.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 5748/2024
30.05.2024. godina
Beograd
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Dragane Boljević, Radoslave Mađarov, Marine Milanović i Vesne Stanković, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Miodrag Janković advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Visoki savet sudstva - Privredni sud u Beogradu, koju zastupa Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi zaštite prava na suđenje u razumnom roku, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 19/23 od 26.10.2023. godine, na sednici održanoj 30.05.2024. godine, doneo je
R E Š E NJ E
NE DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 19/23 od 26.10.2023. godine.
ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužene izjavljena protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 19/23 od 26.10.2023. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Beogradu Gžrr1 19/23 od 26.10.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je žalba tužene i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu Prr1 78/22 od 13.10.2022. godine u stavu prvom izreke, kojim je obavezana tužena da isplati tužiocu iznos od 789,78 dinara na ime naknade imovinske štete zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu drugom izreke prvostepene presude tako što je obavezana tužena da naknadi tužiocu troškove postupka u iznosu od 13.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Stavom trećim izreke drugostepene presude odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavila reviziju predviđenu članom 404. Zakona o parničnom postupku – ZPP (posebna revizija).
Po oceni Vrhovnog suda, o posebnoj reviziji tužene u ovom sporu nije potrebno odlučivati radi ujednačavanja sudske prakse ili novog tumačenja prava.
Predmet spora je zahtev tužioca za naknadu imovinske štete prouzrokovane povredom prava na suđenje u razumnom roku u stečajnom postupku.
Zakonom o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku propisano je (član 31) da stranka može da podnese tužbu protiv Republike Srbije za naknadu imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku u roku od jedne godine od dana kada je stekla pravo na pravično zadovoljenje (stav 1) i da je odgovornost Republike Srbije za takvu štetu objektivna (stav 3).
Redovni sudovi u sporovima za naknadu imovinske štete, nastale zbog potpunog ili delimičnog neizmirenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa, koja su bez njihove krivice ostala neizmirena i u postupku stečaja vođenom nad stečajnim dužnikom sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom, u pogledu odgovornosti države za dugove takvih stečajnih dužnike, slede pravne stavove izražene u odlukama Evropskog suda za ljudska prava i odlukama Ustavnog suda. Primenom stavova izraženih u presudama tih sudova, koji su formulisani i u pravnom zaključku Vrhovnog kasacionog suda od 02.11.2018. godine, dopunjenom 27.09.2019. godine, uspostavljena je odgovornost Republike Srbije (uz uslov da je prethodno utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku) za obaveze privrednih društava koja ne uživaju dovoljnu institucionalnu i operativnu nezavisnost od države, i to bez utvrđivanja uzročno-posledične veze između povrede prava na suđenje u razumnom roku i nastale štete. Ta uzročno-posledična veza mora se utvrđivati u slučaju kada nenaplaćeno potraživanje ne potiče iz radnog odnosa, kao i kada to potraživanje postoji prema izvršnim, odnosno stečajnim dužnicima - pravnim licima koja nisu osnovana na bazi društvenog ili državnog kapitala.
U konkretnom slučaju, tužiočevo potraživanje potiče iz radnog odnosa kod stečajnog dužnika „Beobanka“ a.d. Beograd, u visini dela koji je ostao nenaplaćen u stečajnom postupku, a pravnosnažnim rešenjem utvrđeno je da je tužiocu u tom postupku povređeno pravo na suđenje u razumnom roku. Stečajni dužnik je privredni subjekt koji je u vreme nastanka tužiočevog potraživanja poslovao sa državnim kapitalom - odlukom Agencije SRJ za osiguranje depozita br. 33-2001 od 05.07.2001. godine, donetom u postupku sanacije „Beobanke“ a.d. Beograd, sve do tada emitovane akcije tog privrednog društva oglašene su nevažećim, čime su prestala sva prava akcionara, a Agencija za osiguranje depozita na dan otvaranja stečaja postala njihov vlasnik.
U stečajnom postupku tužiocu je priznato novčano potraživanje samo u visini glavnog duga, bez obračunate i pripisane zatezne kamate. Zato su za dozvoljenost posebne revizije tužene nebitni inače netačni navodi da nije utvrđena struktura tužiočevog potraživanja, odnosno da li je u isto uračunata i zatezna kamata i po kojoj metodi je obračunata.
Iz navedenih razloga, s`obzirom da u ovom sporu nema pravnih pitanja od opšteg interasa ili u interesu ravnopravnosti građana, odlučeno je kao u prvom stavu izreke na osnovu člana 404. ZPP.
Pošto revizija nije dozvoljena protiv odluke drugostepenog suda u postupku u sporu male vrednosti (član 479. stav 6. ZPP), odlučeno je kao u drugom stavu izreke, na osnovu člana 413. ZPP.
Predsednik veća - sudija
Branka Dražić,s.r.
Za tačnost otpravka
zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
