Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu u odnosu na stav treći izreke, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ocenio da je revizija tužioca dozvoljena po članu 403. stav 2. tačka 3. ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20 i 10/23-drugi zakon), ispitao je pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Neosnovano se revizijom tužioca ukazuje na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi članova 383, 394. i 231. ZPP, učinjene u postupku pred drugostepenim sudom. Drugostepeni sud je zakazao raspravu i odlučio o žalbi i zahtevima stranaka u situaciji kada je u istoj parnici prvostepena presuda već jedanput bila ukinuta, a pobijana presuda se zasnivala na bitnoj povredi odredaba parničnog postupka. Ne prihvatajući preinačenje tužbe povećanjem postojećeg zahteva učinjeno podneskom u postupku pred drugostepenim sudom, taj sud nije učinio neku od navedenih bitnih povreda, jer je preinačenje tužbe povećanje postojećeg zahteva po članu 200. ZPP i tužilac može do zaključenja glavne rasprave da preinači tužbu po članu 199. stav 1. navedenog zakona, ali se navedene odredbe ne primenjuju na raspravu i postupak pred drugostepenim sudom, shodno odredbi člana 385. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, dana 14.05.2015. godine, deo teritorije Opštine Ivanjica zahvaćen je snažnim gradom koji je prouzrokovao velike materijalne štete u poljoprivrednim kulturama i drugoj imovini građana, odnosno meštana Opštine Ivanjica, među kojima i tužiocu koji ima registrovano poljoprivredno gazdinstvo. Tog dana nije došlo do dejstva protivgradnih raketa sa protivgradnih stanica na teritoriji Opštine Ivanjica, jer nije bilo protivgradnih raketa, niti su angažovani strelci. Na osnovu komisijskog zapisnika o preliminarnoj proceni štete koji je sačinila Komisija Opštine Ivanjica od 28.05.2015. godine, utvrđeno je da je tužiocu dejstvom grada prouzrokovana šteta na zasadu maline površine 60 ari i na zasadu ranih sorti šljive površine 80 ari u procentu od 80%, te je rešenjem Opštinskog veća Opštine Ivanjica od 22.04.2016. godine tužiocu isplaćen procentualni iznos štete od 2%, srazmerno procenjenoj visini štete i namenskim sredstvima dobijenim od Vlade Republike Srbije u iznosu od 28.800,00 dinara za maline. Veštačenjem je utvrđena visina štete na tužiočevom zasadu malina i šljiva u ukupnom iznosu od 2.931.500,00 dinara. Takođe je utvrđeno da na tužiočevoj parceli ne može da se postavi protivgradna mreža zbog strmine terena i kontrapadova, visova, uvala, pri čemu je parcela u zoni šume i šumskog zemljišta, niti je država nudila podsticaje ili subvencije za postavljanje protivgradnih mreža. Tužilac nije osigurao svoj zasad od delovanja grada, niti je postavio protivgradne mreže.

Navedeno činjenično stanje drugostepeni je utvrdio nakon što je otvorio raspravu na osnovu člana 383. stav 4. ZPP i izveo predložene dokaze koje je cenio u smislu člana 8. navedenog zakona. Drugostepeni sud je zaključio da je tužena odgovorna za štetu prouzrokovanu tužiocu delovanjem grada, zbog propuštanja organa, pre svega MUP-a Republike Srbije, Sekretarijata za vanredne situacije koji nije na vreme preduzeo radnje neophodne za aktiviranje sistema protivgradne zaštite, iako sezona zaštite od grada počinje od 15. aprila i traje do 15. oktobra svake godine. Tužilac nije doprineo nastanku štete, jer konfiguracija terena na kome se nalazi tužiočeva parcela isključuje primenu postavljanja protivgradne mreže, dok činjenica da nije osigurao zasad maline i šljiva ne predstavlja tužiočev doprinos nastanku štete, jer i da je ugovorio osiguranje to ne bi dovelo do sprečavanja nastanka štete, niti bi ona bila manja nego što je bila, već bi u tom slučaju još jedno lice imalo obavezu da tužiocu naknadi štetu ne isključujući odgovornost tužene. Polazeći od veštačenjem utvrđenog iznosa ukupne štete od 2.931.500,00 dinara, koji je umanjen za iznos isplaćenih sredstava od 28.800,00 dinara, što iznosi 2.902.700,00 dinara (iznos koji je postavljen u prvostepenom postupku i o kome je odlučeno pobijanom prvostepenom presudom), drugostepeni sud je isti umanjio za 30% budući da efikasnost protigradne zaštite iznosi 70% i usvojio tužbeni zahtev za iznos od 2.031.890,00 dinara, a odbio kao neosnovan za iznos od 870.810,00 dinara.

Po stanovištu Vrhovnog suda, drugostepeni sud je suprotno navodima revizije, pravilnom ocenom izvedenih dokaza na raspravi u smislu člana 8. ZPP utvrdio činjenično stanje i pravilnom primenom materijalnog prava odlučio o tužbenom zahtevu, nalazeći da je obim odgovornosti tužene za štetu na tužiočevom zasadu malina i šljiva 70% od ukupno utvrđene štete, koliko iznosi uspešnost protivgradne zaštite.

Neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava iz člana 189. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima, koji propisuje da se visina naknade štete određuje prema cenama u vreme donošenja sudske odluke, izuzev slučaja kad zakon naređuje što drugo. Podneskom od 30.10.2020. godine, tužilac je preinačio tužbu povećanjem tužbenog zahteva na ukupan iznos od 2.902.700,00 dinara o kom tužbenom zahtevu je odlučeno pobijanom prvostepenom presudom. Tužilac je u postupku pred drugostepenim sudom na raspravi 21.06.2022. godine, predao podnesak sa preinačenjem tužbe povećanjem tužbenog zahteva na ukupan iznos od 5.333.700,00 dinara. Kako preinačenje tužbe nije moguće u postupku i na raspravi pred drugostepenim sudom, neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava u pogledu visine utvrđenog iznosa ukupne štete. O uspešnosti protivgradne zaštite izjašnjavao se veštak poljoprivredne struke (ročište za glavnu raspravu pred prvostepenim sudom 28.07.2021. godine) navodeći da je procenat uspešnosti protivgradne zaštite koje je navodio u svojim nalazima podatak teoretičara državnog sistema protivgradne zaštite, kao prosečan stepen uspešnosti za celu teritoriju Republike Srbije, iako to u praksi niko ne može da utvrdi, niti je utvrdio. Sledom navedenog, neosnovani su revizijski navodi kojima se osporava zaključak drugostepenog suda o efikasnosti protivgradne zaštite od 70%, s obzirom da prema članu 232. ZPP, u situaciji kada se utvrdi da stranci pripada pravo na naknadu štete, na novčani iznos ili na zamenljivu stvar, a visina iznosa, odnosno količina stvari ne može da se utvrdi ili bi mogla da se utvrdi samo sa nesrazmernim teškoćama, sud će visinu novčanog iznosa, odnosno količinu zamenljivih stvari da odredi po slobodnoj oceni. Sledom navedenog, drugostepeni sud je formirao svoj zaključak i obrazložio izneto uverenje, pa se neosnovano u reviziji ističe da je zaključak formiran bez bilo kakve dokazne inicijative i na zakonu zasnovanog obrazloženja.

Vrhovni sud je na osnovu izloženog ocenio da revizija tužioca nije osnovana, pa je na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković