Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija Dobrile Strajina, predsednika veća, Dragane Mirosavljević i Nadežde Vidić, članova veća, u parnici tužioca Gradska opština Stari Grad, Beograd, čiji je zakonski zastupnik Gradsko pravobranilaštvo Grada Beograda – Odeljenje gradskog pravobranilaštva za opštine Vračar, Zvezdara, Palilula, Savski venac i Stari Grad, protiv tuženih AA iz ... i BB iz ..., koje zastupa Stojan Đorđević, advokat iz ..., radi duga, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2949/20 od 12.01.2022. godine, u sednici veća održanoj 27.09.2023. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDAJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž 2949/20 od 12.01.2022. godine i presuda Višeg suda u Beogradu P 19419/2018 od 16.01.2020. godine i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 19419/2018 od 16.01.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se tuženi obavežu da mu na ime neplaćenih naknada (zakupnine) za korišćenje poslovnog prostora za mesec jun, septembar i novembar 2013. godine, kao i u periodu od marta zaključno sa novembrom 2016. godine, isplate 6.339.394,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom kako je to navedeno u tužbenom zahtevu. Stavom drugim izreke, obavezan je tužilac da tuženima nadoknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 173.450,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 2949/20 od 12.01.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda u stavu prvom izreke. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka, sadržano u drugom stavu izreke prvostepene presude, tako što je obavezan tužilac da tuženima na ime troškova parničnog postupka isplati 133.225,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnoim postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...18/20), i utvrdio da je revizija tužioca osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Navodima revizije tužioca da je izreka pobijane presude nejasna i u nesaglasnosti sa razlozima iz obrazloženja presude zbog čega se ne može ispitati, ukazuje se na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, koja nije propisana kao revizijski razlog u smislu člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužbu u ovoj pravnoj stvari podnela je Gradska opština Stari Grad protiv tuženih AA i BB, koji su bili u zakupodavnom odnosu sa JP „Poslovni prostor opštine Stari Grad“, na osnovu Ugovora o zakupu poslovnih prostorija od 06.11.2001. godine i Aneksa ugovora od 01.01.2002. godine, kojim su primili u zakup poslovni prostor površine 180m2 u prizemlju zgrade ... ... u ... . Odlukom o prestanku sa radom JP „Poslovni prostor“ od 29.11.2016. godine prestao je pravni subjektivitet ovog javnog preduzeća. Tužba u ovoj parnici je podneta 13.08.2018. godine, a tužilac potražuje utuženi iznos po osnovu neplaćenih naknada (zakupnina) za korišćenje poslovnog prostora za mesec jun, septembar i novembar 2013. godine, kao i u periodu od marta 2014. godine zaključno sa novembrom 2016. godine.

Nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev i to prvostepeni sud iz razloga što je osnovan prigovor zastarelosti potraživanja za period od juna 2013. godine do 13.08.2015. godine, a u preostalom delu jer je nastupila prekluzija za predlaganje dokaza, a drugostepeni sud iz razloga nedostatka aktivne legitimacije na strani tužioca, jer tužba podneta 13.08.2018. godine, kada je shodno članu 22. stav 1, 23. i 24. Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja („Službeni list Grada Beograda“, br. 63/2016), isključivo Grad Beograd aktivno legitimisan da potražuje zakupninu iz zaključenih ugovora o zakupu kao sukcesor prava i obaveza.

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo, a zbog toga je činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

Odrebom člana 3. Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja („Službeni list Grada Beograda“, br. 63/16 od 23.06.2016. godine) propisano je da raspolaganje nepokretnostima Grada, u smislu ove odluke, smatra se 1. otuđenje, 2. prenos prava javne svojine na drugog nosioca prava svojine, 3. davanje na korišćenje, 4. ulaganje u kapital, 5. davanje u zakup, 6. zasnivanje hipoteke. Članom 22. stav 1. ove odluke propisano je da su nadležni organi gradskih opština Voždovac, Vračar, Zvezdara, Novi Beograd, Palilula, Rakovica, Savski venac, Stari Grad i Čukarica obavezni da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove odluke obaveste sve zakupce poslovnog prostora na kojima je gradska opština imala pravo upravljanja, o preuzimanju upravljanja na poslovnim zgradama i poslovnim prostorijama od strane Grada Beograda, odnosno organizacione jedinice Gradske uprave Grada Beograda nadležne za obavljanje poslova upravljanja i davanja u zakup poslovnih zgrada i poslovnih prostorija. Odredbom člana 23. stav 1. ove odluke, propisano je da na Grad Beograd, odnosno organizacionu jedinicu Gradske uprave nadležnu za obavljanje poslova upravljanja i davanja u zakup poslovnih zgrada i poslovnog prostora prelaze sva prava i obaveze iz ugovora o zakupu koje su zaključile gradske opštine, odnosno javna preduzeća ili druge organizacione jedinice osnovane od strane gradskih opština iz člana 22. stav 1. ove odluke, ukoliko su u saglasnosti sa zakonom i propisima Grada Beograda, počev od 01.12.2016. godine. Odredbom člana 24. stav 1. Odluke propisano je da započeti sudski sporovi sa zakupcima poslovnih zgrada i poslovnih prostorija kojima su upravljanje gradske opštine iz člana 22. stav 1. ove odluke, pokrenuti zbog neizmirene zakupnine, biće nastavljeni i okončani bez promene tužioca.

U konkretnom slučaju, tuženi su bili u zakupodavnom odnosu sa JP „Poslovni prostor opštine Stari Grad“ na osnovu Ugovora o zakupu poslovnih prostorija od 06.11.2001. godine i Aneksa ugovora od 01.01.2002. godine i tužilac potražuje zakupninu za jun, septembar i novembar 2013. godine, kao i za periodu od marta 2014. godine zaključno sa novembrom 2016. godine. Kako je reč o potraživanju nastalom pre 01.12.2016. godine, tužilac je aktivno legitimisan za vođenje parnice. Naime, odredbu člana 3. Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja treba tumačiti u sklopu sa odredbama 23. i 24. iste Odluke. Grad Beograd u skladu sa navedenom odlukom ima pravo davanja u zakup nepokretnosti Grada i na Grad Beograd, odnosno organizacionu jedinicu Gradske uprave nadležnu za obavljanje poslova upravljanja i davanja u zakup poslovnih zgrada i poslovnog prostora prelaze prava i obaveze iz važećih ugovora i novozaključenih ugovora, pa Grad ima aktivnu legitimaciju za potraživanja zakupnine koje su nastale kao obaveza zakupca nakon 01.12.2016. godine, kada je upravljanje poslovnim prostorom pripalo Gradu. Međutim, za neizmirene zakupnine do 01.12.2016. godine, aktivna legitimacija tužioca proizilazi iz zaključenih ugovora na osnovu kojih je uspostavljen ugovorni odnos, bez obzira na datum pokretanja sudskog postupka. Tužilac svoj tužbeni zahtev zasniva na ugovoru od 06.11.2001. godine i aneksu ugovora od 01.01.2002. godine. Stoga su razlozi drugostepenog suda neprihvatljivi.

Imajući u vidu da drugostepeni sud zbog pogrešne primene materijalnog prava nije cenio razloge prvostepenog suda u pogledu prigovora zastarelosti u odnosu na svako pojedinačno mesečno potraživanje i visinu tražene naknade, kao i da je vremenski okvir u smislu člana 308. ZPP određen od strane prvostepenog suda uz propuštanje utvrđivanja spornih i nespornih činjenica i zavisno od toga ocene prekluzije u vezi sa predlaganjem dokaza, Vrhovni sud je na osnovu člana 416. stav 2. ZPP, ukinuo nižestepene presude u pobijanom delu i predmet vratio prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje.

U ponovnom postupku, prvostepeni sud će imati u vidu primedbe Vrhovnog suda, po istim će postupiti i nakon utvrđivanja svih relevantnih činjenica, oceniti prigovor zastarelosti u odnosu na svaki pojedinačni mesečni iznos i oceniti koji iznos tužiocu bi pripao, pa će doneti novu zakonitu odluku.

Iz napred navedenih razloga, primenom člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

Uprvitelj pisarnice

Marina Antonić