Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3770/20 od 04.04.2022. godine, stavom prvim izreke, odbačena je žalba tužilaca AA i BB izjavljena protiv rešenja sadržanog u stavu prvom izreke prvostepene presude, kao nedozvoljena. Stavom drugim izreke, ukinuta je prvostepena presuda u stavu drugom i četvrtom izreke. Stavom trećim izreke, usvojen je tužbeni zahtev, pa je utvrđeno da su tužioci AA iz ... i BB iz ..., kao pravni sledbenici pok. ĐĐ, bivšeg iz ..., na osnovu ugovora o kupoprodaji od 09.09.1968. godine, overenog kod Drugog opštinskog suda u Beogradu pod Ov broj 8466/68 dana 12.09.1968. godine i ugovora o kupoprodaji od 09.09.1968. godine, overenog kod Drugog opštinskog suda u Beogradu pod Ov broj 8465/68 dana 12.09.1968. godine, vlasnici 1/3 dela nepokretnosti upisane u List nepokretnosti ... KO ..., kat.parcela broj ..., porodična stambena zgrada u ulici ... broj 13, ulična desno, zemljište pod zgradom i drugim objektom zgrade broj 1 u ulici ... površine 1 ar i 39 m2 sa pravom korišćenja zemljišta na parceli br. ..., a koji suvlasnički udeo je pripadao sada pok. EE, odnosno njegovom pravnom sledbeniku DD, što je tuženi dužan da prizna i trpi da se u Listu nepokretnosti ... KO ... njegov suvlasnički deo upiše u svojinu tužilaca u međusobnoj jednakoj srazmeri. Stavom četvrtim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca AA i BB u delu kojim su tražili da se utvrdi da su po osnovu održaja kao pravni sledbenici pok. ĐĐ bivšeg iz ... i na osnovu ugovora o kupoprodaji od 09.09.1968. godine overenog kod Drugog opštinskog suda u Beogradu pod Ov broj 8466/68 dana 12.09.1968. godine i ugovora o kupoprodaji od 09.09.1968. godine, overenog kod Drugog opštinskog suda u Beogradu pod Ov broj 8465/68 dana 12.09.1968. godine, vlasnici 1/3 dela nepokretnosti upisane u List nepokretnosti ... KO ..., kat.parcela broj ..., zgrade broj 2 u ulici ... površine 26 m2, zemljište uz zgradu i drugi objekat, zgrade broj 3 povrišne 1 ar i 86 m2, a ukupne površine 3 ara i 51 m2, a koji suvlasnički udeo je pripadao sada pok. EE, odnosno njegovom pravnom sledbeniku DD što je on dužan da prizna i trpi da se u Listu nepokretnosti ... KO ... suvlasnički udeo pok. EE bivšeg iz ... briše i prepiše u isključivu svojinu tužilaca u međusobnoj jednakoj srazmeri. Stavom petim izreke, potvrđeno je rešenje sadržano u stavu trećem izreke prvostepene presude, a žalba tužilaca VV i GG, oboje iz ... odbijena kao neosnovana. Stavom šestim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima AA i BB solidarno na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 378.070,00 dinara. Stavom sedmim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima AA i BB solidarno na ime troškova druogostepenog postupka isplati iznos od 46.500,00 dinara. Stavom osmim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju protiv stava drugog, trećeg, šestog, sedmog i osmog izreke iz svih zakonskih razloga.

Ispitujući pravilnost pobijane presude na osnovu člana 403. stav 2. tačka 3. Zakona o parničinom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20), Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku pred drugostepenim sudom nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti na osnovu člana 408. ZPP, a neosnovani su navodi kojima se ukazuje na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 8. ZPP učinjenu u drugostepenom postupku, jer je pobijana odluka zasnovana na pravilnoj oceni dokaza.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom pred drugostepenim sudom pred kojim je otvorena rasprava u smislu odredbe člana 383. stav 3. ZPP, sledi da je dana 09.09.1968. godine zaključen ugovor o kupoprodaji između ŽŽ, kao prodavca i ĐĐ, EE i ZZ, kao kupaca, čiji predmet je bio prenos prava svojine na 13/30 idealnih delova kuće broj 13 u ... ulici u Beogradu, na kat.parceli ... upisane u ZKUL ... KO ... Kupoprodajna cena je iznosila 65.000,00 dinara i prodavac je od kupaca primio iznos od 25.000,00 dinara, a kupci su se obavezali da prodavcu solidarno isplate 30.000,00 dinara najkasnije do 31.07.1968. godine i iznos od 10.000,00 dinara najkasnije do 31.03.1969. godine. Dana 09.09.1968. godine zaključen je ugovor o kupoprodaji između II, kao prodavca i ĐĐ, EE i ZZ, kao kupaca, čiji je predmet bio prenos prava svojine na 13/30 idealnih delova navedene kuće broj 13 u ... ulici u ..., za kupoprodajnu cenu u iznosu od 65.000,00 dinara, koja je prema konstataciji u ugovoru isplaćena u celosti. Oba kupoprodajna ugovora su overena pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu dana 12.09.1968. godine pod Ov broj 8465/68 i pod Ov broj 8466/68. Kupci ĐĐ, EE i ZZ su se uknjižili kao suvlasnici na kući broj 13, ulična desno u ... ulici u Beogradu sa udelima od po 1/3 idealnih delova. U odnosu na kupoprodaju nepokretnosti, ĐĐ i njegova supruga ZZ su prethodno odlučili da kupe kuću, jer je ĐĐ imao ušteđen novac, stim što je u ugovorima unet njegov brat EE kao ugovorna strana iz formalnih, fiktivnih razloga, zbog tadašnje poreske politike, da bi se platio manji porez i sa razloga što se u to vreme vršilo ispitivanje porekla imovine. Celokupna korespodencija između prodavaca, a u odnosu na zaključenje predmetnih ugovora o kupoprodaji se odvijao između ĐĐ i njegove supruge ZZ. ĐĐ je 15.07.1968. godine podigao sa računa u Poštanskoj štedionici iznos od 30.000,00 dinara, a dana 04.08.1968. godine iznos od 38.000,00 dinara. Prodavac ŽŽ je potpisao priznanicu 08.12.1968. godine da je od ĐĐ primio na ime kupoprodajne cene iznos od 5.000,00 dinara, kao i 31.03.1969. godine, kada je potvrdio da je od ĐĐ i drugih primio na ime kupoprodajne cene iznos od 7.000,00 dinara. Dana 18.09.1969. godine zaključeno je vansudsko poravnanje između ŽŽ i ĐĐ i ZZ kojim je konstatovano da kupci ĐĐ i ZZ solidarno duguju prodavcu na ime kupoprodajne cene po ugovoru od 12.09.1968. godine iznos od 15.000,00 dinara sa rokom plaćanja do 30.06.1970. godine, da bi nakon toga 17.03.1971. godine prodavac ŽŽ overio izjavu Ov broj 1651/71 kojom je potvrdio da su kupci solidarno isplatili u potpunosti kupoprodajnu cenu po ugovoru od 12.09.1968. godine. Nakon zaključenja kupoprodajnih ugovora, ĐĐ i ZZ su se uselili u kuću broj 13 u ... ulici u Beogradu, kuću su adaptirali i renovirali svojim sredstvima bez izmene postojećih gabarita, a u jednom periodu su deo kuće izdavali u zakup. ĐĐ je bio u posedu kuće od zaključenja ugovora o kupoprodaji 1968. godine do svoje smrti 2006. godine i plaćao je porez i dažbine, dok tuženi EE nikada nije stanovao u kući niti je plaćao poreze i dažbine za kuću. Na zaostavštini iza pokojnog ĐĐ oglašeni su kao naslednici, njegova deca II, AA i JJ. Nakon smrti II oglašen je za naslednika njegov sin BB, a nakon smrti JJ njena deca VV i ćerka GG. Na zaostavštini EE oglašen je za naslednika njegov sin DD. U Listu nepokretnosti ... KO ... upisana je porodična stambena zgrada broj 13 ulična desno u ... ulici u Beogradu, na kat.parceli ... na KK sa 1/3 idealna dela, BB, JJ, AA sa idealnim delom od po 1/9 i EE sa idealnim delom od 1/3.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev za utvrđenje kao u stavu trećem izreke, nalazeći da su predmetni ugovori o kupoprodaji simulovani u delu u kome je pravni prethodnik tuženog označen kao ugovorna strana. Kako se pravilo o prividnosti pravnog posla primenjuje i u slučaju kada se neko lice samo prividno pojavljuje u ugovoru kao ugovorna strana, „podmetnuto lice“ umesto pravog ugovarača u čijoj imovini treba da se ostvare dejstva ugovora (personalna simulacija) i kako je EE bio samo prividno ugovorna strana dok su ugovorne strane kao kupci bili ĐĐ i njegova supruga ZZ, koji su u celosti isplatili kupoprodajnu cenu, isključivo oni bili u državini predmetne nepokretnosti za koju su plaćali poreze i troškove to je osnovan tužbeni zahtev za utvrđenje prava svojine po osnovu zaključenih ugovora o kupoprodaji, sa kojih razloga nisu posebno cenjeni uslovi za sticanje svojine putem održaja. U pogledu zahteva za utvrđenje prava svojine na zgradi broj 2 i 3 (dvorišna levo) tužbeni zahtev je odbijen jer navedene zgrade nisu bile predmet Ugovora o kupoprodaji iz 1968. godine, a na ovim nepokretnostima su uknjižena treća lica. Potvrđeno je i rešenje iz stava trećeg izreke prvostepene presude jer je doneto pravilnom primenom člana 294. tačka 4. ZPP.

Vrhovni sud nalazi da je drugostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo kada je odlučio kao u stavu trećem izreke i usvojio tužbeni zahtev.

Odredbom člana 66. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da ako prividan ugovor prikriva neki drugi ugovor, taj drugi ugovor važi ako su ispunjeni uslovi za njegovu pravnu valjanost.

Pravilno je drugostepeni sud zaključio da ugovori mogu biti prividni u pogledu identiteta ugovornih strana, koji ima karakter simulovanog ugovora sa „podmetnutim licem“ gde privid nije u nepostojanju obaveze nego u simulovanom identitetu ugovornih strana. U konkretnom slučaju, EE se samo prividno pojavljivao kao ugovorna strana (tzv. „podmetnuto lice“), tako da su pravi ugovarači po ugovorima od 09.09.1968. godine bili prodavci ŽŽ i II, a kupci ĐĐ i ZZ u čijoj imovini je trebalo da se ostvare dejstva zaključenih ugovora o kupoprodaji. Na ovakav zaključak upravo ukazuje činjenica da je ĐĐ sa suprugom isplatio kupoprodajnu cenu, uselio se u kuću još 1968. godine i u kući živeo sve do svoje smrti 2006. godine, dok EE nikada nije živeo u kući niti je plaćao dažbine i troškove za kuću.

Tužbom se pretenduje samo na suvlasnički udeo jednog suvlasnika, sada pokojnog EE, pa je pravilno drugostepeni sud zaključio da je tužbom bilo dovoljno obuhvatiti samo tog suvlasnika, a da ostali suvlasnici nemaju položaj nužnih suparničara jer se ne dira u njihove suvlasničke udele. Stoga se ukazivanjem na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP u vezi odredbe člana 211. ZPP suštinski vezuje za pogrešnu primenu materijalnog prava od strane drugostepenog suda, što ne može predstavljati revizijski razlog u smislu člana 407. ZPP.

Stoga su neosnovani revizijski navodi kojima se osporava potpunost procesne zajednice ukazivanjem da nije obuhvaćena unuka ZZ, KK, jer se tužbom ne pretenduje na ovaj suvlasnički udeo. Ostalim revizijskim navodima u odnosu na isplatu kupoprodajne cene, faktički se osporava činjenično stanje što ne predstavlja revizijski razlog u smislu člana 407. ZPP.

Potvrđena je odluka o troškovima postupka jer je odluka doneta pravilnom primenom odredaba člana 150. – 154. i 163. ZPP.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić