U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Snježana Pećanac, advokat iz ..., protiv tuženih BB iz ... i VV iz ... kod ..., čiji je punomoćnik Marko Marković, advokat iz ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 1280/21 od 26.09.2022. godine, u sednici održanoj 21.02.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 1280/21 od 26.09.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Velikoj Plani P 2439/19 od 16.11.2020. godine, utvrđeno je da je tužilja po osnovu održaja i nasleđa vlasnik sa udelom od ½ na katastarskoj parceli broj .. – selo voćnjak 1. klase od 20,24 ara, selo kuća i zgrade od 6,38 ari, selo dvorište od 5,00 ari, sve upisano u posedovni list .. KO ... i u LN br. .. KO ... na ime sada pok. GG, bivšeg iz ..., a što su tužene, kao pravne sledbenice pokojnog GG dužne trpeti i dozvoliti da tužilja uknjiži pravo vlasništva na osnovu ove presude. Preko dosuđene ½ dela pa do traženog udela od 1/1 ove nepokretnosti, tužbeni zahtev je odbijen kao neosnovan. Odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 1280/21 od 26.09.2022. godine, na osnovu održane rasprave, stavom prvim izreke, ukinuta je prvostepena presuda. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev za utvrđenje da je tužilja po osnovu održaja vlasnik katastarske parcele broj ..– selo, voćnjak 1. klase od 20,24 ara, selo kuća i zgrade od 6,38 ari, selo dvorište od 5,00 ari, sve upisano u posedovni list .. KO ... i u LN br. .. KO ..., na ime sada pokojnog GG, bivšeg iz ..., te da tužene kao pravni sledbenici pokojnog GG trpe i dozvole da tužilja upiše pravo vlasništva na osnovu ove presude. Stavom trećim izreke, tužilja je obavezana da tuženima nadoknadi troškove prvostepenog postupka od 9.000,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, tužilja je obavezana da tuženima nadoknadi troškove drugostepenog postupka od 33.260,00 dinara. Stavom petim izreke, odbijen je kao neosnovan zahtev tužilje za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je balgovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Revizija je dozvoljena po odredbi člana 403. stav 2. tačka 3. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23), pa je Vrhovni sud ispitao pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a zbog bitne povrede postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP na koju je tužilja ukazala, revizija se ne može izjaviti po članu 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u javnoj evidenciji nepokretnosti kao vlasnik sporne parcele upisan je pokojni GG, koji je umro 1987. godine. Zakonski naslednici GG su tužene VV, ćerka, BB, unuka – ćerka pokojnog sina DD, koji je umro 2004. godine i tužilja AA, praunuka – ćerka DD sina ĐĐ, koji je umro 2009. godine. Tužilja tvrdnju da je pokojni GG u toku sprovedenog postupka komasacije u KO ... 1979. godine spornu nepokretnost poklonio na ravne delove sinu DD i unuku ĐĐ nije dokazala, pa je drugostepeni sud postavljeni tužbeni zahtev u smislu odredbi člana 28. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, kao neosnovan odbio.

Pravilno je drugostepeni sud na utvrđeno činjenično stanje primenio merodavno materijalno pravo, pa Vrhovni sud ne prihvata revizijske navode kojima tužilja istrajava na tvrdnji da je kao jedini naslednik svog pokojnog oca ĐĐ vlasnik sporne nepokretnosti po pravnom osnovu nasleđa i održaja.

Revizijom se ne dovodi u sumnju pravilnost utvrđenja činjenica da je u katastarskoj opštini Miloševac komasacija sprovedena u toku 1979. godine, a da je izlaganje podataka novog premera od strane katastra izvršeno 1984. godine. Isprave sačinjene u toku ovih administrativnih postupaka ne sadrže izjavu volje GG po kojoj on za života raspolaže svojinom na spornoj parceli u korist sina DD i unuka ĐĐ. Utvrđenje konstatovanog faktičkog poseda u popisnom listu Komisije za izlaganje podataka u toku postupka premera 1984. godine, ne može se smatrati kao dokaz akta raspolaganja svojinom, pošto on ne sadrži izjavu volje kojom vlasnik prenosi svojinu svojim muškim potomcima.

Zakonom o osnovama svojinskopravnih odnosa („Službeni list SFRJ“ br. 6/80 ... „Službeni glasnik RS“ br. 115/2005) propisano je da savestan i zakonit držalac nepokretne stvari, na koju drugi ima pravo svojine, stiče pravo svojine na tu stvar održajem protekom 10 godina (član 28. stav 2.); savestan držalac nepokretne stvari na koju drugi ima pravo svojine stiče pravo svojine na tu stvar održajem protekom 20 godina (član 28. stav 4.); državina je zakonita ako se zasniva na punovažnom pravnom osnovu koji je potreban za sticanje prava svojine i ako nije pribavljena silom, prevarom ili zloupotrebom poverenja (član 72. stav 1.); državina je savesna ako držalac ne zna ili ne može znati da stvar koju drži nije njegova (član 72. stav 2.); savestnost državine se pretpostavlja (član 72. stav 3.).

Pravilno je u konkretnom slučaju drugostepeni sud po odredbama člana 231. ZPP zaključio da ne postoji zakonita i savesna državina sporne nepokretnosti od strane pokojnih DD, odnosno ĐĐ, koja bi protekom navedenog vremenskog perioda mogla dovesti do sticanja svojine po pravnom osnovu održaja. Naime, državina nije zakonita, pošto konstatacija organa uprave u toku sprovođenja postupka premera o faktičkom stanju poseda 1984. godine ne predstavlja ispravu koja bi se mogla smatrati zakonitim osnovom za prenos svojine, jer ne sadrži potpis vlasnika. Državine nije ni savesna, pošto je u to vreme u faktičkom posedu nepokretnosti bio i GG, pa kada nakon njegove smrti 1987. godine muški potomci za svog života ( do 2004., odnosno 2009. godine) nisu tražili utvrđenje svojine u svoju korist, nema osnova za zaključak da je kod njih postojala svest o tome da nepokretnost drže kao svoju.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković