Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužilja-protivtužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost drugostepene presude u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 55/14, 87/18, 18/20 i 10/23), u vezi člana 208. Porodičnog zakona-PZ, Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku pred nižestepenim sudovima nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Takođe, neosnovani su revizijski navodi da je drugostepeni sud učinio bitnu povredu iz člana 374. stav 1. u vezi člana 8. ZPP-a, s obzirom na to da je činjenično stanje ono koje je utvrđeno u prvostepenoj presudi.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su bile u vanbračnoj zajednici u kojoj je rođen zajednički sin mal. VV (rođen ...2021. godine). Nakon prestanka faktičke zajednice života stranaka tužilja-protivtužena se sa maloletnim detetom preselila kod svojih roditelja gde žive u zajednici sa svojim roditeljima i babom. Tužilja (rođena ...1991. godine) zaposlena je u kompaniji GG, gde ostvaruje zaradu u iznosu od 80.901,24 dinara. Njen otac je penzioner sa mesečnim primanjima od 60.000,00 dinara. Tuženi-protivtužilac (rođen ...1991. godine) je zaposlen u kompaniji GG, gde mesečno zarađuje od 77.269,83 dinara do 78.114,88 dinara. Živi sam u stanu svoje majke. Tuženi –protivtužilac nakon prestanka zajednice života doprinosi izdržavanju mal. VV sa po 16.000,00 dinara mesečno, što iznosi oko 20% mesečno od njegovih neto primanja. Parnične stranke nemaju druge zakonske obaveze izdržavanja. Utvrđeno je da je za podmirenje mesečnih potreba mal. VV dovoljan iznos od 30.000,00 dinara mesečno, uzimajući u obzir uzrast deteta kao i troškove ishrane, obuće i odeće. Sud je osim o potrebama maloletnog deteta i mogućnostima roditelja da stiču zaradu vodio računa o minimalnoj sumi izdržavanja u smislu člana 160. stav 4. Porodičnog zakona.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenom odredbi članova 154., 160., 161. i 162. Porodičnog zakona (PZ), našli da se potrebe mal. VV, kao deteta uzrasta 2,5 godine, mogu zadovoljiti mesečnim iznosom od 30.000,00 dinara i procenili da je tuženi-protivtužilac kao otac u mogućnosti da doprinosi njegovom izdržavanju iznosom od 20% od svojih redovnih mesečnih neto primanja iz radnog odnosa, počev od 14.09.2022.godine (tuženi –protivtužilac nakon prestanka zajednice života doprinosi izdržavanju mal. VV sa po 16.000,00 dinara mesečno, što iznosi oko 20 % mesečno od njegovih neto primanja) dok je preko ovog iznosa, a do tužbom zahtevanog iznosa od 30% mesečno od primanja tuženog, odbijen tužbeni zahtev. Prema stanovištu nižestepenih sudova, dosuđenim iznosom na ime izdržavanja obezbeđuje se podmirenje potreba malolenog deteta i osigurava isti standard koji imaju njegovi roditelji.

Po nalaženju Vrhovnog suda, pravilno je primenjeno materijalno pravo prilikom utvrđivanja visine doprinosa tuženog-protivtužioca.

Neosnovano se u reviziji tužilje-protivtužene ukazuje da je drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo iz odredbi članova 160. i 162. PZ jer je prenisko odmerio doprinos tuženog-protivtužioca u izdržavanju maloletnog sina. Naime prema odredbi člana 68. Porodičnog zakona-PZ („Službeni glasnik RS“, broj 18/05...6/15) pravo je ali i dužnost roditelja da se staraju o deci, dok prema članu 154. stav 1. istog zakona dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Visina izdržavanja određuje se prema potrebama deteta, kao poverioca izdržavanja kako to propisuje član 160. stav 2. istog zakona, dok mogućnost roditelja, kao dužnika izdržavanja zavisi od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegovih ličnih potreba, ali i obaveze izdržavanja drugih lica i drugih okolnosti od značaja za izdržavanje (član 160. stav 3. PZ).

Pravilno su nižestepeni sudovi primenili odredbu člana 160. PZ, kojom su propisani način i uslovi pod kojima se određuje iznos izdržavanja - prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja (koje zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja), pri čemu se vodi računa o minimalanoj sumi izdržavanja, kao i odredbu člana 162. stav 3. istog zakona koja propisuje da visina izdržavanja treba da omogući najmanje takav nivo životnog standarda za dete kakav uživa roditelj - dužnik izdržavanja, a sve u najboljem interesu maloletne dece u skladu sa članom 6. i 266. PZ.

Suprotno navodima revizije pravilno je odmerena visina doprinosa kojim će tuženi-protivtužilac kao otac učestvovati u izdržavanju mal. VV, s toga su bez uticaja navodi revizije kojima se ukazuje na povredu odredbe člana 162. stav 2. Porodičnog zakona, kada je obaveza izdržavanja utvrđena na iznos od 20% njegovih redovnih novčanih primanja. Naime, saglasno članu 162. PZ poverilac izdržavanja može po svom izboru zahtevati da visina izdržavanja bude određena u fiksnom mesečnom novčanom iznosu ili u procentu od redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja. Ako je visina izdržavanja određena u procentu njena visina po pravilu ne može biti manja od 15%, niti veća od 50% redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje. Tužilja, majka maloletnog deteta kojoj je povereno vršenje roditeljkog prava, u tužbi je postavila zahtev da se izdržavanje odredi u procentu od redovnih mesečnih primanja tuženog. U postupku su utvrđene sve činjenice koje opredeljuju potrebe maloletnog deteta sa jedne strane, kao i mogućnosti oca, kao dužnika izdržavanja sa druge strane, pa je pravilno primenjeno merodavno pravo iz članova 160. i 162. Porodičnog zakona.

Neosnovani su navodi revizije tužilje-protivtužene da sud nije vodio računa o najboljem interesu maloletnog deteta i da je nepravilno primenio materijalno pravo iz odredbe člana 162. stav 3. PZ zbog čega je prenisko odmeren doprinos tuženog-protivtužioca u izdržavanju maloletnog sina. Naime, pravilno su nižestepeni sudovi polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja primenom odredbe članova 154. stav 1. i 160. do 162. PZ rukovodeći se najboljim interesom deteta saglasno članovima 6. i 266. PZ obavezali tuženog-protivtužioca da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletnog deteta plaća 20% od svojih redovnih mesečnih neto primanja iz radnog odnosa, počev od 14.09.2022.godine pa ubuduće, dok je tužbeni zahtev preko dosuđenih 20% (za još 10%) odbijen kao neosnovan.

Po oceni Vrhovnog suda, dosuđeni iznos izdržavanja u skladu je sa utvrđenim realnim mogućnostima tuženog-protivtužioca i njegovim životnim standardom i uz doprinos tužilje-protivtužene kao majke dovoljan je da se zadovolje sve potrebe maloletnog deteta stranaka. Ovim iznosom obezbeđuje se zadovoljenje uslova za pravilan i potpun razvoj maloletnog deteta na njegovom sadašnjem uzrastu. Imajući u vidu da oba roditelja treba da doprinose izdržavanju maloletnog deteta, preostala sredstva za izdržavanje mal. VV će obezbeđivati tužilja-protivtužena kao zakonska zastupnica koja se brine o njemu, kako potrebnim novčanim iznosom, tako i doprinosom u vidu rada i staranja koje i inače svakodnevno ulaže u njegovu negu i podizanje. S toga je pravilno odbijen tužbeni zahtev preko dosuđenog iznosa od 20% mesečno od neto primanja tuženog, na ime izdržavanja, za iznos od još 10% mesečno kao previsoko postavljen, s obzirom na uzrast i utvrđene potrebe maloletnog detata kao poverioca izdržavanja i materijalne mogućnosti tuženog-protivtužioca kao dužnika izdržavanja. Visina izdržavanja se može smanjiti ili povećati prema članu 164. PZ, ako se promene okolnositi na osnovu kojih je doneta prethodna odluka.

Pravilna je odluka o troškovima postupka, s`obzirom da o naknadi troškova postupka u vezi sa porodičnim odnosima sud odlučuje po slobodnoj oceni u svakoj konkretnoj parnici na osnovu člana 207. PZ, vodeći računa o razlozima pravičnosti.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković