.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 10408/2023
29.11.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Ivane Rađenović i Vladislave Milićević, članova veća, u parnici tužilaca AA i BB, oboje iz ..., čiji je zajednički punomoćnik u postupku po reviziji Goran Kovačević, advokat iz ..., protiv tužene VV iz ..., čiji je punomoćnik Radoljub Došović, advokat iz ..., radi utvrđenja prava svojine, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2777/2022 od 02.09.2022. godine, u sednici održanoj 29.11.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2777/2022 od 02.09.2022. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Prokuplju P 145/20 od 30.03.2022. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno pravo svojine tužilaca po osnovu gradnje na prostoriji – sobi koja se nalazi iznad garaže koja je u sklopu porodične kuće tužioca i pravnog prethodnika tužioca i tužene, ukupne površine 15m² na katastarskoj parceli .. KO Prokuplje grad, što je tužena dužna da prizna i trpi promenu vlasništva u zemljišnim i drugim javnim knjigama i da se u istom delu redukuje zaključeni ugovor o doživotnom izdržavanju R 465/06 od 08.11.2006. godine koji je zaključen između GG (kao pravnog prethodnika tužene) i tužene. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da tužiocima naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 104.300,00 dinara.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2777/2022 od 02.09.2022. godine, preinačena je prvostepena presuda tako što je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev kojim su tužioci tražili da se utvrdi da su stekli pravo svojine po osnovu gradnje na prostoriji – sobi koja se nalazi iznad garaže koja je u sklopu porodične kuće tužioca AA i pravnog prethodnika tužioca i tužene, ukupne površine 15m² na katastarskoj parceli .. KO Prokuplje grad, a što je tužena dužna priznati i trpeti promenu prava vlasništva u zemljišnim i drugim javnim knjigama, te da se u navedenom delu redukuje ugovor o doživotnom izdržavanju R 465/06 od 08.11.2006. godine zaključen između GG, kao pravnog prethodnika tužene, i tužene, te su obavezani tužioci da tuženoj naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 213.000,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, pozivaući se na član 403. stav 2. tačka 2. i na član 404. Zakona o parničnom postupku, radi ujednačavanja sudske prakse.
S`obzirom na to da je pobijanom drugostepenom presudom preinačena prvostepena presuda i odlučeno o tužbenom zahtevu, Vrhovni sud je, prethodno ocenjujući dozvoljenost revizije, našao da je revizija dozvoljena u smislu člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 55/14, 87/18, 18/20 i 10/23, u daljem tekstu: ZPP), pa nema zakonskih uslova za odlučivanje o reviziji kao o izuzetno dozvoljenoj u smislu člana 404. stav 1. ZPP.
Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da revizija tužilaca nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su supružnici, a tužena je rođena sestra tužioca AA. Tužioci su zaključili brak 1979. godine i od tada žive na spratu porodične stambene zgrade površine 81m² koja je sagrađena na katastarskoj parceli broj .. KO Prokuplje grad. Roditelji tužioca i tužene, sada pokojni DD i GG su živeli u prizemlju iste porodične kuće. Tužioci su iznad garaže koja je fizički spojena sa kućom svojim sredstvima i radom izgradili prostoriju – sobu površine 15m² koju koriste. Nakon smrti DD raspravljena je njena zaostavština, koju je činila između ostalog ½ navedene kuće, i rešenjem Opštinskog suda u Prokuplju O 512/06 od 14.05.2007. godine za naslednike su oglašeni tužilac na 1/3 i suprug GG na 2/3, dok se tužena odrekla nasleđa u korist oca. Dana 08.11.2006. godine tužena kao davalac izdržavanja i sada pokojni GG kao primalac izdržavanja zaključili su ugovor o doživotnom izdržavanju koji je overen pred Opštinskim sudom u Prokuplju pod brojem R 465/06. Ovim ugovorom, primalac izdržavanja se obavezao da prenese na davaoca izdržavanja pravo svojine na 5/6 dela navedene porodične stambene zgrade. Utvrđeno je da se parcela na kojoj se nalazi kuća vodi kao gradsko građevinsko zemljište - privatna svojina tužioca sa udelom od 1/6 i tužene sa udelom od 5/6, da porodična stambena zgrada ima odobrenje za gradnju, dok je deo pomoćne zgrade (garaže) u površini od 19m² izgrađen bez dozvole, a deo u površini od 15m² (soba iznad garaže) ima odobrenje za gradnju. Tužilac je upisan kao vlasnik objekata sa udelom od 3/34 i kao držalac sa udelom od 3/34, dok je tužena upisana kao vlasnik objekata sa udelom od 12/34 i kao držalac sa udelom od 16/34.
Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev nalazeći da su tužioci svojim sredstvima i radom sagradili sobu iznad garaže koju koriste, te da su pravo svojine stekli po osnovu gradnje, primenom članova 20, 21. i 22. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa. Stanovište prvostepenog suda je da su u pogledu ove prostorije ispunjeni uslovi za redukciju ugovora o doživotnom izdržavanju, jer je sada pokojni GG kao primalac izdržavanja raspolagao imovinom čiji nije bio vlasnik.
Drugostepeni sud nije prihvatio stanovište prvostepenog suda već je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev pozivajući se na odredbu člana 19. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, prema kojoj pravo svojine može postojati na posebnom delu zgrade i to na stanu, poslovnoj prostoriji ili garaži, odnosno garažnom mestu, a ne i na sobi kao posebnoj prostoriji. Prema stanovištu drugostepenog suda, bez obzira na to što su tužioci svojim sredstvima i radom izgradili predmetnu sobu iznad garaže koja predstavlja sastavni deo porodične stambene zgrade i koju koriste u sklopu svog stambenog prostora, oni tokom postupka nisu pružili dokaze da ta soba predstavlja posebnu stambenu i funkcionalnu celinu na kojoj bi se moglo steći pravo svojine. Radi se o dogradnji stambenog prostora koja ne predstavlja osnov za sticanje svojine građenjem, već eventualno samo za obligaciono- pravni zahtev za isplatu dela vrednosti uloženog rada i materijala.
Suprotno navodima revizije, Vrhovni sud nalazi da je stanovište drugostepenog suda zasnovano na pravilnoj primeni materijalnog prava.
Zakonom o osnovama svojinskopravnih odnosa („Sl.list SFRJ“ br. 6/80 i 36/90....“Sl.glasnik RS“ br. 115/2005), regulisana su, između ostalog, osnovna pravila o sticanju prava svojine na nepokretnostima, pa je tako u članu 9. propisano da fizička i pravna lica mogu imati pravo svojine na stambenim zgradama, stanovima, poslovnim zgradama, poslovnim prostorijama, poljoprivrednom zemljištu i drugim nepokretnostima, osim na prirodnim bogatstvima koja su u državnoj svojini (stav 1) i na pojedinim dobrima u opštoj upotrebi i na gradskom građevinskom zemljištu, u skladu sa zakonom, kao i na šumama i šumskom zemljištu – u granicama utvrđenim zakonom (stav 2). Prema članu 19. stav 1. pravo svojine na posebnom delu zgrade može postojati na stanu, poslovnoj prostoriji ili garaži, odnosno garažnom mestu.
Polazeći od citiranih zakonskih odredbi, pravilan je zaključak drugostepenog suda da se u konretnom slučaju ne radi o posebnoj stambenoj i funkcionalnoj celini na kojoj bi se kao posebnom delu zgrade moglo steći pravo svojine u smislu člana 19. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa. Naime, radi se o sobi površine 15 m2 koja nije zaseban stan, već je u sklopu stambenog prostora koji tužioci koriste na spratu porodične kuće (koja je u suvlasništu tužioca i tužene nakon smrti njihovih roditelja). Tužioci nisu dokazali da je ta prostorija samostalna stambena celina da bi se mogla smatrati posebnim, izdvojenim delom stambene zgrade na kojem bi se moglo steći pravo svojine, pa je u takvoj činjenično-pravnoj situaciji pravilan zaključak drugostepenog suda da njihov stvarno-pravni zahtev za utvrđenje prava svojine na predmetnoj prostoriji (i sledom toga za redukciju ugovora o doživnotnom izdržavanju) nije osnovan.
Kako se ni ostalim navodima revizije ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane drugostepene presude sa stanovišta pravilne primene materijalnog prava, Vrhovni sud je primenom člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci ove presude.
Predsednik veća – sudija
Zvezdana Lutovac, s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
