni AA je dana 17.01.2020. godine, na mestu opisanom u izreci prvostepene presude, u stanju uračunljivosti, svestan svoga dela i njegove zabranjenosti, čije je izvršenje hteo, neovlašćeno držao vatreno oružje, njegove delove i municiju čije držanje nije dozvoljeno građanima i to automatsku pušku sa olučenim cevima marke „...“, model „...“, febričkog broja ..., kalibra 7,62h39 mm, dva okvira i 60 metaka kalibra 7,62h39 mm tip „FMJ“ za navedenu automatsku pušku, za koje nije imao dozvolu nadležnog organa.

Prema nalaženju Vrhovnog suda, u opisanim radnjama okrivljenog AA, stiču se sva zakonska obeležja krivičnog dela nedozvoljena proizvodnja, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materija iz člana 348. stav 2. u vezi stava 1. KZ za koje je okrivljeni oglašen krivim pobijanim presudama. zbog čega se neosnovano u zahtevu za zaštitu zakonitosti ističe da se u radnjama okrivljenog stiču sva obeležja krivičnog dela protivzakonito raspolaganje poverenim oružjem iz člana 222. OKZ, odnosno krivičnog dela protivpravno raspolaganje poverenim oružjem iz člana 413. KZ, na koje kvalifikacije na osnovu sopstvenog viđenja inkriminisanog događaja ukazuju branioci okrivljenog. Naime, pravni osnov zaduženja okrivljenog predmetnim oružjem prestao je da postoji te time i mogućnost da se njegovo postupanje ocenjuje kao „prisvajanje“ ili drugim rečima vid pronevere ili utaje vatrenog oružja i municije koje mu je tada povereno.

Za postojanje krivičnog dela za koje je okrivljeni oglašen krivim bez značaja su navodi njegovog branioca, advokata Božidara Grubovića, kojima suštinski ukazuje da u radnjama okrivljenog nema protivpravnosti, a samim tim ni krivičnog dela, jer je okrivljeni predmetno oružje i municiju koji su služili potrebama odbrane, zadužio po potvrdi broj ... Ovo stoga što okrivljenom nije ni stavljeno na teret da je oružje i municiju neovlašćeno nabavio, već da ih je 17.01.2020. godine, neovlašćeno držao što je u izreci prvostepene presude jasno opisano, dok su pitanja vremenskog važenja i ovlašćenja koja proizilaze iz navedene potvrde činjenična pitanja u čije razmatranje se ovaj sud nije upuštao.

Okrivljenom nije stavljeno na teret da je radnju izvršenja preduzeo u periodu od 1994. godine, kako to branioci u zahtevima zaključuju, već mu je stavljena na teret radnja izvršena dana 17.01.2020. godine, kada je neovlašćeno držao vatreno oružje i municiju čije držanje nije dozvoljeno građanima, pa se u njegovim radnjama opisanim u izreci prvostepene presude, stiču sva zakonska obeležja krivičnog dela nedozvoljena proizvodnja, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materija iz člana 348. stav 2. u vezi stava 1. KZ, iz kog razloga se u konkretnom slučaju nikako ne može raditi o prividnom idealnom sticaju krivičnih dela na koje branilac okrivljenog, advokat Vučko Mirčić, u zahtevu ukazuje. S tim u vezi činjenični opis radnje izvršenja krivičnog dela koji je bio predmet razmatranja Vrhovnog kasacionog suda u presudi Kzz 105/10 od 12.05.2010. godine, na koju navedeni branilac u zahtevu ukazuje, bitno je drugačiji od opisa predmetne radnje izvršenja, pa se stav izražen u navedenoj odluci ne može primeniti u konkretnom slučaju.

Sledstveno iznetom, Vrhovni sud nalazi da pobijanim presudama nisu učinjene povrede krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) i 2) ZKP, na koje se neosnovano ukazuje zahtevima za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog AA.

Iznošenjem zaključka da je u konkretnom slučaju nastupila apsolutna zastarelost krivičnog gonjenja, branioci okrivljenog ukazuju da su pobijane presude donete uz bitnu povredu odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP.

Navedeni zaključak, kao što je prethodno obrazloženo, branioci zasnivaju na sopstvenoj pravnoj kvalifikaciji krivičnog dela ističući da se u radnjama okrivljenog stiču sva zakonska obeležja krivičnog dela iz člana 222. OKZ, odnosno krivičnog dela iz člana 413. KZ, a ne krivičnog dela iz člana 348. stav 2. u vezi stava 1. KZ, za koje je okrivljeni oglašen krivim, a u odnosu na koje, imajući u vidu vreme izvršenja krivičnog dela (17.01.2020. godine) i kaznu koja se može izreći (zatvor od jedne do osam godina i novčana kazna) nije nastupila apsolutna zastarelost krivičnog gonjenja, u smislu odredbi člana 103. stav 1. tačka 3) KZ i člana 104 stav 6. KZ.

Shodno navedenom, Vrhovni sud nalazi da pobijanim presudama nije učinjena bitna povreda odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP, na koju se neosnovano ukazuje zahtevima za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog.

Preostale navode zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog VV, Vrhovni sud nije razmatrao obzirom da polemisanjem sa utvrđenim činjeničnim stanjem o dokazanosti preduzete radnje izvršenja i umišljaju okrivljenog, na način koji je suprotan činjeničnim utvrđenjima i zaključcima nižestepenih sudova, branilac suštinski ukazuje na pogrešno ili nepotpuno utvrđeno činjenično stanje, odnosno povredu zakona iz člana 440. ZKP, koja ne predstavlja zakonski razlog za podnošenje ovog vanrednog pravnog leka, u smislu člana 485. stav 4. ZKP

Iz svih iznetih razloga, nalazeći da pobijanim presudama nije učinjena bitna povreda odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP ni povrede krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) i 2) ZKP, na koje se neosnovano ukazuje zahtevima za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenog AA, advokata Vučka Mirčića i advokata Božidara Grubovića, Vrhovni sud je na osnovu člana 491. stav 1. ZKP, odlučio kao u izreci presude.

Zapisničar-savetnik                                                                                                            Predsednik veća-sudija

Sanja Živanović, s.r.                                                                                                            Biljana Sinanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić