Protiv rešenja drugostepenog suda, protivnik predlagača je izjavio blagovremenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Predlagač je podneo odgovor na reviziju. Troškove revizijskog postupka je tražio i opredelio.

Vrhovni sud je ispitao drugostepeno rešenje primenom člana 408. u vezi člana 420 Zakona o parničnom postupku - ZPP (''Službeni glasnik RS'' br.72/11...10/23) i člana 27. stav 2. i 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku - ZVP (''Službeni glasnik RS'' br.25/82...14/22) i ocenio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjem Gradske uprave Grada Valjevo Odeljenje za imovinskopravne poslove i opštu upravu broj 465-55/2021- 08 od 02.02.2021. godine eksproprisana je kp .. predlagača površine 0.45.83 ha upisana u LN .. KO ... u korist protivnika predlagača za potrebe izgradnje državnog puta IB reda 27 Loznica - Valjevo – Lazarevac, deonica Iverak – Lajkovac. Uredbom Vlade Republike Srbije o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene državnog puta I B reda 27 Loznica Valjevo Lazarevac, deonica: Iverak – Lajkovac (veza sa autoputem E 763, Beograd - Južni Jadran, deonica Beograd Požega) („Sl. Glasnik RS“ broj 2/20) utvrđen je Prostorni plan područja posebne namene navedenog državnog puta kojim je obuhvaćena i kp .. KO ..., a koja je predmet eksproprijacije. Javni interes za ekproprijaciju nepokretnosti radi izgradnje državnog puta I B reda 27 Loznica Valjevo Lazarevac, deonica: Iverak – Lajkovac (veza sa autoputem E 763, Beograd - Južni Jadran, deonica Beograd Požega) utvrđen je Rešenjem Vlade Republike Srbije broj 465-4298/2020-1 od 28.05.2020. godine. Pred organom uprave nije postignut sporazum o određivanju naknade, pa je predmet dostavljen sudu na nadležnost. Prema obaveštenju Poreske uprave od 15.12.2021. godine prosečna tržišna cena predmetne parcele kao poljoprivrednog zemljišta je 600,00 dinara za 1m2, bez izlaska na teren, dok je prosečna tržišna cena predmetne parcele kao građevinskog zemljišta 1.200,00 dinara po m2. Veštačenjem sudskog veštaka geometra utvrđeno je da je predmetna parcela u pojasu eksproprijacije za novu saobraćajnicu Valjevo – Lajkovac. Veštačenjem od strane sudskog veštaka građevinske struke, primenom komparativne metode utvrđeno je da je tržišna vrednost predmetne parcele, kao građevinskog zemljišta 5.499.600,00 dinara, odnosno 1.200,00 din/m2.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su protivnika predlagača obavezali da predlagaču isplati novčanu naknadu za eksproprisano zemljište u iznosu od 5.499.600,00 dinara, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, u smislu člana 41. Zakona o eksproprijaciji i člana 82, 83. i 88. Zakona o planiranju i izgradnji, prihvatajući tržišnu cenu određenu od strane sudskog veštaka građevinske struke. Po oceni nižestepenih sudova, predmetna parcela je građevinsko zemljište, kome zbog propusta nadležnih organa nije izvršena prenamena u katastru nepokretnosti, imajući u vidu da je eksproprisana rešenjem od 02.02.2021. godine, po stupanju na snagu planskog dokumenta kojim je određeno formiranje građevinskih parcela.

Vrhovni sud je ocenio da su nižestepeni sudovi pravilno primenili materijalno pravo.

Članom 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji ("Službeni glasnik RS", br. 53/95...106/16), propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, a ako sporazum nije postignut, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi. Na osnovu člana 42. istog Zakona, naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje se u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drukčije propisano (stav 1.). Procenu tržišne cene iz stava 1.ovog člana zakona, vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima (stav 2.).

Na osnovu člana 88.stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji (''Službeni glasnik RS'', br. 72/2009...52/2021), kada se planskim dokumentom promeni namena poljoprivrednog i šumskog u građevinsko zemljište, organ nadležan za donošenje planskog dokumenta je dužan da u roku od 15 dana od dana stupanja na snagu tog dokumenta organu nadležnom za poslove državnog premera i katastra dostavi planski dokument koji sadrži popis katastarskih parcela kojima je promenjena namena ili opis granica planskog dokumenta, sa popisom kat.parcela sa odgovrajućim grafičkim prikazom. Od dana stupanja na snagu planskog dokumenta kojim je izvršena promena namene poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnik takvog zemljišta ostvaruje sva prava vlasnika na građevinskom zemljištu, u skladu sa ovim zakonom (stav 9.).

U konkretnom slučaju, Vlada Republike Srbije je donela rešenje br. 465- 4298/2020-1 od 28.05.2020. godine, kojim je utvrđen javni interes za eksproprijaciju – administrativni prenos i nepotpunu eksproprijaciju nepokretnosti u skladu sa Prostornim planom područja posebne namene državnog puta I B reda br. 27, Loznica – Valjevo – Lazarevac, deonica: Iverak – Lajkovac (veza sa auto putem E 763 Beograd - Južni Jadran, deonica: Beograd – Požega), kao objekat od posebnog značaja za RS. Pravnosnažnim rešenjem Gradske uprave Grada Valjevo Odeljenje za imovinskopravne poslove i opštu upravu broj 465-55/2021-08 od 02.02.2021. godine, donetim na osnovu rešenja Vlade Republike Srbije od 28.05.2020. godine, eksproprisana je predmetna parcela vlasništvo predlagača u korist protivnika predlagača za potrebe izgradnje državnog puta IB reda 27 Loznica - Valjevo – Lazarevac, deonica Iverak - Lajkovac. Predmetnoj parceli je, s toga, promenjena namena prostornim planom područja posebne namene državnog puta I B reda br. 27, Loznica – Valjevo – Lazarevac, deonica: Iverak – Lajkovac, iz poljoprivrednog u građevinsko zemljište, pre odluke o eksproprijacijii, pa vlasnik predmetnog zemljišta (predlagač), ostvaruje sva prava vlasnika građevinskog zemljišta na osnovu člana 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji.

Imajući u vidu navedeno, bez uticaja su navodi revizije da se novčana naknada za eksproprisano zemljište određuje prema vrsti (statusu) zemljišta u vreme donošenja pravnosnažnog rešenja o eksproprijaciji, jer u konkretnom slučaju nije reč o naknadnoj promeni statusa zemljišta. Naprotiv, reč je o situaciji da je pre pravnosnažnog rešenja o eksproprijaciji promenjen status zemljišta stupanjem na snagu planskog dokumenta (koji ga je odredio kao građevinsko zemljište), pa je novčana naknada pravilno određena u skladu sa stvarnim statusom zemljišta, bez obzira što takva promena nije sprovedena i evidentirana u katastru. U tom smislu bez značaja je i ukazivanje revizije na odredbe Zakona o poljoprivrednom zemljištu, koje definišu pojam poljoprivrednog zemljišta i zabranu korišćenja poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe.

S obzirom na izneto, nižestepeni sudovi su predlagaču priznali naknadu na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka koji se o tržišnoj ceni predmetnog zemljišta izjasnio imajući u vidu da se radi o građevinskom zemljištu, pravilnom primenom člana 41. i 42. Zakona o eksproprijaciji u vezi sa članom 88.stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji, pa revizija neosnovano osporava pravilnost primene materijalnog prava.

Iz navedeih razloga, primenom člana 414. stav 1. u vezi člana 420. ZPP i člana 30. stav 2 ZVP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Zahtev predlagača za naknadu troškova sastava odgovora na reviziju odbijen je na osnovu člana 154. stav 1 ZPP. u vezi sa članom 30. stav 2. ZVP, jer se ne radi o troškovima potrebnim radi vođenja ovog vanparničnog postupka, pa je odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković